Odstąpienie od umowy – kiedy konsument ma do niego prawo?

Odstąpienie od umowy

Nie każdy z konsumentów ma świadomość przysługujących mu praw. Taki stan rzeczy bardzo często wykorzystują sprzedawcy, którzy bardzo często proponują nam produkty czy usługi, których tak naprawdę nie potrzebujemy. Polski prawodawca przewidział taką sytuację i ustanowił, że możliwe jest odstąpienie od umowy.

Polacy na zakupach

Każdy z nas uwielbia zakupy. Często zdarza się jednak tak, że robimy je pod wpływem emocji. Nie bez znaczenia są w tym wypadku także różnego rodzaju “sztuczki” handlowców, które prowadzą do tego, że najpierw nabywamy dany produkt, a później tego żałujemy. Po powrocie do domu okazuje się bowiem, że wcale nie potrzebujemy danego produktu albo uświadamiamy sobie, że znacznie za niego przepłaciliśmy. Ileż to razy zdarzyło się każdemu z nas kupić towar, a później próbować go zwrócić. W grę wchodzi przecież nie tylko sprzedaż stacjonarna, ale także zakupy przez Internet.

Odstąpienie od umowy a prawo unijne

Prawo odstąpienia od umowy zaimplementowano z porządku prawnego Unii Europejskiej. Stanowi ono wyjątek od zasady pacta sunt servanda, czyli umów należy dotrzymywać. Jest jednym z najważniejszych i podstawowych uprawnień każdego konsumenta, a jego egzekwowanie obwarowane jest szczegółowymi przepisami. Konsument jest bowiem stroną słabszą w porównaniu do przedsiębiorcy, dlatego potrzebuje dodatkowej ochrony systemowej. Aby jednak oświadczenie o odstąpieniu od umowy było skuteczne, należy spełnić kilka podstawowych warunków.

Skuteczne odstąpienie od umowy

Prawo do odstąpienia od umowy przysługuje każdemu konsumentowi. Ma ono charakter bezwzględny, co w praktyce oznacza, że można je zastosować bez podania powodu. Sprzedający nie ma więc możliwości uchylenia się przed nim argumentując, że oświadczenie odstąpienia od umowy zostało złożone z niewłaściwych powodów lub motywy konsumenta były niejasne. Nie ma to bowiem żadnego znaczenia na gruncie realizacji tego prawa. Na skuteczność odstąpienia od umowy nie wpływa także sam typ towaru czy usługi, której dotyczyło zobowiązanie oraz to, w jaki sposób produkt trafił do zamawiającego.

Prawo odstąpienia od umowy a terminy

Aby odstąpienie od umowy było możliwe, konsument musi pilnować terminów. Oświadczenie odstąpienia od umowy można bowiem złożyć wyłącznie do 14 dni od daty otrzymania produktu. Za datę złożenia oświadczenia uznaje się dzień, w którym zostało ono wysłane. Sprzedawca może więc otrzymać je już po 14 dniach, a mimo to, odstąpienie jest skuteczne. Co ważne, jeśli przedsiębiorca nie poinformuje konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy, termin na złożenie oświadczenia wydłuża się do 12 miesięcy, licząc od daty, kiedy oświadczenie stało się wymagalne (14 dni).

Oświadczenie odstąpienia od umowy – szczegółowe unormowania

Dokument można złożyć w dowolnej formie, także w ustnej. Mimo to, najlepsza jest forma pisemna, która – w wyjątkowych sytuacjach – może stać się dowodem przemawiającym na korzyść konsumenta. Wielu przedsiębiorców umożliwia złożenie oświadczenia odstąpienia od umowy drogą elektroniczną, niektórzy nawet preferują tego typu rozwiązanie. Jest to bowiem szybsza i dokładniejsza opcja od przesyłania dokumentów pocztą tradycyjną. Bardzo często zdarza się, że sklep posiada na swojej stronie internetowej specjalne formularze kontaktowe, za pomocą których można w kilka minut przesłać oświadczenie. Konsument otrzymuje wówczas potwierdzenie złożenia takiego pisma i ma pewność, że nadano sprawie bieg. Wielu sprzedawców podaje na swojej stronie specjalny wzór oświadczenia, jest on także dostępny jako załącznik do ustawy o prawie konsumenckim.

Prawo do odstąpienia od umowy a informacja

Jak już wspomnieliśmy, przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta o przysługujących mu uprawnieniach związanych z zakupem. Jeśli nie zrobi tego w chwili dokonania transakcji, ma możliwość zreflektowania się później, chyba, że konsument podjął już środki prawne zmierzające do odstąpienia od umowy. Obowiązkiem przedsiębiorcy po otrzymaniu zwrotu towaru jest zwrot dokonanych przez konsumenta płatności. Ma na to czas do 14 dni od przyjęcia zwrotu, przy czym przedsiębiorca nie ma możliwości wydłużenia tego okresu.

Zwrot kosztów transportu?

Dodatkowym kosztem, jaki musi ponieść sprzedający jest koszt przesyłki do konsumenta. Przy czym prawo określa, że jeśli konsument chce otrzymać zwrot za kuriera, musi skorzystać z podstawowej, zazwyczaj najtańszej, opcji. Jeśli wybierze droższą formę, uregulowanie różnicy w cenie należy do niego. Przedsiębiorcy najczęściej umieszczają na swoich stronach internetowych instrukcję zwrotu towaru, zaznaczając, w jakiej formie powinien zostać przesłany. Co natomiast z przesyłką zwrotną do firmy? W tym przypadku, co do zasady, obowiązek pokrycia kosztów spoczywa na konsumencie.