Work life balance – co to jest i co daje?

Tyle o nim mówimy na co dzień. Jednak czy wiemy, co ono dokładnie oznacza? Mowa o work life balance, czyli o zachowaniu równowagi między życiem prywatnym a zawodowym. Dowiedz się, dlaczego jest to ważne zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i pracodawców. Co na ten temat mówi prawo? Jak zadbać o siebie, wykonywając obowiązki zawodowe? Sprawdź dalej w naszym artykule.

Jak dużo pracują Polacy?

Polacy są znani ze swojej ciężkiej pracy i zaangażowania w życie zawodowe. Ale jak dużo naprawdę pracują? Badania pokazują, że Polacy spędzają w pracy więcej godzin niż przeciętni mieszkańcy innych krajów Unii Europejskiej.

Jak bardzo jest źle? Polacy pracują średnio ponad 41 godzin w tygodniu. Wbrew pozorom to najwyższy wynik w Europie. W ciągu roku zaś – 1928 godzin (wynik badania Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju). Dla porównania Niemcy pracują 1363 godziny i jest to najniższy wynik.

Niestety nie ma powodu do dumy. Zbyt duża liczba godzin pracy to nie tylko zmęczenie, ale również przewlekły stres i ryzyko wypalenia zawodowego.

Ponadto przepracowanie może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, nadciśnienie, a nawet depresja. Co za tym idzie – zwiększają się koszty dla pracodawcy z uwagi na częstsze zwolnienia chorobowe oraz niższą produktywność.

Wielu pracowników uważa, że długie godziny pracy są niezbędne do osiągnięcia sukcesu zawodowego. Jednakże ten trend zaczyna się zmieniać, ponieważ coraz więcej osób dostrzega korzyści z work life balance. Jakie? Przyjrzyjmy się temu, czym polega równowaga między życiem zawodowym a prywatnym.

Co to jest work life balance?

Work life balance to pojęcie, które dotyczy równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Mówimy o nim wtedy, kiedy pracownik jest w stanie skutecznie zarządzać swoimi obowiązkami zawodowymi, rodziną, czasem wolnym i innymi aspektami życia prywatnego.

Pokażmy to na przykładzie. Anna pracuje jako project manager w firmie IT. Jej praca wymaga od niej dużego skupienia i zaangażowania, jednak Anna pilnuje tego, aby nie pracować po godzinach i nie zabierać pracy do domu. Po wyjściu z firmy poświęca czas na jogging, co pomaga jej się zrelaksować i odstresować. Weekendy zaś spędza z rodziną i przyjaciółmi, wyjeżdżając na krótkie wycieczki. Pomimo wymagającej pracy, Anna czuje się zadowolona, ponieważ znajduje czas na odpoczynek i zajęcia, które kocha. W efekcie przekłada się to na jej ogólne dobre samopoczucie, a także na efektywność i produktywność w pracy.

Nikt też nie powiedział, że work life balance nie może dotyczyć także właścicieli firm. Niech takim przykładem będzie Paweł, który jest właścicielem małego sklepu z elektroniką. Kiedy wprowadził nowoczesne terminale płatnicze, jego praca i obsługa klienta znacząco się przyspieszyła. Dzięki temu rozwiązaniu Paweł jest w stanie szybciej zamykać sklep, co pozwala mu spędzać więcej czasu z rodziną.

Paweł redukuje stres związany z zarządzaniem sklepem. Ma więcej czasu na odpoczynek i regenerację. Chociaż była to niewielka zmiana, miała znaczący wpływ na jego samopoczucie.

Na czym polega work life balance pracowników?

Jak uniknąć wypalenia zawodowego, przewlekłego stresu oraz balansować między życiem rodzinnym a pracą? Na tym właśnie polega work life balance. Sprawdźmy, jak sprawdza się on w praktyce.

Zapewnienie elastycznej organizacji pracy

Możliwość dostosowania godzin pracy np. z powodu działania siły wyższej, praca zdalna czy elastyczne godziny pracy to tylko przykłady, jak można zwiększyć równowagę między pracą a życiem osobistym. Kiedy pracownik może sam wybierać porę dnia lub miejsce, skąd pracuje, wzrasta jego zadowolenie z pracy, a co za tym idzie – produktywność.

Czas wolny

Regularne przerwy, urlopy i czas wolny od pracy są niezbędne do regeneracji fizycznej i psychicznej. Mimo tego, że ciężko jest uciec od obowiązków zawodowych, nie zapominaj o tym, że dookoła Ciebie również toczy się życie.

Zarządzanie czasem

Jak zarządzać czasem, aby zachować work life balance? Przede wszystkim planowanie i priorytetyzacja zadań, zarówno w pracy, jak i w życiu osobistym. Nie zawsze bowiem wszystkie obowiązki są pilne. Niektóre z nich mogą zaczekać. Dzięki temu nie musisz rezygnować z czasu wolnego dla siebie, a możesz skupić się na tym, co jest dla Ciebie najważniejsze w danym momencie.

Wsparcie ze strony pracodawcy

Kontakt z pracodawcą jest kluczowy w przypadku work life balance. Jeśli zatem potrzebujesz przerwy w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub innym zdarzeniem, pracodawca jest w stanie, w miarę swoich możliwości, wesprzeć Cię i dać wolne.

Dyrektywa work life balance – co pracodawcy powinni wiedzieć?

Wprowadzenie nowych regulacji w zakresie work life balance, które weszły w życie 26 kwietnia 2023 r., stanowi istotną zmianę w polskim Kodeksie pracy. Mają one na celu poprawę warunków pracy oraz lepsze godzenie życia zawodowego z rodzicielstwem.

Jakie zmiany weszły w życie? Są to przede wszystkim:

• Urlopy i zwolnienia – pracodawcy muszą dostosować się do nowych rodzajów urlopów i zwolnień, takich jak urlop opiekuńczy oraz zwolnienie w pilnych sprawach rodzinnych. Ma to na celu pogodzenie między życiem prywatnym rodziców a zawodowym.
• Zmiany w umowach o pracę na czas określony – wprowadzenie obowiązku konsultacji związkowej przed wypowiedzeniem umowy oraz konieczność podania konkretnych, rzeczywistych i aktualnych przyczyn wypowiedzenia.
• Zmiany w umowach o pracę na okres próbny – umowy próbne do 1 miesiąca wiążą się z zamiarem zawarcia umowy krótszej niż 6 miesięcy, zaś umowy do 2 miesięcy – z zamiarem zatrudnienia na 6-12 miesięcy. Umowy próbne powyżej 2 miesięcy wskazują na zamiar zatrudnienia terminowego powyżej roku. W wyjątkowych przypadkach, np. przy pracach wysoko specjalizowanych, będzie możliwe jednokrotne przedłużenie umowy próbnej o maksymalnie miesiąc.
• Elastyczny czas pracy – dyrektywa nakłada na pracodawców obowiązek oferowania bardziej elastycznych form pracy. To obejmuje możliwość pracy zdalnej czy elastyczne godziny pracy.
• Zwolnienie w pilnych sprawach rodzinnych – to uprawnienie przysługujące pracownikom na skutek działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych, spowodowanych np. chorobą lub wypadkiem. Dzięki temu pracownik ma prawo do 2 dni lub 16 godzin zwolnienia rocznie. W przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzinowym czas ten jest dostosowywany.
• Urlop opiekuńczy – wprowadzenie urlopu opiekuńczego, który umożliwia pracownikom zapewnienie osobistej opieki członkowi rodziny lub osobie zamieszkującej wspólnie, która wymaga wsparcia z poważnych względów medycznych. W takim przypadku pracownik ma prawo do 5 dni urlopu opiekuńczego rocznie. Przysługują one w przypadku opieki nad synem, córką, matką, ojcem lub małżonkiem, wymagającym wsparcia z poważnych względów zdrowotnych.

Zmiany te wprowadzają większą przejrzystość i zobowiązania zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Bez wątpienia mogą one pomóc w osiągnięciu work life balance w przypadku kwestii formalnych. Możliwość wzięcia dodatkowego urlopu, czy dodatkowe prawa chroniące pracowników, dbają o ich komfort i samopoczucie w miejscu pracy.

Jak zadbać o work life balance na co dzień?

Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym jest niezbędna, aby zachować zarówno work balance, ale także zdrowie i dobre samopoczucie. Chociaż wspomniane powyżej przepisy prawa są kluczowe, nie wystarczą, aby zadbać o nasz komfort. Co możemy sami zrobić?

• Planowanie i organizacja czasu – ustal priorytety i twórz realistyczne plany dnia. Skup się na zarządzaniu czasem, aby mieć wystarczająco dużo czasu, zarówno na pracę, jak i odpoczynek oraz aktywność fizyczną.
• Postaw granice – naucz się mówić „nie” i ustalaj granice między pracą a życiem osobistym. Na przykład, unikaj sprawdzania służbowego e-maila po godzinach pracy. Nie odbieraj również telefonów służbowych, jeśli nie jest to konieczne.
• Pamiętaj o odpoczynku – czas na odpoczynek jest niezwykle ważny. Regularne przerwy w ciągu dnia pracy, wolne weekendy od obowiązków w pracy i zaplanowane urlopy są niezbędne dla zachowania równowagi.
• Uprawiaj sport – znajdź czas na ćwiczenia fizyczne. Pozwalają one odstresować się i zadbać o zdrowie. Możesz uprawiać sport przed lub po pracy. W trakcie wykonywania obowiązków poleca się kilka ćwiczeń, w tym rozciąganie. Ta rekomendacja dotyczy zwłaszcza pracowników wykonujących pracę przy komputerze.
• Zdrowa dieta – jesteś tym, co jesz. Dlatego zdrowa dieta to kolejny, nieoczywisty przykład work life balance. Regularne, zbilansowane posiłki i nawodnienie pomagają utrzymać energię przez cały dzień. Dzięki temu po pracy wciąż masz siłę na inne aktywności.
• Spotykaj się z bliskimi – spędzaj jak najwięcej czasu z rodziną oraz przyjaciółmi. Zdrowie emocjonalne idzie bowiem w parze z dobrymi relacjami społecznymi.
• Cyfrowy detoks – medytacja czy nawet krótkie spacery mogą znacząco pomóc w uniknięciu wypalenia zawodowego. Cyfrowy detoks pozwoli Ci lepiej odpocząć i odstresować. Pamiętaj, że dotyczy to również aktywności prywatnych, w tym social mediów.
• Samoakceptacja – pamiętaj o własnych potrzebach i nie obwiniaj się za chwile słabości czy potrzebę odpoczynku.

Stosowanie tych metod może znacząco poprawić Twoją jakość życia i pomóc w utrzymaniu zdrowej równowagi między życiem zawodowym a osobistym. Każdy ma inne potrzeby i granice, dlatego ważne jest, aby dostosować poszczególne metody do siebie.

Podsumowanie

Work life balance to kwestia bezpieczeństwa pracy. Dlaczego? Ponieważ zachowanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym zapobiega wypaleniu zawodowemu, przewlekłemu stresowi, a także różnym, poważnym chorobom. Z tego powodu zachowanie work life balance jest również z punktu widzenia zdrowia, produktywności oraz dobrego samopoczucia.

Źródła:

https://www.parp.gov.pl/component/content/article/84460:prawo-pracy-po-nowemu-implementacja-tzw-dyrektywy-rodzicielskiej-i-dyrektywy-work-life-balance-czesc-i