Zatrudnienie pracownika z zagranicy – jak wygląda zatrudnianie cudzoziemców w Polsce

Jak wygląda w praktyce zatrudnianie cudzoziemców w Polsce?

Według danych udostępnionych przez Główny Urząd Statystyczny, w I półroczu 2019 roku do powiatowych urzędów pracy wpłynęło niemal 233 tys. wniosków o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemców. Z kolei liczba wydanych zezwoleń na pracę obcokrajowców wynosiła w tym okresie ponad 217 tys.. Większość z tych osób pochodziło z Ukrainy.

Z roku na rok liczba cudzoziemców pracujących w Polsce rośnie. Jak wygląda procedura zatrudnienia pracownika z zagranicy? Okazuje się, że niektórzy obcokrajowcy mogą otrzymać pracę w Polsce na takich samych zasadach jak polscy obywatele. Do tej grupy osób zalicza się między innymi osoby posiadające obywatelstwo w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego – czyli Norwegii, Islandii oraz Liechtensteinu – Szwajcarii, a także krajów, które posiadają zezwolenie na korzystanie ze swobody przepływu osób obowiązującego na podstawie umowy zawartej z Unią Europejską oraz jej członkami. Należy zaznaczyć, że taką możliwość otrzymują również członkowie rodzin osób wymienionych powyżej, dzieci małżonka cudzoziemca do ukończenia 21 roku życia lub będące na jego utrzymaniu, a także rodzice obcokrajowca lub małżonka pozostający na ich utrzymaniu.

Zatrudnianie cudzoziemców – kto może?

Kto może zatrudnić cudzoziemców w Polsce? Każda osoba fizyczna, właściciel firmy, której siedziba, oddział, zakład lub inna forma działalności znajduje się na terenie Polski, może przyjąć do pracy cudzoziemca. Aby otrzymać zatrudnienie w Polsce, obcokrajowiec musi przedłożyć następujące dokumenty: kwestionariusz osobowy dla osoby ubiegającej się o pracę, świadectwa od poprzednich pracodawców lub inne pisma potwierdzające zatrudnienie za dany okres przypadający w obecnym roku kalendarzowym, potwierdzenie kwalifikacji zawodowych wymagane w danej pracy, orzeczenie lekarskie poświadczające zdolność do pracy na konkretnym stanowisku oraz inne wymagane przez prawo dokumenty.

Wśród obowiązkowych danych, które cudzoziemiec ma obowiązek podać w przypadku umowy o pracę, znajdują się: imię i nazwisko, imiona rodziców, data urodzenia, miejsce zamieszkania, wykształcenie oraz przebieg dotychczasowego zatrudnienia. Pracodawca może również zobowiązać pracodawcę do podania: innych danych osobowych, imion i nazwisk oraz dat urodzenia dzieci przyszłego pracownika, numer PESEL.

Jakie ustawy regulują zasady zatrudniania cudzoziemców?

W zależności od obywatelstwa przyszłego pracownika obowiązują inne zasady. W przypadku osób posiadających obywatelstwo państwa należącego do Unii Europejskiej lub jednego z wyżej wymienionych należy przestrzegać ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz.U. 2006 nr 144 poz. 1043). Ponadto ważne informacje określa również ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001).

Warto zaznaczyć, że w zależności od formy zatrudnienia należy postępować zgodnie z zapisami odpowiednich aktów prawnych obowiązujących również w przypadku zatrudnienia Polaków. Jeśli pracodawca zdecyduje się na podpisanie umowy o pracę, wówczas obowiązują zapisy zawarte w Kodeksie pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141). Natomiast w przypadku umów cywilnoprawnych należy przestrzegać zapisów zawartych w Kodeksie cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93).

Jednak warto pamiętać, że w przypadku obywateli pozostałych państw obowiązuje ustawa o zatrudnianiu cudzoziemców, czyli Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 grudnia 2017 roku w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń (Dz. U. 2017 poz. 2345).

Zezwolenie na pracę dla cudzoziemca – kiedy jest konieczne?

Odpowiedzi na pytanie dotyczące zezwolenia na pracę dla obcokrajowców należy szukać w wyżej wspomnianym akcie prawnym zatrudnianie cudzoziemców ustawa (Dz. U. 2017 poz. 2345). Na jej podstawie można wyróżnić sześć rodzajów dokumentu zezwolenie na pracę cudzoziemca. Oto one:

1. typ A – obowiązuje w przypadku cudzoziemców zatrudnianych na terytorium na podstawie umowy z podmiotem posiadającym siedzibę lub miejsce zamieszkania, oddział zakład albo inną formę działalności na terenie Polski,
2. typ B – należy dostarczyć w przypadku zatrudnienia cudzoziemca pełniącego funkcję w zarządzie osoby prawnej znajdującej się w rejestrze przedsiębiorców lub spółce kapitałowej, prowadzeniu spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, udzieleniu prokury łącznie na okres 6 miesięcy w kolejnych 12 miesiącach,
3. typ C – obowiązuje w przypadku cudzoziemca wykonującego pracę u pracodawcy zagranicznego, ale został delegowany do Polski na okres powyżej 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu zagranicznego lub podmiotu powiązanego (ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych) z pracodawcą zagranicznym,
4. typ D – dotyczy obcokrajowców, którzy są zatrudnieni u pracodawcy zagranicznego nieposiadającego oddziału, zakładu lub inne formy działalności na terenie Polski, delegowanych do Rzeczypospolitej Polskiej w ramach realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym,
5. typ E – obowiązuje w przypadku cudzoziemców wykonujących pracę u pracodawców zagranicznych i jest delegowany do Polski na okres powyżej 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż jeden z powyższych,
6. typ S – dotyczy cudzoziemców, którzy pracują na terytorium Polski na podstawie umowy w ramach pracy sezonowej (na przykład w rolnictwie) z podmiotem posiadającym siedzibę lub miejsce zamieszkania, oddział, zakład albo inną formę działalności w Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie wyżej podanych informacji możemy wnioskować, że w przypadku obcokrajowców pracujących u polskich przedsiębiorców należy wziąć pod uwagę zezwolenie na pracę cudzoziemca typu A, B oraz S w zależności od formy współpracy.

Zalety i wady zatrudniania cudzoziemców

Zatrudnianie cudzoziemców ma swoje wady i zalety. Jeżeli osoby przyjeżdżają do Polski w celach zarobkowych, wśród korzyści można podkreślić dyspozycyjność pracownika, możliwość znalezienia osób chętnych do pracy w przypadku problemów ze zgromadzeniem kadry z polskich pracowników. Dla osób posiadających gospodarstwo rolne lub działalność związaną z ogrodnictwem, sadownictwem cudzoziemcy mogą być zatrudnieni w ramach pracy sezonowej na podstawie umowy zlecenie.

Warto również pamiętać, że w przypadku osób posiadających obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej nie wymaga się dodatkowych zezwoleń na wykonywanie pracy. Oznacza to, że nie niesie to ze sobą żadnych formalności ponad te obowiązujące w przypadku zatrudnienia obywateli Polski.

Jednak wśród wad można wymienić znalezienie zakwaterowania dla cudzoziemców. Niewykluczone, że pojawią się również problemy z komunikacją. Wszystko zależy od zaangażowania pracownika oraz znajomości języka. Ponadto zatrudnianie cudzoziemców wymaga w niektórych przypadkach uzyskania dodatkowych zezwoleń.