Bon przesiedleńczy – kto może go otrzymać i na jakich zasadach?

Zmiana pracy często oznacza coś więcej niż nowy etat. Czasem wiąże się również z przeprowadzką i rozpoczęciem życia w zupełnie nowym miejscu. Żeby ułatwić taki start, państwo oferuje bon przesiedleńczy, czyli jednorazowe wsparcie finansowe dla osób, które podejmują zatrudnienie lub działalność gospodarczą poza swoim dotychczasowym miejscem zamieszkania. To realna pomoc, która ma pokryć koszty początku nowego etapu zawodowego i życiowego.

Najważniejsze informacje:

• Bon przesiedleńczy to jednorazowe wsparcie finansowe dla osoby bezrobotnej podejmującej pracę lub działalność poza swoim dotychczasowym miejscem zamieszkania.

• Warunkiem przyznania bonu jest zmiana miejsca zamieszkania oraz spełnienie kryterium odległości lub czasu dojazdu.

• Wniosek składa się w powiatowym urzędzie pracy wraz z dokumentami potwierdzającymi zamiar podjęcia pracy lub działalności.

• Wysokość świadczenia wynosi maksymalnie dwukrotność minimalnego wynagrodzenia w dniu podpisania umowy.

• Po otrzymaniu bonu trzeba utrzymać zatrudnienie lub działalność przez co najmniej 6 miesięcy i udokumentować zmianę miejsca zamieszkania.

• Bon podlega zwrotowi w sytuacji niewywiązania się z warunków umowy, w tym braku zmiany miejsca zamieszkania lub utraty pracy z winy pracownika.

Bon przesiedleńczy – co to jest i komu przysługuje?

Bon przesiedleńczy (nazywany także bonem na zasiedlenie) to jednorazowe świadczenie z urzędu pracy, przyznawane osobom bezrobotnym, które planują podjąć zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą poza swoim dotychczasowym miejscem zamieszkania. Jego celem jest pokrycie kosztów związanych ze zmianą miejsca życia, czyli wynajmem mieszkania, dojazdami na początku zatrudnienia czy ogólną organizacją startu w nowej miejscowości.

To forma wsparcia szczególnie przydatna dla osób, które znalazły pracę w regionie oddalonym od swojego obecnego miejsca zamieszkania na tyle, że codzienny dojazd byłby zbyt czasochłonny lub nieopłacalny. Świadczenie jest kierowane wyłącznie do osób zarejestrowanych jako bezrobotne w powiatowym urzędzie pracy i może zostać przyznane zarówno w związku z podjęciem etatu, jak i rozpoczęciem jednoosobowej działalności gospodarczej. W praktyce bon przesiedleńczy ma umożliwić szybkie i bezpieczne wejście w nowe zatrudnienie – bez obaw o pierwsze, często wysokie koszty przeprowadzki.

Bon na zasiedlenie a bon przesiedleńczy – czy to to samo?

Choć w przepisach funkcjonuje głównie termin bon na zasiedlenie, w praktyce wiele osób, a nawet niektóre urzędy pracy, posługuje się zamiennie pojęciem bon przesiedleńczy. Oba dotyczą dokładnie tej samej formy wsparcia. Różnica sprowadza się jedynie do nazwy, a nie do zasad, kwot czy warunków przyznania.

Bon na zasiedlenie jest oficjalnym określeniem używanym w ustawie i dokumentach urzędowych. Bon przesiedleńczy to forma potoczna, która po prostu lepiej oddaje sens świadczenia – finansowe wsparcie związane z przeprowadzką i podjęciem pracy w nowym miejscu. Niezależnie od nazwy, zasady obowiązują takie same: musisz być osobą bezrobotną, zarejestrowaną w urzędzie pracy, a nowe miejsce pracy lub działalności gospodarczej musi znajdować się odpowiednio daleko od dotychczasowego zamieszkania, aby spełnić kryterium odległości lub czasu dojazdu.

Jakie są warunki przyznania bezrobotnemu bonu na zasiedlenie?

Aby otrzymać bon przesiedleńczy, trzeba spełnić kilka precyzyjnie określonych warunków. Najważniejszym z nich jest status osoby bezrobotnej, potwierdzony rejestracją w powiatowym urzędzie pracy. To właśnie urząd pracy ocenia, czy spełniasz kryteria i czy możesz ubiegać się o bon.

Drugim kluczowym warunkiem jest podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub rozpoczęcie działalności gospodarczej poza dotychczasowym miejscem zamieszkania. Ustawodawca wymaga, aby nowe miejsce wykonywania pracy spełniało warunek odległości lub czasu dojazdu – w praktyce oznacza to, że dojazd do nowej pracy musi zajmować co najmniej 3 godziny łącznie dziennie (tam i z powrotem) albo pracownik przenosi się co najmniej 80 km dalej od dotychczasowego miejsca zamieszkania.

Warunkiem koniecznym jest także osiąganie po podjęciu pracy wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia brutto, a zatrudnienie lub działalność muszą podlegać ubezpieczeniom społecznym. Ponadto urząd pracy może poprosić o dokumenty potwierdzające gotowość do przeprowadzki, np. umowę najmu lub potwierdzenie podjęcia pracy. Spełnienie tych wymogów decyduje o pozytywnym rozpatrzeniu wniosku i przyznaniu bonu.

Jak złożyć wniosek o bon zasiedleniowy w urzędzie pracy?

Wniosek o bon przesiedleńczy składa się w powiatowym urzędzie pracy, w którym jesteś zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Procedura jest stosunkowo prosta, ale wymaga dopełnienia kilku formalności. Najczęściej urząd udostępnia gotowy formularz, który należy wypełnić, podając m.in. dane osobowe, informacje o planowanym zatrudnieniu lub działalności gospodarczej oraz deklarację zamiaru zmiany miejsca zamieszkania.

Do wniosku trzeba dołączyć dokumenty potwierdzające zamiar podjęcia pracy, najczęściej oświadczenie pracodawcy o planowanym zatrudnieniu, projekt umowy lub dokumenty dotyczące założenia działalności gospodarczej. Po złożeniu formularza urząd pracy analizuje, czy zostały spełnione wszystkie warunki, w tym kryterium odległości lub czasu dojazdu.

Jeśli decyzja będzie pozytywna, starosta podpisuje z Tobą umowę przyznającą bon, określającą wysokość wsparcia, zasady rozliczenia i obowiązki po otrzymaniu środków. Od tego momentu formalnie możesz przygotowywać się do przeprowadzki i podjęcia pracy w nowym miejscu.

Kiedy można ubiegać się o bon przesiedleńczy i ile wynosi świadczenie?

O bon przesiedleńczy możesz ubiegać się przed podjęciem zatrudnienia, ale już w momencie, gdy masz realną możliwość rozpoczęcia pracy lub działalności gospodarczej poza dotychczasowym miejscem zamieszkania. Kluczowe jest, aby wniosek złożyć przed podpisaniem umowy o pracę lub przed rozpoczęciem działalności – urząd pracy musi mieć pewność, że bon będzie wsparciem umożliwiającym zmianę miejsca zamieszkania, a nie refundacją kosztów poniesionych wcześniej.

Świadczenie ma formę jednorazowej wypłaty i wynosi maksymalnie dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu zawarcia umowy z urzędem pracy. Oznacza to, że kwota bonu zmienia się wraz ze wzrostem płacy minimalnej. Środki można przeznaczyć na pokrycie kosztów wynajmu mieszkania, przeprowadzki, dojazdów w pierwszych tygodniach zatrudnienia oraz inne wydatki niezbędne do rozpoczęcia pracy w nowej lokalizacji.

Decyzję o przyznaniu bonu podejmuje starosta na podstawie dokumentów złożonych w powiatowym urzędzie pracy. Po jej otrzymaniu środki trafiają na Twoje konto, a Ty zobowiązujesz się do spełnienia warunków utrzymania zatrudnienia i zamieszkania w nowym miejscu przez określony w umowie czas.

Jakie obowiązki ma osoba po otrzymaniu bonu na zasiedlenie?

Otrzymanie bonu przesiedleńczego wiąże się z konkretnymi obowiązkami wobec urzędu pracy. Najważniejszy z nich to utrzymanie zatrudnienia lub prowadzenie działalności gospodarczej przez minimum 6 miesięcy od dnia podjęcia pracy w nowej lokalizacji. Ten okres musi być udokumentowany – najczęściej poprzez dostarczenie umowy o pracę, zaświadczeń o zatrudnieniu, deklaracji ZUS lub dokumentów potwierdzających faktyczne prowadzenie działalności.

Kolejnym obowiązkiem jest zmiana miejsca zamieszkania – tak, aby spełniało ono kryterium odległości lub czasu dojazdu określone w przepisach. O zmianie adresu należy poinformować powiatowy urząd pracy i przedstawić dokument potwierdzający zasiedlenie, np. umowę najmu lub oświadczenie właściciela lokalu.

Osoba, która otrzymała bon, musi również podlegać ubezpieczeniom społecznym, co potwierdzają zgłoszenia ZUS. Urząd pracy może w wyznaczonym terminie poprosić o dostarczenie dokumentów, które potwierdzą, że zatrudnienie lub działalność nadal trwają.

Niezwykle ważne jest także rozliczenie otrzymanych środków – urząd może wymagać przedstawienia dowodów poniesionych kosztów związanych z przeprowadzką lub zasiedleniem. Jeśli warunki umowy nie zostaną spełnione, starosta ma prawo żądać zwrotu całości lub części bonu.

W jakich sytuacjach trzeba zwrócić bon zasiedleniowy?

Bon przesiedleńczy jest przyznawany pod warunkiem spełnienia określonych zobowiązań, dlatego jego niewywiązanie się z nich może skutkować obowiązkiem zwrotu środków. Do zwrotu dochodzi przede wszystkim wtedy, gdy osoba, która otrzymała bon, nie utrzyma zatrudnienia lub działalności gospodarczej przez wymagane 6 miesięcy. Utrata pracy z własnej winy, rezygnacja z zatrudnienia czy zaprzestanie prowadzenia działalności automatycznie rodzi konieczność zwrotu świadczenia.

Kolejną sytuacją jest brak zmiany miejsca zamieszkania, mimo deklaracji złożonej we wniosku. Jeżeli pracownik podejmie pracę, ale wciąż mieszka w dotychczasowej lokalizacji i nie spełnia warunku odległości lub czasu dojazdu – urząd pracy może uznać, że zasady przyznania bonu nie zostały spełnione.

Zwrotu można się spodziewać również wtedy, gdy beneficjent nie dostarczy wymaganej dokumentacji, np. potwierdzenia zatrudnienia, dokumentów ZUS, umowy najmu czy dowodów poniesionych wydatków związanych z przeprowadzką. Niewywiązanie się z obowiązków informacyjnych wobec urzędu pracy także traktowane jest jako naruszenie warunków umowy.

Jeśli urząd stwierdzi, że beneficjent podał nieprawdziwe informacje lub celowo zataił fakty, które miały znaczenie dla przyznania bonu, świadczenie również podlega zwrotowi w całości.

Bon przesiedleńczy a prowadzenie działalności gospodarczej – kiedy można go otrzymać?

Bon przesiedleńczy nie jest zarezerwowany wyłącznie dla osób podejmujących etat. Mogą z niego skorzystać także osoby planujące rozpoczęcie jednoosobowej działalności gospodarczej poza swoim dotychczasowym miejscem zamieszkania. Kluczowe jest tu spełnienie tych samych warunków, które dotyczą osób zatrudnianych na umowę o pracę, czyli zmiana miejsca zamieszkania oraz spełnienie kryterium odległości lub czasu dojazdu.

Aby urząd pracy mógł przyznać bon, przyszły przedsiębiorca musi wykazać, że działalność będzie faktycznie prowadzona w nowej lokalizacji, a jej podjęcie wiąże się z koniecznością zasiedlenia. Po zarejestrowaniu działalności trzeba także udokumentować, że podlega się ubezpieczeniom społecznym oraz osiąga przychody pozwalające na uzyskanie wynagrodzenia na poziomie co najmniej minimalnego wynagrodzenia brutto.

W praktyce urząd może poprosić o dodatkowe dokumenty, takie jak biznesplan, umowa najmu lokalu, oświadczenia o miejscu wykonywania działalności czy potwierdzenie rejestracji firmy. Po otrzymaniu bonu osoba prowadząca działalność ma takie same obowiązki jak pracownik – musi utrzymać działalność przez minimum 6 miesięcy oraz wypełniać zobowiązania wynikające z umowy ze starostą.

Podsumowanie

Bon przesiedleńczy to realne wsparcie finansowe dla osób, które chcą podjąć pracę lub działalność gospodarczą poza dotychczasowym miejscem zamieszkania. Jego celem jest ułatwienie przeprowadzki, skrócenie okresu adaptacji i zapewnienie bezpieczeństwa finansowego w pierwszych tygodniach nowego zatrudnienia. Aby otrzymać świadczenie, trzeba spełnić warunek odległości lub czasu dojazdu, udokumentować podjęcie pracy i zmienić miejsce zamieszkania. Po podpisaniu umowy z urzędem pracy na beneficjencie spoczywa obowiązek utrzymania zatrudnienia lub działalności przez minimum 6 miesięcy. Prawidłowo wykorzystany bon może znacząco odciążyć osobę bezrobotną w kosztach startu w nowym miejscu i ułatwić stabilne wejście na rynek pracy.