Amortyzacja jednorazowa – kiedy można ją stosować?

Amortyzacja jednorazowa to przywilej podatkowy, który umożliwia przedsiębiorcom szybkie rozliczenie kosztów związanych z zakupem środków trwałych w ramach kosztów uzyskania przychodów. Dzięki niej zamiast rozkładać amortyzację na kilka lat, przedsiębiorca może jednorazowo zaliczyć pełną wartość początkową środka trwałego do kosztów przychodu w danym roku podatkowym. Jak działa amortyzacja jednorazowa i dlaczego warto z niej skorzystać?

Spis treści:

• Na czym polega amortyzacja jednorazowa?
• Jednorazowa amortyzacja środków trwałych – warunki
• Środki trwałe podlegające jednorazowej amortyzacji
• Limity w jednorazowej amortyzacji
• Pomoc de minimis – co to?
• Amortyzacja jednorazowa – księgowanie
• Zalety amortyzacji jednorazowej dla przedsiębiorców

Na czym polega amortyzacja jednorazowa?

Prowadzenie własnej firmy wiąże się z koniecznością zakupu dóbr materialnych i niematerialnych, które umożliwiają jej poprawne funkcjonowanie oraz rozwój. Wśród nich można wymienić nie tylko samochody, maszyny produkcyjne, ale również programy komputerowe, prawa do użytkowania licencji czy wzorów przemysłowych.

Każdy z wymienionych elementów stanowi część majątku przedsiębiorcy. Dlatego też wymaga się przedsiębiorcy uwidocznienia tych składników w ewidencji środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych lub bilansie finansowym w przypadku prowadzenia pełnej księgowości. Jeśli cena nabycia przekracza 3 500 zł netto, wówczas nie można ich od razu wliczyć w koszty uzyskania przychodu. Należy również zaznaczyć, że brak statusu czynnego podatnika powoduje doliczenie do tego limitu ceny nabycia towaru podatku VAT. W takiej sytuacji należy rozłożyć ten koszt w czasie. Rozliczanie odbywa się równomiernie do stopnia zużycia zakupionych przedmiotów. W takiej sytuacji mamy do czynienia z amortyzacją.

Amortyzacja jednorazowa to specjalna metoda amortyzacji, pozwalająca na jednorazowy odpis amortyzacyjny całej wartości początkowej środka trwałego w koszty uzyskania przychodu. Jest to alternatywa dla standardowych metod amortyzacji, takich jak metoda liniowa czy degresywna.

Amortyzacja środków trwałych w modelu jednorazowym pozwala na szybsze rozliczenie kosztów zakupu środków trwałych, co może mieć znaczący wpływ na wynik finansowy przedsiębiorstwa w danym roku podatkowym. Wartość początkowa środków trwałych decyduje o możliwości zastosowania jednorazowej amortyzacji, a dla tego typu rozliczeń istotne są limity dotyczące inwestycji.

Jednorazowa amortyzacja środków trwałych – warunki

Od 2017 roku zostało wprowadzone pewne udogodnienie, które gwarantuje możliwość jednorazowego wliczenia ceny nabycia do kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli przedsiębiorca spełni kilka podstawowych warunków, wówczas będzie mógł skorzystać z tego rozwiązania. Jest to przywilej przeznaczony dla:

• małych podatników, zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350), jest to przedsiębiorca, który w poprzednim roku podatkowym uzyskał przychód ze sprzedaży nieprzekraczający równowartości 1 200 000 euro w przeliczeniu na polską walutę według średniego kursu euro ustanowionego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1 000 zł.
• przedsiębiorców rozpoczynających własną działalność w danym roku. Wyjątek stanowią przedsiębiorstwa utworzone w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników, przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną, przez osoby fizyczne z kapitału składającego się z poprzedniego przedsiębiorstwa lub część jego majątku przekraczającego równowartość w złotych 10 000 euro.

Jednorazowa amortyzacja polega na odpisie, który zostanie zaksięgowany w miesiącu rozpoczęcia użytkowania środka trwałego. Takie rozwiązanie można zastosować, pomijając dodatkowe formalności lub w ramach pomocy de minimis.

Aby skorzystać z jednorazowej amortyzacji, przedsiębiorca musi spełnić określone warunki:

1. Wartość początkowa środka trwałego nie może przekraczać określonego limitu.
2. Środek trwały musi należeć do określonych grup rodzajowych środków trwałych.
3. Przedsiębiorca musi spełniać kryteria małego podatnika lub rozpoczynać działalność gospodarczą.
4. Jednorazowy odpis amortyzacyjny musi być dokonany w roku podatkowym, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji środków trwałych.

Wszystkie te warunki omówimy w kolejnych częściach artykułu.

Środki trwałe podlegające jednorazowej amortyzacji

Prowadząc własną działalność gospodarczą, nie da się uniknąć zakupów, które zagwarantują właściwe funkcjonowanie firmy. Wśród nich można wymienić wyposażenie biura, maszyny produkcyjne czy też środki transportu. Jeśli spełniają one kilka podstawowych warunków, nazywa się je środkami trwałymi. Będą to składniki majątku pozostające własnością lub współwłasnością czynnego podatnika, a także nabyte albo wytworzone we własnym zakresie. Ponadto musi zostać spełniony warunek okresu używania dla celów prowadzonej firmy przez co najmniej rok.

Należy również zwrócić uwagę na kompletność i zdatność do użytkowania. Środki trwałe mieszczą się w czterech kategoriach: nieruchomości, maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy, ulepszenia w obcych środkach trwałych czy też inwentarz żywy. Ostatnia kategoria nie podlega amortyzacji, ponieważ koszt nabycia traktuje się od razu jako koszt podatkowy.

Ponadto przedsiębiorcy, którzy chcą skorzystać z przywileju jednorazowej amortyzacji, muszą liczyć się z dodatkowymi ograniczeniami. Dotyczą one wyłącznie grup 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych. Wśród nich znajdują się następujące środki trwałe:

• kotły i maszyny energetyczne,
• maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,
• maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne,
• urządzenia techniczne,
• narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenia, gdzie indziej niesklasyfikowane.

Jednorazowa amortyzacja obejmuje określone grupy środków trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych, które podlegają innym zasadom amortyzacji. Nabycie prawa do użytkowania danej nieruchomości, w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu, obiekty inżynierii lądowej i wodnej, inwentarz żywy oraz nieruchomości również nie podlegają jednorazowej amortyzacji i wymagają indywidualnego podejścia w rozliczeniach księgowych.

Dodatkowo wyłączeniu podlegają wartości niematerialne i prawne. Ważnym kryterium, które zostało uwzględnione w art. 22 ust. 1s ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350), jest warunek nabycia fabrycznie nowego środka trwałego. Pod tym stwierdzeniem kryje się wcześniej nieużywany sprzęt zarówno przez przedsiębiorcę, jak i innego podatnika.

Limity w jednorazowej amortyzacji

Jednorazowa amortyzacja obwarowana jest również pewnymi limitami związanymi z łączną wartością odpisów za dany rok podatkowy. Nie może ona przekraczać kwoty 100 000 zł. Dodatkowo należy wziąć pod uwagę ograniczenia wartości inwestycji, czyli początkowej wartości jednego środka trwałego, która nie powinna być niższa od 10 000 zł.

Jednak od każdej reguły pojawiają się pewne wyjątki. Jeśli łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych wynosi co najmniej 10 000 zł, można wykonać jednorazowy odpis amortyzacyjny.

Należy pamiętać też o dodatkowym warunku, który mówi, że wartość początkowa każdego z nich nie może przekraczać 3 500 zł. Warto również zwrócić uwagę na możliwość zaliczenia wpłat na poczet nabycia wyżej wymienionych środków trwałych z grup 3-6 i 8 KŚT o wartości co najmniej 10 000 zł do kosztów uzyskania przychodów. Pod warunkiem, że ich dostawa odbędzie się w następnych okresach rozliczeniowych.

W takiej sytuacji limit 100 000 zł dotyczy zarówno zaliczek, jak i dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Natomiast w przypadku spółki niebędącej osobą prawną należy wziąć pod uwagę odpisy wszystkich wspólników i sprawdzić, czy nie przekraczają łącznie limitu 100 000 zł.

Limit jednorazowej amortyzacji środka trwałego dotyczy również odpisów w ramach pomocy de minimis jest możliwa, jeżeli łączna kwota odpisów nie przekracza równowartości kwoty 50 000 euro. Dodatkowo wartość początkowa środka trwałego nie może przekraczać kwoty 10 000 zł.

Wyjątki od limitów amortyzacyjnych

Istnieją pewne wyjątki od ogólnych zasad limitów amortyzacyjnych. Przede wszystkim dla niektórych rodzajów działalności gospodarczej limit może być wyższy. Dotyczy to branży wymagających znacznych inwestycji w środki trwałe, takich jak przemysł ciężki czy górnictwo. W tych sektorach ustawodawca uwzględnia specyfikę działalności.

W przypadku pomocy de minimis również mogą obowiązywać inne zasady. To szczególna forma wsparcia publicznego, która daje korzystniejsze warunki amortyzacji. W ten sposób ma stymulować inwestycje i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw.

Ostatni wyjątek dotyczy specyficznych środków trwałych, np. związanych z działalnością badawczo-rozwojową, takich jak aparatura naukowo-badawcza czy prototypy. Dla takich środków trwałych często stosuje się przyspieszone metody amortyzacji lub wyższe limity odpisów amortyzacyjnych. Ma to zachęcenie przedsiębiorców do inwestowania w innowacje i postęp technologiczny.

Pomoc de minimis – co to?

Jednorazowa amortyzacja jest możliwa również w ramach pomocy de minimis. Najważniejsze informacje na ten temat można znaleźć w art. 22k ust 7 ustawy o PIT. W tym przypadku umożliwia się odpis amortyzacyjny środków trwałych z grup 3-8 KŚT, czyli również środków transportu z wyjątkiem samochodów osobowych.

Pomoc de minimis w kontekście amortyzacji jednorazowej to szczególna forma wsparcia dla przedsiębiorców niepodlegająca obowiązkowi notyfikacji Komisji Europejskiej. W jej ramach przedsiębiorca może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od pełnej wartości początkowej środka trwałego, bez konieczności uwzględniania standardowych limitów amortyzacji jednorazowej.

Korzystanie z pomocy de minimis wymaga prowadzenia szczegółowej ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych oraz prawnych. Warto jednak pamiętać, że wartość takiego wsparcia sumuje się z innymi formami pomocy publicznej, z których korzysta przedsiębiorca.

Limity odpisów w ramach pomocy de minimis

W ramach pomocy de minimis obowiązują specjalne limity odpisów amortyzacyjnych:

• Łączna wartość pomocy dla jednego przedsiębiorcy nie może przekroczyć 200 000 euro w okresie trzech lat podatkowych.
• Dla sektora transportu drogowego towarów limit wynosi 100 000 euro.

Pomoc de minimis w amortyzacji jednorazowej stanowi istotne narzędzie wsparcia dla przedsiębiorców, umożliwiające elastyczne podejście do amortyzacji środków trwałych i potencjalne korzyści podatkowe.

Amortyzacja jednorazowa – księgowanie

Amortyzacja jednorazowa może zostać zastosowana dopiero po przyjęciu środka trwałego do ewidencji środków trwałych, co stanowi kluczowy warunek formalny dla dokonania odpisu. Wpis ten powinien zostać zrealizowany nie później niż w miesiącu przekazania do użytku danego przedmiotu z grup 3-6 i 9 KŚT. Zasada ta dotyczy zarówno standardowych przypadków, jak i pomocy de minimis. W przypadku zakupu fabrycznie nowych maszyn odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w miesiącu przyjęcia ich do użytkowania, zgodnie z przepisami prawa.

Jednocześnie warto podkreślić, że od 2018 roku środki trwałe powyżej 3 500 zł, ale poniżej 10 000 zł netto można jednorazowo zakwalifikować do kosztów podatkowych. W takim przypadku nie będzie konieczna ewidencja oraz odpis amortyzacyjny.

Zalety amortyzacji jednorazowej dla przedsiębiorców

Odpisy amortyzacyjne związane z jednorazową amortyzacją pozwalają przedsiębiorcy na szybkie rozliczenie kosztów zakupu środków trwałych. Mogą oni jednorazowo ująć całą wartość początkową środka trwałego w kosztach uzyskania przychodu, co przyspiesza proces amortyzacji i pozwala na szybsze odzyskanie zainwestowanych środków poprzez zmniejszenie obciążeń podatkowych.

Możliwość obniżenia podstawy opodatkowania w roku zakupu środka trwałego to kolejna istotna korzyść. Może prowadzić do potencjalnych oszczędności podatkowych, szczególnie korzystnych dla firm o wysokich dochodach w danym roku podatkowym. Stwarza to także możliwość optymalizacji podatkowej poprzez odpowiednie planowanie zakupów środków trwałych.

Mówiąc o zaletach amortyzacji jednorazowej należy również wspomnieć o braku konieczności dokonywania comiesięcznych odpisów. Pozwala to na zmniejszenie obciążeń administracyjnych związanych z prowadzeniem ewidencji środków trwałych, ograniczenie ryzyka błędów w comiesięcznych kalkulacjach odpisów amortyzacyjnych oraz oszczędność czasu i zasobów potrzebnych do zarządzania procesem amortyzacji.

Jednorazowa amortyzacja daje też możliwość zwiększenia przepływów pieniężnych w krótkim okresie, reinwestycji zaoszczędzonych środków w rozwój firmy oraz poprawy wskaźników finansowych.