Mobbing w pracy – czym jest i jak mu przeciwdziałać?

Nawet co drugi pracownik mógł paść ofiarą mobbingu. Tak mówią wyniki badania Bezpieczeństwo w pracy 2019. Zastanawiasz się, czy należysz do tej grupy?

Kiedy niewinny żart zamienia się w przemoc? Gdzie zgłosić mobbing?

Co to jest mobbing w pracy?

Wyśmiewanie, żarty, krytykowanie – kiedy to już jest mobbing? Nie jest łatwo na to odpowiedzieć. Z tego powodu tak wiele sytuacji nie jest zgłaszanych, a sprawcy nie zdają sobie sprawy z wyrządzonego zła. Warto jednak poznać bliżej definicję mobbingu, a także jego rodzaje i przejawy, aby móc mu skutecznie przeciwdziałać.

Definicja mobbingu

Kodeks pracy sformułował definicję mobbingu jako: “działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników”.

Mówiąc prościej, mobbing ma miejsce wtedy, kiedy pracownik jest zastraszany lub nękany w miejscu pracy. Z tego powodu jego samoocena oraz samopoczucie ulegają pogorszeniu. Co ważne, mobbing jest zjawiskiem uporczywym i powtarzalnym.

Rodzaje mobbingu

Mówiąc o mobbingu najczęściej myślimy o nękaniu ze strony innego pracownika na tym samym szczeblu. Rzeczywiście, takie sytuacje mają miejsce. Nie są one jednak jego jedynym rodzajem. Możemy się z nim spotkać również w przypadku pracodawców i podwładnych.

Mobbing najczęściej dzielimy na dwa rodzaje:

• mobbing pionowy – dotyczy relacji między pracownikami wyższego i niższego szczebla np.: przełożony i podwładny;
• mobbing poziomy – odnosi się do relacji między współpracownikami na tym samym poziomie.

Przejawy mobbingu

Jak pewnie się domyślasz, mobbing może się przejawiać na różne sposoby. Nie zawsze czyjeś zachowanie będzie dla Ciebie sygnałem alarmowym. Jednak im dłużej będzie ono trwało, sytuacja w pracy może się pogorszyć. Dlatego warto przeciwdziałać mobbingowi już w zarodku.

Odsunięcie na bok

Pierwsze oznaki mobbingu mogą różnie się przejawiać. W wielu przypadkach pojawia się tzw. taktyka izolacji. W tej sytuacji ofiara jest odsuwana na bok, ignorowana przez grupę i pomijana w korespondencji.

O izolacji można powiedzieć, kiedy jesteś jedyną osobą, która nie jest zapraszana na wspólne wyjścia. To samo dotyczy list mailingowych i przekazywania informacji. Jeśli notorycznie jesteś kimś, kto jest pomijany i nieinformowany o ważnych sprawach, zastanów się, czy nie jest to mobbing.

Podtekst seksualny

Niewinny, przyjacielski żart nie oznacza od razu mobbingu, zwłaszcza kiedy obie strony dopuszczają takie zachowania. Co innego kiedy podtekst seksualny staje się formą przemocy. Odnosi się to nie tylko do sytuacji fizycznych, ale także werbalnych.

O mobbingu możemy mówić również wtedy, kiedy niestosowne zachowania dotyczą seksualnych żartów. Tworzenie aluzji seksualnych, komentowanie wyglądu czy ostentacyjna obserwacja może być przemocą psychiczną. Należy zareagować, kiedy pomimo próśb, zachowanie nie ustępuje.

Wyśmiewanie

To bardzo częsty przejaw mobbingu, z którym można się spotkać. W jego przypadku nie możemy już mówić o niewinnych żartach czy podtekstach. Publiczne wyśmiewanie ma na celu nie tylko obrażanie drugiej osoby, ale także obniżenie jej samooceny i pewności siebie.

Wyśmiewanie jest tym bardziej niebezpieczne, kiedy dzieje się za zgodą innych pracowników. Zaawansowanym etapem takiej taktyki jest grupowe krytykowanie innej osoby. Obu sytuacji nie można lekceważyć.

Jak przeciwdziałać mobbingowi?

To, jaki masz kontakt z innymi pracownikami, wpływa na Twoje samopoczucie w pracy. Jeśli nie masz z kim porozmawiać o swoich problemach, nie można mówić o zdrowym środowisku. Jak zatem przeciwdziałać mobbingowi?

Przede wszystkim pamiętaj, że to pracodawca ponosi konsekwencje za to, że w jego firmie wystąpił mobbing. Niezależnie od tego, czy znęcanie miało miejsce między pracownikami, czy pracownikiem a managerem, masz prawo zgłosić takie zjawisko do przełożonego.

Jeśli nie otrzymasz odpowiedzi lub mobberem jest Twój pracodawca, możesz udać się do stowarzyszeń antymobbingowych. Są to polskie instytucje, gdzie możesz szukać porady, co zrobić w takiej sytuacji. Ponadto, sprawa może być zgłoszona do Państwowej Inspekcji Pracy.

Podsumowanie

Jednym z największych problemów dotyczących mobbingu jest jego lekceważenie. Jeśli jesteś ofiarą przemocy psychicznej lub fizycznej, masz prawo zgłosić to do swojego pracodawcy i dochodzić swoich praw. Masz również możliwość ubiegania się o zadośćuczynienie lub odszkodowanie za poniesioną krzywdę i straty materialne.