Podatek akcyzowy – czym jest i to powinien go opłacać?

Amerykański polityk, Bejamin Franklin wypowiedział kiedyś zdanie pozostające wciąż aktualne, niezmienne i celne: “Na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki”. Rozumieją to doskonale nie tylko obywatele, ale szczególnie przedsiębiorcy, na których spoczywa obowiązek zapłaty licznych podatków. Oprócz najpopularniejszych, podatku VAT od towarów i usług, podatku dochodowego, czy podatek od nieruchomości, w szczególnych okolicznościach i przy spełnieniu określonych czynności, pojawia się podatek akcyzowy. Wyjaśnijmy, co się za tym kryje.

Podatek akcyzowy – czym jest?

Podatek akcyzowy to szczególny podatek na rzecz państwa narzucony na określone towary. Jest to podatek pośredni, czyli tak jak VAT, cło czy podatek od gier losowych, bezzwrotna forma daniny pieniężnej zasilająca budżet państwa. Stanowi jego dochód. W Polsce podatek akcyzowy, zwany “akcyzą” dotyczy wyszczególnionych w prawie wyrobów konsumpcyjnych.

Co to jest akcyza?

Tak jak wspomnieliśmy, akcyza to inna nazwa podatku nakładanego przez państwo na niektóre towary. Najczęściej akcyza kojarzy nam się z papierosami, alkoholem czy paliwem. Warto wspomnieć, że dochody państwa z tytułu akcyzy za wyroby tytoniowe w 2017 roku wyniosły 18,8 mld zł. Rządzący według opracowanego budżetu na 2019 rok przewidują wzrost wpływów z akcyzy do 73 mld zł z 71 mld zł. W planach na rok 2020 jest natomiast podwyżka akcyzy na alkohol i wyroby tytoniowe o 3 procent. Ma to przynieść dodatkowy dochód rzędu 353 mln zł za sprzedaż napojów alkoholowych oraz 579 mln zł za wyroby tytoniowe, susz tytoniowy i wyroby nowatorskie, w tym płyn do e-papierosów. Według dokumentu Ministerstwa Finansów, przy uwzględnieniu podatku VAT doliczanego do sprzedaży wymienionych grup towarów, budżet państwa zyska 1 mld 146,4 mln zł. Kalkulacja została oparta na założeniu, że sprzedaż wyrobów objętych akcyzą będzie utrzymany na poziomie z 2018 roku.

Podatek akcyzowy ustawa

Obowiązująca ustawa o podatku akcyzowym pochodzi z Dz. U. 2009 Nr 3 poz. 11. Ustawa została przyjęta dnia 6 grudnia 2008 r. i określa opodatkowanie akcyzą określonych wyrobów (np. akcyza za samochód) oraz normuje organizację obrotu wyrobami akcyzowymi. Przedsiębiorca, przed pierwszym dniem wykonania czynności związanych z towarami objętymi akcyzą, musi wykonać zgłoszenie rejestracyjne do naczelnika urzędu skarbowego. Odpowiednie wnioski akcyzowe prowadzący działalność gospodarczą znajdzie na portalu rządowym www.podatki.gov.pl. Jeżeli natomiast przedsiębiorca zawiesza działalność gospodarczą lub ją likwiduje, powinien do siedmiu dni zgłosić do urzędu skarbowego zaprzestanie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą. W takiej sytuacji prowadzący firmę wypełnia formularz AKC-Z. Należy wiedzieć również, że Polskę jako członka Unii Europejskiej w zakresie akcyzy obowiązuje także dyrektywa Rady 2008/118/WE.

Wyroby akcyzowe – na które towary obowiązuje podatek?

Ustawa o podatku akcyzowym ściśle określa towary, które obejmuje akcyza. Dokładny wykaz znajdziemy w treści ustawy opublikowanej na stronach rządowych oraz w dzienniku ustaw. Sama ustawa liczy 267 stron, a na jej końcu znajdują się dwa załączniki. Pierwszy zawiera dokładny wykaz wyrobów akcyzowych wraz z kodami CN, drugi natomiast wylicza wszystkie artykuły,, do której można stosować procedurę zawieszenia poboru akcyzy, czyli możliwości oddalenia w czasie opłaty akcyzowej. Akcyzą objęte są przede wszystkim następujące towary:

• alkohol etylowy, wino, napoje fermentowane oraz pośrednie, piwo
• paliwa silnikowe
• samochody osobowe
• wyroby tytoniowe
• energia elektryczna
• paliwa opałowe
• gaz jako paliwo silnikowe
• oleje smarowe i pozostałe oleje
• wyroby gazowe
• podatek akcyzowy od płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich
• wyroby węglowe
• susz tytoniowy

Akcyza – za co należy się podatek?

Akcyzę należy rozpatrywać nie tylko z punktu widzenia konkretnego towaru jak np. bitum czy asfalt, cygaretki, wódka etc., lecz również z podstawy opodatkowania. Możemy więc wymienić: kwotę ze sprzedaży akcyzowego towaru, kwotę jaką musi ponieść nabywca zakupionego towaru, kwotę dostawy wyrobów akcyzowych oraz wartość celna przy imporcie.

Jak obliczane są stawki akcyzy?

Wysokość akcyzy na dane towary określa ustawa o podatku akcyzowym. Dla krajów członkowskich Unii Europejskiej przepisy nakazują określony, minimalny poziom podatku akcyzowego. Stawki wyrażone są według ilości towaru oraz procentowego opodatkowania. Np. akcyza na papierosy wynosi 206,76 zł za każde 1000 sztuk i 31,41% maksymalnej ceny detalicznej. Akcyza może zostać również wyrażona jako procent podstawy opodatkowania.

W jaki sposób składać deklaracje akcyzowe?

Każdy przedsiębiorca, który musi składać i rozliczać deklaracje podatku akcyzowego, może przesyłać dokumenty elektronicznie przez internet. Obowiązują go jednak określone i nieprzekraczalne terminy. Formularze AKC-4, AKC-4zo oraz formularze szczegółowe należy oddać do 25 dnia miesiąca, natomiast AKC-U do 10 dni od przyjęcia towaru akcyzowego z zagranicy.