Sprawniejsze kontrole i mniej odsetek za opóźnienia

4 listopada 2025 roku weszły w życie przepisy, które mają poprawić relacje między fiskusem a podatnikami. Prezydent podpisał dwie nowelizacje Ordynacji podatkowej, będące częścią szerszego planu deregulacyjnego. Ich głównym celem jest ograniczenie biurokracji, skrócenie czasu trwania postępowań oraz wzmocnienie pozycji podatnika w kontaktach z urzędami. 

Pierwsza z nowelizacji wprowadza ograniczenie naliczania odsetek od zaległości podatkowych w sytuacjach, gdy kontrola trwa zbyt długo. Urzędy nie będą mogły doliczać odsetek za okres przekraczający sześć miesięcy od rozpoczęcia postępowania – pod warunkiem, że opóźnienie nie wynika z winy samego podatnika lub nie jest przewidziane przez przepisy. Ma to zmotywować administrację skarbową do sprawniejszego działania i zakończenia kontroli w rozsądnym czasie. 

Nowe przepisy obejmą również kontrole już trwające w momencie wejścia zmian w życie. To dobra wiadomość dla przedsiębiorców, którzy od lat zmagają się z długimi procedurami i rosnącymi kosztami odsetek. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie sytuacje będą objęte nowym rozwiązaniem. Fiskus nadal będzie mógł wydłużać kontrolę, jeśli wymagają tego np. ekspertyzy, przesłuchania świadków czy współpraca z zagranicznymi organami. 

Wątpliwości rozstrzygane na korzyść podatnika 

Druga nowelizacja wprowadza zasadę, zgodnie z którą nieusuwalne wątpliwości co do stanu faktycznego będą rozstrzygane na korzyść podatnika. Oznacza to, że jeśli urzędnicy nie są w stanie jednoznacznie udowodnić swojej racji, pierwszeństwo ma argumentacja podatnika. To rozwiązanie wzmacnia pozycję obywateli i firm w sporach z fiskusem, dając im większe poczucie sprawiedliwości proceduralnej. 

Nie jest to jednak zasada absolutna. Nowe przepisy nie będą działać w sytuacjach, gdy w postępowaniu uczestniczą strony o sprzecznych interesach, gdy to podatnik ma obowiązek przedstawić dowody, lub gdy przemawia przeciwko temu tzw. ważny interes publiczny. W praktyce oznacza to, że urzędy nadal będą miały pewną swobodę w interpretacji, zwłaszcza w bardziej złożonych sprawach gospodarczych. 

Dla przedsiębiorców zmiana ta może jednak stanowić realną pomoc w sporach, w których brakuje jednoznacznych dowodów. Nowe przepisy pozwolą powoływać się na zasadę korzystną dla podatnika, co może mieć znaczenie w sytuacjach niepewnych lub trudnych do rozstrzygnięcia. 

Co z tego wynika dla firm? 

Deregulacja oznacza mniejsze ryzyko finansowe związane z przewlekłymi kontrolami i dodatkowe narzędzie w sporach z urzędami. Ograniczenie naliczania odsetek oraz zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika to zmiany, które w teorii mają wzmocnić zaufanie do administracji i poprawić kulturę pracy organów skarbowych. 

Eksperci podkreślają jednak, że wiele zależy od praktyki. Urzędy nadal będą mogły korzystać z wyjątków i zawieszać postępowania, co może ograniczyć realne efekty nowych regulacji. Kluczowe więc pozostanie solidne przygotowanie dokumentacji, szybkie reagowanie na wezwania oraz przejrzyste prowadzenie ksiąg. 

Nowe przepisy to z pewnością krok w stronę bardziej partnerskiego podejścia państwa do podatników, choć nie gwarantują automatycznej poprawy sytuacji. Wiele będzie zależeć od tego, jak nowe zasady zinterpretuje administracja skarbowa i czy sądy administracyjne będą stosować je konsekwentnie. 

Deregulacja – krok ku bardziej przyjaznemu systemowi podatkowemu 

Nowelizacje podpisane przez prezydenta to ważny sygnał, że system podatkowy może ewoluować w stronę większej równowagi między interesem państwa a prawami obywatela. W praktyce oznaczają one zarówno symboliczne, jak i konkretne zmiany: krótsze kontrole, mniejsze odsetki i większe znaczenie zasady zaufania do podatnika. 

Choć fiskus wciąż zachowuje narzędzia pozwalające mu działać elastycznie, nowe przepisy otwierają drogę do bardziej sprawiedliwych i przejrzystych procedur. To pierwszy krok w kierunku uproszczenia i ucywilizowania kontaktów między administracją a przedsiębiorcami – krok, na który podatnicy czekali od lat.