Postępowanie podatkowe – co to?

Postępowanie podatkowe – co to jest?

Postępowanie podatkowe to procedura wykonywana na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego oraz Ordynacji podatkowej w celu wyjaśnienia nieprawidłowości związanych z rozliczeniami podatnika lub wysokości należnego podatku. Celem wszczęcia postępowania podatkowego jest określenie wymiaru podatku lub wyjaśnienie wszelkich niezgodności podatkowych. Postępowanie podatkowe wszczyna się na wniosek podatnika lub z urzędu.

Postępowanie podatkowe – definicja

Definicja postępowania podatkowego może być krótka, ale zdecydowanie nie wyczerpuje tematu. W skrócie można stwierdzić, że postępowanie podatkowe jest jednym z rodzajów postępowania administracyjnego i służy do ustalenia wymiaru podatku płatnika, u którego na podstawie zdobytej wiedzy lub kontroli podatkowej zachodzi podejrzenie nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych. Wszczęciem postępowania podatkowego zajmują się organy pierwszej instancji, czyli:

• naczelnik urzędu skarbowego
• naczelnik urzędu celno-skarbowego
• prezydent miasta
• starosta
• wójt
• burmistrz
• marszałek województwa

Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne i przebieg jego postępowania oraz tryb prowadzenia zawarte są w Ordynacji podatkowej.

Wszczęcie postępowania podatkowego – kto bierze w nim udział?

W postępowaniu podatkowym może brać udział kilka podmiotów:

• podatnik
• płatnik podatku
• inkasent
• następca prawny podatnika
• inne osoby trzecie, które z powodu swojego interesu prawnego żądają czynności organu podatkowego

Warto dodać, że sam podatnik, którego dotyczy postępowanie podatkowe nie ma obowiązku uczestniczenia w całej procedurze wyjaśnienia nieprawidłowości podatkowych. W tym celu może reprezentować go inna osoba, np. księgowy, któremu ustanowi pełnomocnictwo. Pojawiają się wyjątki od tej reguły np. podczas postępowania dowodowego, podczas którego podatnik ma obowiązek brania czynnego udziału. Terminy realizacji postępowania podatkowego zależą od czasu jego rozpoczęcia, który wyznacza kolejne etapy całego procesu.

Zasady postępowania podatkowego

Postępowanie podatkowe możemy podzielić na postępowanie wyjaśniające, które polega na ustaleniu stanu faktycznego zaistniałej nieprawidłowości. W trakcie trwania postępowania wyjaśniającego przeprowadza się postępowanie dowodowe, które prowadzący powinien załatwić bez zbędnej zwłoki, czyli do jednego miesiąca. Jeśli dana sprawa jest szczególnie skomplikowana, przewiduje się maksymalny czas do dwóch miesięcy od wszczęcia postępowania podatkowego.

Następnym etapem jest ustalenie obowiązku podatkowego. Na tym etapie ustala się faktyczną wielkość zobowiązania podatkowego, które należy uiścić do stosownego urzędu skarbowego. Trzeci punkt postępowania podatkowego to  wydanie decyzji, która dotyczy zobowiązania podatkowego. W decyzji zawarte są podstawy prawne normujące jej powołanie, treść rozstrzygnięcia postępowania podatkowego wraz z uzasadnieniem oraz pouczenie. Pouczenie zawiera treść o możliwości odwołania się od decyzji. Wydanie decyzji doręczone zostaje na piśmie. Postępowanie podatkowe może zakończyć się na opisanym etapie lub mieć swój ciąg dalszy. W takiej sytuacji ostatnim punktem procedury będzie postępowanie odwoławcze. Postępowanie odwoławcze daje  podatnikowi możliwość wniesienia w ciągu 14 dni od daty ogłoszenia decyzji lub jej doręczenia odwołania się do organu odwoławczego. Jeśli decyzja jest ostateczna, podatnikowi nie przysługuje prawo odwołania się.

Organ podatkowy dokonujący postępowania w celu wyjaśnienia nieprawidłowości podatkowych i określenia wysokości należnego podatku podczas trwania procedury musi ustalić również okoliczności pozwalające na ściągnięcie odpowiedniego podatku. Każda czynność wykonywana przez organy podatkowe w toku prowadzenia postępowania podatkowego jest ewidencjonowana, a wszelkie czynności zapisane są jako dokumenty i adnotacje.

Jakie prawa ma podatnik podczas postępowania podatkowego?

Może oczywiście brać czynny udział w całej procedurze postępowania dowodowego. Oprócz tego ma prawo również do wnioskowania o wniesienie dowodów z przesłuchania świadków. Podatnik może też powoływać się na określone dokumenty stanowiące dowód postępowania, opinię biegłego oraz ma prawo brać udział w przeprowadzaniu oględzin oraz badaniu ksiąg.

Do kolejnych uprawnień podatnika względem którego toczy się postępowanie podatkowe należą:

•  wymóg sporządzenia kopii lub odpisu akt narzucony przeprowadzającym postępowanie
• 7-dniowy termin na wypowiedzenie się w sprawie zebranego materiału dowodowego
• wgląd do akt na każdym etapie trwania postępowania podatkowego

Jak zakończyć postępowanie podatkowe?

W przypadku postępowania podatkowego zachodzi zasada dwuinstancyjności oznaczająca, że co do decyzji pierwszej instancji, można odwołać się do organu wyższej instancji. W przypadku odwołania się od decyzji, postępowanie podatkowe trwa dalej. Jeśli podatnik nie odwoła się od decyzji organu podatkowego, postępowanie podatkowe uznaje się za zakończone.