Zadatek a zaliczka – czy znasz różnice między nimi?

W kwestiach związanych z umowami cywilno-prawnymi należy bardzo precyzyjnie używać słów zawartych w oficjalnych pismach. Dokumenty zawierane przez dwie strony określają odpowiednie zobowiązania, nieprzekraczalne terminy oraz są podstawą do ewentualnych roszczeń i spraw sądowych.

Utarte, ale prawdziwe hasło, że w biznesie nie ma sentymentów nie odnosi się wyłącznie do nieuczciwej konkurencji i bezdusznej rywalizacji. Nawet jeśli dzisiaj dwie różne firmy, które łączą wspólne interesy, mają do siebie spore zaufanie, trudno przewidzieć, jak potoczą się różne sprawy i czy kiedyś nie wejdą na wojenną ścieżkę. Dlatego wielu przedsiębiorców przykłada sporą wagę do kwestii prawnych, poprawnie skonstruowanych umów, zleceń i dokumentów określających zakres współpracy. W sferze prywatnej warto posługiwać się podobnymi zasadami. Znajomość różnic między zadatkiem a zaliczką przyda się nie tylko przedsiębiorcom.

Zaliczka a zadatek – poznaj różnice

Zadatek i zaliczka to pojęcia z zakresu umów cywilnych między stronami uregulowane art. 394 Kodeksu cywilnego. Różnice między nimi są znaczące. Błędne zastosowanie ich w umowie, może skutkować nawet utratą pieniędzy. By najlepiej poznać różnicę między zadatkiem a zaliczką, warto wyjaśnić każdy termin z osobna.

Co to jest zadatek i jaką rolę pełni?

Zadatek to świadczenie w postaci pieniężnej lub rzeczowej uiszczane podczas zawarcia konkretnej umowy. Bardzo często zadatek stosuje się w umowie przedwstępnej jako część opłaty stanowiącej wynagrodzenie za wykonaną usługę, zrealizowanie przedmiotu umowy. Podstawową rolą zadatku jest sankcja w postaci kar pieniężnych za niewywiązanie się z ustaleń umowy. Według artykułu 394 Kodeksu cywilnego strona umowy, która nie wykonała zobowiązań względem kontrahenta, powinna zwrócić dwukrotność wysokości zadatku. Oczywiście zadatek może zostać wyrażony również w postaci bezgotówkowej, czy zapłacony np. przelewem bankowym.

Co to jest zaliczka?

Zaliczka to nic innego jak wniesiona kwota przez jedną ze stron umowy stanowiąca część zapłaty za przedmiot umowy, niezrealizowaną dotąd usługę. Po jej wykonaniu zamawiający płaci całość określonej kwoty pomniejszoną o wniesioną wcześniej zaliczkę. W Kodeksie cywilnym nie znajdziemy definicji zaliczki, więc trzeba przyjąć, że jest to umowa wzajemna zawierana między dwoma stronami.

Co w sytuacji, gdy kontrahent nie wywiązuje się z umowy, nie realizuje zlecenia, natomiast pobrał wcześniej zaliczkę? Oczywiście zaliczka nie znika, a niewywiązujący się z umowy kontrahent powinien ją zwrócić. Podmiot płacący zaliczkę, aby ją odzyskać, musi jednak wcześniej wyznaczyć kolejny termin na wykonanie usługi. Jeśli strona przyjmująca zaliczkę nadal nie wywiązuje się z umowy, zleceniodawca może rozwiązać umowę i zażądać natychmiastowej spłaty zaliczki.

Jaka jest wysokość zadatku?

Na forach internetowych często pada pytanie, jak wysoki powinien być zadatek. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi w tej kwestii. Wszystko zależy od tego, co jest przedmiotem umowy. Przyjęło się, że zadatek wynosi ułamek całej kwoty zawartej w umowie, jej nieznaczną część. Ciekawą praktyką jest ustalenie zadatku w wysokości pięćdziesięciu procent całej kwoty zobowiązania za wykonanie umowy. Zabezpiecza to obie strony umowy. Zlecający wpłaca sporą kwotę, natomiast wykonawca musi liczyć się wysoką karą wynoszącą dwukrotność ustalonej kwoty zadatku. Wysokość zadatku nie została ustalona przepisami, nie może jednak przekraczać wartość umówionego świadczenia. Takie działanie nosiłoby znamiona nadużycia prawa. Zadatek równy kwocie wykonania umowy również nie wchodzi w grę, ponieważ w takiej sytuacji zatraca się zasadność zadatku mającego na celu zabezpieczenie obu stron.

Czy wiesz jaka jest różnica między zadatkiem a zaliczką?

Analizując poszczególne cechy zadatku oraz zaliczki, łatwo można wskazać podstawową różnicę między oboma instytucjami. Mowa o angażowaniu dwóch stron umowy do jej wykonania. Zadatek ma większą moc perswazyjną i dyscyplinującą. Wysokość kary wynikającej z braku realizacji umowy, skutecznie motywuje osoby będące w relacji biznesowej.

Kiedy warto wybrać zadatek?

Zadatek sprawdzi się przy zakupie mieszkań czy też samochodów. Jeśli przykładowo wpłacimy zadatek sprzedającemu samochód, będziemy mieć większą pewność, że ten nie zrezygnuje z umowy, gdy nagle trafi mu się kupiec oferujący za dany samochód większą sumę pieniędzy. Rezygnacja z umowy w takiej sytuacji będzie prawdopodobnie nieopłacalna, ponieważ pociągnie za sobą obowiązek zapłaty kary pieniężnej, czyli oddania zadatku z nawiązką.

Zaliczka czy zadatek – co wybrać?

Nie sposób jednoznacznie stwierdzić, czy lepiej wybrać zaliczkę czy zadatek. Wskazana różnica między zadatkiem a zaliczką powinna jednak pomóc nam w podjęciu decyzji, czy w danej sytuacji lepiej posłużyć się w umowie zadatkiem czy zaliczką.