Akcjonariusz – kto to jest i jaką pełni rolę w spółce akcyjnej?

Akcjonariusze są ważnymi uczestnikami rynku kapitałowego i odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu spółek akcyjnych. Pojęcie to często pojawia się w kontekście giełdy, inwestycji i zarządzania przedsiębiorstwami, ale jego dokładne znaczenie może nie być oczywiste dla wszystkich. Kim więc jest akcjonariusz? Jakie ma prawa i obowiązki? Jaką rolę odgrywa w działalności spółki?

Spis treści

• Kim jest akcjonariusz?
• Jakie prawa ma akcjonariusz?
• Jakie są obowiązki akcjonariusza wobec spółki?
• Jak zostać akcjonariuszem?
• Walne zgromadzenie akcjonariuszy – co to jest?
• Kim jest akcjonariusz – podsumowanie

Kim jest akcjonariusz?

Akcjonariusz to osoba fizyczna lub prawna, która jest posiadaczem akcji spółki akcyjnej. Stanowią one udziały w kapitale zakładowym spółki i dają akcjonariuszowi szereg praw związanych z funkcjonowaniem spółki. Aby nim zostać, trzeba zakupić akcje na giełdzie papierów wartościowych, w ofercie publicznej lub w transakcji prywatnej.

Akcjonariusz spółki akcyjnej nie ponosi osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, co odróżnia go od wspólnika w spółce komandytowej czy komandytowo-akcyjnej. Warto też pamiętać, że akcjonariusz nie jest tym samym, co udziałowiec

Udziałowiec to osoba posiadająca udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.), podczas gdy akcjonariusz posiada akcje spółki akcyjnej. Różnice między tymi dwoma formami własności wynikają z odmiennej struktury i funkcjonowania konkretnych typów spółek. To wpływa także na prawa i obowiązki ich właścicieli.

Spółka akcyjna – definicja

Spółka akcyjna jest rodzajem jednostki organizacyjnej posiadającej osobowość prawną. Jej kapitał zakładowy dzieli się na akcje, które mogą być nabywane przez akcjonariuszy. Jest najczęściej wykorzystywaną formą prawną dla dużych przedsiębiorstw o złożonej strukturze kapitałowej, które często funkcjonują na rynku publicznym.

Jakie prawa ma akcjonariusz?

Jak już wspomnieliśmy, akcje dają akcjonariuszowi pewne prawa dotyczące funkcjonowania spółki. Prawa te są określone w kodeksie spółek handlowych i statucie spółki. Wynikają także z samej natury spółki akcyjnej.

Prawo głosu na walnym zgromadzeniu

Prawo głosu jest podstawowym prawem akcjonariusza. Na walnym zgromadzeniu każdy z akcjonariuszy ma możliwość głosowania w sprawach dotyczących spółki. Głosy oddawane są proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji.

Walne zgromadzenie jest najwyższym organem spółki, który decyduje o kluczowych kwestiach, takich jak wybór członków rady nadzorczej, zatwierdzenie sprawozdań finansowych czy podejmowanie decyzji o wypłacie dywidendy.

Prawo do udziału w zyskach

Jednym z głównych założeń i celów posiadania akcji jest zyskanie prawa do udziału w zyskach spółki. Akcjonariusz ma prawo do otrzymania dywidendy, czyli części zysku netto, który zostaje wypłacony po zakończeniu roku obrotowego. Wysokość dywidendy przypadającej na jedną akcję jest zależna od decyzji, jaką podejmie walne zgromadzenie spółki, a także od jej statutu.

Prawo poboru nowych akcji

Akcjonariusze mają również prawo poboru nowych akcji emitowanych przez spółkę. Oznacza to, że w przypadku tworzenia nowej spółki lub emisji nowych akcji, dotychczasowi akcjonariusze mają pierwszeństwo w ich nabyciu. Pozwala to na ochronę przed rozwodnieniem udziałów, co mogłoby zmniejszyć wpływ akcjonariusza na decyzje podejmowane przez organy spółki.

Prawo do informacji o spółce

Każdy akcjonariusz spółki akcyjnej ma prawo do otrzymywania informacji, które dotyczą jej działalności. Może to obejmować dostęp do sprawozdań finansowych, protokołów z posiedzeń zarządu, księgi akcyjnej oraz innych dokumentów, które mogą być istotne dla oceny sytuacji finansowej i operacyjnej spółki.

Prawo do wytaczania powództw

Akcjonariusz ma prawo wytoczyć powództwo przeciwko członkom zarządu lub rady nadzorczej w przypadku, gdy działania tych organów naruszą interes spółki. Może to dotyczyć sytuacji, w której działania zarządu prowadzą do strat finansowych lub naruszają statut spółki.

Akcjonariusz ma również prawo do żądania uchylenia uchwały podjętej przez walne zgromadzenie w sytuacji, gdy uważa, że jest sprzeczna z przepisami prawa, statutem lub dobrymi obyczajami.

Jakie są obowiązki akcjonariusza wobec spółki?

Posiadanie akcji wiąże się nie tylko z przywilejami, ale również z pewnymi obowiązkami. Akcjonariusz musi przestrzegać statutu spółki oraz przepisów prawa, a także dbać o interes spółki.

Wniesienie wkładu na akcje

Każdy akcjonariusz jest zobowiązany do wniesienia wkładu na akcje, które nabywa. Wkład ten może być pieniężny lub niepieniężny. Kodeks spółek handlowych oraz statut spółki określają, jakie formy wkładu są akceptowane i w jakiej wysokości muszą być wniesione.

Dbałość o interesy spółki

Akcjonariusz powinien działać bez szkody na rzecz spółki i jej interesy. Działania szkodliwe, np. w celu pokrzywdzenia innych akcjonariuszy lub wspólników spółki, mogą skutkować odpowiedzialnością prawną. Akcjonariusz powinien również powstrzymać się od działań, które mogłyby naruszyć statut spółki.

Odpowiedzialność finansowa

Choć akcjonariusz nie ponosi osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, to ponosi pewne ryzyko finansowe w postaci wniesionego wkładu na akcje. W przypadku likwidacji spółki akcjonariusz ma prawo do otrzymania części jej majątku proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji, jednak w pierwszej kolejności regulowane są wszystkie zobowiązania spółki.

Sprzedajesz swoje produkty lub usługi klientom stacjonarnie? Pamiętaj o płatnościach bezgotówkowych. Dzięki Polska Bezgotówkowa możesz otrzymać wsparcie na terminal płatniczy do swojej firmy.

Jak zostać akcjonariuszem?

Jeśli chcesz zostać akcjonariuszem, jest na to kilka sposobów. Różnią się formą zakupu akcji i okolicznościami ich nabycia.

• Zakup akcji na rynku wtórnym. Najpopularniejszym sposobem na zostanie akcjonariuszem jest zakup akcji na rynku wtórnym, np. na giełdzie papierów wartościowych. Akcje można nabywać zarówno jako inwestycję krótkoterminową, jak i długoterminową, z nadzieją na wzrost ich wartości oraz wypłatę dywidendy.
• Udział w emisji nowych akcji. Innym sposobem na zostanie akcjonariuszem jest udział w emisji nowych akcji. Takie emisje są często stosowane przez firmy, które potrzebują dodatkowego kapitału na rozwój lub inwestycje. Pamiętaj jednak, że w ramach prawa poboru obecni akcjonariusze mają pierwszeństwo w nabyciu nowych akcji.
• Dziedziczenie akcji. Akcje spółki akcyjnej mogą być również dziedziczone. W takiej sytuacji nowy akcjonariusz zostaje właścicielem akcji, które przysługiwały zmarłemu. Zyskuje także związane z nimi prawa, w tym prawo głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy oraz prawo do otrzymania dywidendy. Procedura dziedziczenia akcji jest regulowana przepisami prawa spadkowego.
• Tworzenie nowej spółki akcyjnej. Inną możliwością zostania akcjonariuszem jest udział w tworzeniu nowej spółki akcyjnej. W tym przypadku osoby wnoszące kapitał zakładowy stają się akcjonariuszami od momentu rejestracji spółki.

Walne zgromadzenie akcjonariuszy

Walne zgromadzenie akcjonariuszy jest najważniejszym organem decyzyjnym w spółce akcyjnej. To na nim podejmowane są kluczowe decyzje dotyczące funkcjonowania spółki, takie jak zatwierdzenie sprawozdań finansowych, wybór członków zarządu i rady nadzorczej, a także decyzje o wypłacie dywidendy.

W spółce akcyjnej wyróżnia się dwa rodzaje walnych zgromadzeń. Pierwsze to zwyczajne walne zgromadzenie. Odbywa się co najmniej raz w roku i ma na celu zatwierdzenie sprawozdań finansowych oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki. Drugie to nadzwyczajne walne zgromadzenie, które zwołuje się w sytuacjach wyjątkowych, np. w przypadku konieczności podjęcia decyzji o zmianach w statucie spółki lub innych pilnych sprawach.

Prawa głosu na walnym zgromadzeniu

Podczas walnego zgromadzenia każdy akcjonariusz ma prawo głosu proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji. Prawo to jest jednym z najważniejszych uprawnień, które pozwala akcjonariuszom wpływać na decyzje podejmowane w spółce. Warto również zaznaczyć, że posiadacze akcji mogą uczestniczyć w zgromadzeniu osobiście lub przez pełnomocnika.

Uchylenie uchwał walnego zgromadzenia

W przypadku, gdy akcjonariusz uzna, że uchwała podjęta przez walne zgromadzenie jest sprzeczna z jego interesem lub z przepisami prawa, może żądać jej uchylenia. Może to zrobić w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tym fakcie, ale nie później niż dwa lata od podjęcia uchwały.

Kim jest akcjonariusz – podsumowanie

Akcjonariusz odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu spółki akcyjnej lub spółki komandytowo-akcyjnej, ponieważ ma bezpośredni wpływ na jej strategiczne decyzje. Posiadanie akcji daje mu liczne uprawnienia, takie jak prawo głosu na walnym zgromadzeniu, prawo do dywidendy, prawo poboru nowych akcji oraz dostęp do informacji dotyczących spółki. Równocześnie akcjonariusz ma pewne obowiązki, które musi spełniać. Najważniejsze to wniesienie wkładu na akcje i dbałość o interes spółki.