Pomoc de minimis – czym jest i kto może z niej skorzystać?

Pomoc de minimis, mimo że nie należy do najwyższych form wsparcia finansowego, przyciąga przedsiębiorców jak magnes. Dlaczego? W sprawach dotyczących pomocy publicznej, nawet stosunkowo niewielkie kwoty – wolne od konieczności notyfikacji Komisji Europejskiej – mogą stanowić istotne wsparcie przy podejmowaniu działań innowacyjnych, ekologicznych czy restrukturyzacyjnych. Możliwość udzielenia pomocy de minimis otrzymanej w ramach jasno określonych zasad oraz przy minimalnych formalnościach daje małym i średnim przedsiębiorstwom szansę na rozwój, niezakłóconą nadmiarem biurokracji.

Spis treści:

1. Pomoc de minimis – co to jest?
2. Formy udzielania pomocy de minimis
3. Kto może uzyskać pomoc de minimis i jakie są zasady jej udzielania?
4. Informacje o pomocy de minimis w rozporządzeniu Komisji UE
5. Jak wygląda udzielanie pomocy de minimis w sprawach dotyczących pomocy publicznej?
6. Kiedy pomoc de minimis nie jest przyznawana?
7. Jakie są limity pomocy de minimis?
8. Gdzie można znaleźć wykaz pomocy de minimis?

Pomoc de minimis – co to jest?

Osoby prowadzące firmę mogą skorzystać z różnych form wsparcia. Wśród nich znajduje się również pomoc publiczna, którą można uzyskać na wprowadzenie innowacji, restrukturyzację, działania związane z ochroną środowiska i wiele innych. Jednym z jej szczególnych rodzajów jest pomoc de minimis, która umożliwia udzielenie pomocy de minimis małym i średnim przedsiębiorstwom poprzez wsparcie udzielane przez władzę na szczeblu: krajowym, regionalnym i samorządowym. W sprawach dotyczących pomocy publicznej, takich jak pomoc de minimis, przedsiębiorcy uzyskują pomoc, która, choć stosunkowo niskiej wartości, może mieć znaczący wpływ na funkcjonowanie firmy w krajach członkowskich UE.

Warto jednak zaznaczyć, że przepisy nie ograniczają możliwości udzielenia indywidualnego wsparcia przez podmioty publiczne lub prywatne, założone bądź kontrolowane przez państwo członkowskie. Nieodzowne informacje na temat pomocy de minimis są szczegółowo określone w rozporządzeniu Komisji Europejskiej nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 roku, które obowiązuje od 1 stycznia 2014 roku. Rozporządzenie to wskazuje między innymi maksymalną kwotę pomocy de minimis, jaką może otrzymać jedno przedsiębiorstwo w danym okresie, co pomaga unikać zakłócenia konkurencji i utrzymuje równowagę na rynku. Tak ustalony limit pomocy de minimis zmniejsza formalności do minimum, dzięki czemu nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej, ponieważ nie spełnia wszystkich kryteriów znajdujących się w art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Formy udzielania pomocy de minimis

Pomoc de minimis może mieć różne formy pod warunkiem, że nie przekracza maksymalnej dozwolonej kwoty wsparcia, co określa limit pomocy de minimis. Najczęściej wsparcie to realizowane jest w postaci dotacji unijnych, między innymi na cele związane z: ochroną środowiska, rozwój działalności gospodarczej, usługi doradczo-szkoleniowe oraz zatrudnienie nowych pracowników. W sprawach dotyczących pomocy publicznej pomoc de minimis, w tym pomoc de minimis w rolnictwie, może być przyznana także jako: zwolnienie z podatku, organizacja szkoleń, umorzenie odsetek wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także dofinansowanie inwestycji. W formie wsparcia dostępne są również gwarancje kredytowe, które podmiot udzielający pomocy oferuje w trakcie wnioskowania o finansowanie w banku oraz możliwość jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Jednak nie każde przedsiębiorstwo może liczyć na pomoc de minimis; obowiązujące akty prawa wspólnotowego wyznaczają, kto jest uprawniony do otrzymania takiego wsparcia, a kto zostaje wykluczony z możliwości uzyskania pomocy.

Poznaj program „Polska bezgotówkowa” Terminal płatniczy za 0 zł już na Ciebie czeka!

Kto może uzyskać pomoc de minimis i jakie są zasady jej udzielania?

Jak zostało wspomniane na początku, pomoc de minimis może zostać udzielona jednemu podmiotowi gospodarczemu. Jest to forma pomocy publicznej o stosunkowo niskiej wartości, co pozwala jej uniknąć zakłóceniem konkurencji na rynku w ramach zasady de minimis. Szczegółowe wyjaśnienie tego pojęcia można znaleźć w Rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1407/2013, które jasno definiuje zasady oraz limit pomocy de minimis. Wymienione rozporządzenie określa, że limit ten odnosi się do jednostek gospodarczych, które mogą być powiązane kapitałowo bądź osobowo, a także że limit ten dotyczy pomocy otrzymanej w ciągu trzech kolejnych lat. Każdy przypadek pomocy de minimis jest starannie monitorowany przez organ udzielający pomocy, jak również przez urząd ochrony konkurencji, który odpowiada za przestrzeganie zasad obowiązujących aktach prawa wspólnotowego.

Przepisy prawa definiują jednocześnie, że jednostki gospodarcze kontrolowane przez ten sam podmiot są powiązane co najmniej jednym z poniższych sposobów:

• posiadanie przez jeden podmiot większości udziałów w drugiej jednostce gospodarczej – odnosi się to do akcjonariuszy, wspólników albo członków tych jednostek,
• jeden podmiot posiada prawo do odwołania czy wyznaczenia członków zarządu, organu administracyjnego lub nadzorczego drugiej jednostki gospodarczej,
• wywieranie dominującego wpływu przez jednostkę gospodarczą na działanie innego podmiotu na podstawie zawartej umowy bądź aktu założycielskiego,
• samodzielne kontrolowanie większości praw głosu akcjonariuszy, wspólników albo członków drugiej jednostki gospodarczej na podstawie porozumienia z udziałowcami.

Jeżeli wystąpi jedna z powyższych sytuacji, limit pomocy de minimis dla obu tych podmiotów jest wspólny, a przekroczenie dopuszczalnego limitu wyklucza możliwość dalszego wnioskowania o wsparcie. W sytuacji, gdy jedna jednostka gospodarcza wykorzysta maksymalną kwotę pomocy de minimis, drugi podmiot, powiązany zgodnie z wymienionymi zasadami, nie otrzyma dalszego wsparcia de minimis.

Informacje o pomocy de minimis w rozporządzeniu Komisji UE

Informacje o pomocy de minimis, nieodzowne dla przedsiębiorców i podmiotów ubiegających się o wsparcie, zostały szczegółowo uregulowane w rozporządzeniu Komisji UE w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. To właśnie tam podjęto kwestie zasady de minimis, która odnosi się do wysokości pomocy publicznej, niewpływającej znacząco na konkurencję w wymiarze unijnym, a więc niewymagającej notyfikacji Komisji Europejskiej. Wysokość udzielanej pomocy de minimis, limitowana przez wytyczne dla państw członkowskich UE, uwzględnia zarówno adnotację dnia udzielenia pomocy, jak i wcześniejsze lata podatkowe, a urząd ochrony konkurencji oraz przedstawiciel organu udzielającego pomocy sprawują pieczę nad zgodnością wsparcia z przepisami wspólnotowymi. Szczególna uwaga jest zwrócona na przypadki, gdy udzielona pomoc de minimis odnosi się do takich sektorów, jak: rolnictwo, rybołówstwo czy prowadzenie sieci dystrybucyjnej, gdzie obowiązują specyficzne zasady.

Jak wygląda udzielanie pomocy de minimis w sprawach dotyczących pomocy publicznej?

Udzielanie pomocy de minimis w ramach spraw dotyczących pomocy publicznej to proces, który nieustannie balansuje między wsparciem a zachowaniem konkurencyjności na jednolitym rynku Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadami podanymi przez rozporządzenie Komisji, pomoc de minimis, przyznawana przez organ udzielający pomocy, obejmuje wsparcie, które nie wpływa znacząco na handel między państwami członkowskimi UE i dlatego nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej. Wyjątek stanowią przypadki, takie jak de minimis w rolnictwie czy rybołówstwie, gdzie szczególne regulacje nakładają dodatkowe ograniczenia, by utrzymać równowagę rynkową. Każde przedsiębiorstwo, które otrzymało pomoc de minimis, musi pamiętać o jej łącznej kwocie w danym okresie, gdyż przekroczenie dopuszczalnego limitu wsparcia może prowadzić do konieczności zwrotu środków. W ten sposób narzędzie to, bazujące na przepisach traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, pozwala podmiotom gospodarczym realizować rozwój działalności gospodarczej przy wsparciu publicznym, jednocześnie zapewniając ochronę konkurencji i konsumentów na terenie wspólnoty.

Kiedy pomoc de minimis nie jest przyznawana?

Podkreśla się, że pomoc de minimis nie ma na celu udzielania pomocy przedsiębiorstwom, które borykają się z problemami finansowymi, dlatego też zła kondycja ekonomiczna firmy uniemożliwia jej uzyskanie takiego wsparcia w ramach zasad funkcjonowania Unii Europejskiej. Do pomocy de minimis nie kwalifikuje się lista grup wykluczonych z możliwości tej formy pomocy publicznej, gdyż pomoc ta ma zapobiegać zakłóceniom konkurencji na rynku i jest przyznawana według rygorystycznych kryteriów.

Pomoc de minimis – o nieotrzymaniu takiej pomocy dowiedzą się:

• podmioty działające w sektorze rybołówstwa i akwakultury, które podlegają rozporządzeniu Rady (WE) nr 104/2000,
• jednostki gospodarcze odpowiadające za produkcję podstawowych produktów rolnych, gdzie udzielenie pomocy de minimis w rolnictwie wiąże się z ograniczeniami prawnymi,
• podmioty działające w sektorze przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, kiedy wysokość pomocy zależy od oceny i ilości produktów uzyskanych od podstawowych producentów lub wprowadzonych na rynek przez jednostki gospodarcze objęte pomocą, a także gdy jej udzielenie jest uzależnione od przekazania części albo całości wsparcia innym producentom,
• przedsiębiorcy zajmujący się wywozem do państw trzecich czy członkowskich, w których od otrzymanego wsparcia zależy ilość wywożonych produktów, tworzenie i prowadzenie sieci dystrybucyjnej bądź ma związek z innymi wydatkami związanymi z prowadzoną działalnością wywozową,
• podmioty, dla których pomoc będzie miała wpływ na pierwszeństwo korzystania z towarów krajowych w stosunku do towarów sprowadzanych z zagranicy.

Pomoc de minimis, jako instrument regulowany przez unijne i krajowe akty prawne, służy w ograniczonym zakresie, by uniknąć zakłócenia konkurencji, a jej limit pomocy de minimis umożliwia jedynie wsparcie jednemu podmiotowi gospodarczemu w ściśle określonej kwocie. Dzięki temu system wsparcia ma na celu zapewnienie, że pomoc de minimis pozostaje korzystna, lecz nie ingeruje w wymianę handlową między państwami członkowskimi UE ani nie przekracza dopuszczalnego limitu, co mogłoby wpłynąć na konkurencyjność w wymiarze unijnym.

Jakie są limity pomocy de minimis?

Jak już wielokrotnie zostało wspomniane, pomoc de minimis opiera się na określonym limicie, dotyczącym nie tylko tego, kto może otrzymać wsparcie, ale również kiedy, jakiej wysokości i w jakich szczególnych przypadkach udzielana jest pomoc publiczna. Pomoc ta ma na celu uniknięcie zakłócenia konkurencji oraz zapobieganie nadmiernemu wpływowi na rynek, co jest zgodne z zasadami określonymi w funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (UE) nr 1407/2013, maksymalna kwota pomocy de minimis dla jednego podmiotu wynosi 200 000 EUR przez okres trzech lat kalendarzowych, przy czym w odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze drogowego transportu towarów limit ten jest obniżony do 100 000 EUR, co zapewnia większą elastyczność i dostosowanie do specyfiki tego sektora.

Limit pomocy de minimis, który wyznacza, jaką kwotę pomocy otrzymać może jeden podmiot, przyczynia się do skutecznego zarządzania konkurencją i nadzoru w sprawach dotyczących pomocy publicznej. Dzięki temu nie ma konieczności notyfikacji Komisji Europejskiej, co przyspiesza proces udzielenia pomocy i zmniejsza obciążenia administracyjne.

Gdzie można znaleźć wykaz pomocy de minimis?

Wykaz pomocy de minimis można znaleźć na stronie SUDOP, czyli Systemu Udostępniania Danych o Pomocy Publicznej. Jest to wyszukiwarka, która umożliwia znalezienie pomocy otrzymanej przez dane przedsiębiorstwo oraz jej źródła. Zdarza się, że przedsiębiorcy korzystają z tej pomocy nieświadomie. Natomiast dzięki tym informacjom firmy mają możliwość ciągłej kontroli nad tym, jaki limit wsparcia pozostał im jeszcze do wykorzystania.