Konsorcjum firm – czym jest i kiedy warto zrzeszać się w konsorcja?

Co to jest konsorcjum?

Konsorcjum firm polega na zrzeszeniu się kilku organizacji lub przedsiębiorstw w celu osiągnięciu określonego celu. Zazwyczaj nie mogą one zrealizować inwestycji samodzielnie. Jednak dzięki połączeniu kapitału lub pomysłów jest to możliwe.

Konsorcja powstają jedynie na określony czas, w którym ma zostać zrealizowany konkretny cel. Jeden z warunków, który musi zostać spełniony, to odpowiednie dobranie partnerów biznesowych uzupełniających się wzajemnie posiadanymi zasobami. Zdarza się również, że wyznaczony projekt wiąże się ze zbyt dużym ryzykiem dla jednego z podmiotów. Dlatego też łączy się on z inną organizacją lub przedsiębiorstwem, z którym w przypadku niepowodzenia wspólnie ponosi odpowiedzialność. Po wykonaniu zadania firmy kończą współpracę, a referencje i korzyści z wykonanego projektu również są dla każdego z partnerów takie same.

Warto zaznaczyć, że konsorcja nie tworzą wspólnego majątku, ale jedynie wnoszą określone dobra materialne lub oferowane przez siebie usługi. Na tej podstawie stają się one konsorcjantami.

Konsorcjum firm

Uczestnicy konsorcjum firm nie muszą mieć określonej formy prawnej czy też organizacyjnej. W zależności od realizowanej inwestycji mogą łączyć się ze sobą nie tylko przedsiębiorstwa, ale również instytucje finansowe oraz naukowo–badawcze. Podmioty tworzące konsorcja nie dzielą się kapitałem własnym. Właściciele przedsiębiorstw pozostają ich wyłącznymi właścicielami w znaczeniu gospodarczym oraz prawnym. Konsorcjum firm nie podlega odrębnej rejestracji jako działalności gospodarczej. Ponadto nie nadaje się mu innej nazwy ani nie zakłada siedziby. Jest to organizacja stworzona wyłącznie w celu realizacji konkretnej inwestycji.

Rodzaje konsorcjum firm

Obecnie można wymienić kilka rodzajów konsorcjum, które wyróżnia się na podstawie takich kryteriów jak: rodzaj podpisanej umowy, stopień centralizacji, aspekty geograficzne i podmiotowe, a także podjęte przedsięwzięcie. Konsorcja są zakładane ze względu na konieczność poniesienia zbyt dużych kosztów, posiadania specjalistycznej wiedzy. W takiej sytuacji można wymienić między innymi organizacje:

1. badawcze, mające na celu na przykład opracowanie projektu technicznego,
2. zakupowe, prowadzące do wzmocnienia siły przetargowej
3. partnerów, wymagane podczas realizacji niektórych projektów.

Wśród przedsiębiorstw prowadzących działalność związaną z produktami i usługami wyróżnia się szczególnie konsorcja eksportowe, które umożliwiają zwiększenie szans na rynkach międzynarodowych wskutek połączenia sił przez konkurencję oraz wzajemne uzupełnianie się ofert dwóch firm.

Można podzielić również konsorcja pod względem udziałów w kosztach, przychodach oraz sposobu ich rozliczania. Niektóre firmy decydują się na założenie konsorcjum finansowego i podzielenie udziału procentowego. W tym przypadku występuje lider oraz konsorcjant posiadający mniejsze wpływ. Popularny jest również podział pod względem zakresu prac, które wykonawcy zobowiązują się zrealizować. Taki rodzaj współpracy nazywa się konsorcjum zadaniowym lub rzeczowym. Zdarza się również połączenie wyżej wymienionych modeli.

Kiedy warto zrzeszać się w konsorcja?

Według art. 23 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2004 Nr 19 poz. 177) umożliwia się przedsiębiorcom wspólne ubieganie się o wygranie realizacji. W tym celu zakłada się zazwyczaj konsorcjum firm. Wykonawcy powinni wybrać spośród siebie pełnomocnika, który reprezentuje wszystkie podmioty i w ich imieniu zawiera ewentualną umowę. Najczęściej takie działania są podejmowane podczas projektów dotyczących infrastruktury. Należą do nich między innymi: budowa autostrady, oczyszczalni ścieków czy też inwestycje energetyczne. Dzięki połączeniu sił kilku firm rosną szansę na otrzymanie zamówienia publicznego. W tym przypadku zamawiającym może być nie tylko przedsiębiorca, ale również jeden z przedstawicieli finansów publicznych. Warto zaznaczyć, że konsorcjum firm nie podlega opodatkowaniu VAT. Każdy z wykonawców rozlicza się indywidualnie. W takiej sytuacji najczęstszą praktyką jest wybranie lidera, który będzie odpowiedzialny za wystawienie faktur i rozliczenie się z wykonawcami.

Jakie elementy powinna posiadać umowa konsorcjum firm?

Umowa konsorcjum nie została bezpośrednio uregulowana w aktach prawnych. Jednak opiera się na zasadzie swobody umów uwzględnionej w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93). Na tej podstawie można wyróżnić następujące elementy, które powinien zawierać kontrakt:

• strony – przedsiębiorcy,
• przedmiot umowy – stworzenie konsorcjum,
• cel – realizacja inwestycji
• podział zadań między konsorcjantami,
• czas trwania umowy – zazwyczaj kończy się wraz z osiągnięciem celu, sposób wzajemnego rozliczenia,
• relacje między nimi – lider, konsorcjant lub wykonawca i podwykonawcy.

Nie można zapomnieć również o wyznaczeniu wspomnianego już pełnomocnika, który może być jednocześnie liderem. Informacje na ten temat powinny zostać uwzględnione w kontrakcie.