Darowizna od rodziców – czy jest zwolniona z podatku?

Otrzymujesz darowiznę od rodziców i nie wiesz, czy jest ona opodatkowana? Wiele osób, nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji niezgłoszenia takiej darowizny do Urzędu Skarbowego. Sprawdź, czy taki obowiązek spoczywa również na Tobie i jakie formalności musisz spełnić, aby darowizna od rodziców była zwolniona z podatku.

Spis treści:

• Czym jest darowizna? Podstawa prawna
• Jakie są rodzaje darowizn?
• Darowizna od rodziców a obowiązek podatkowy
• Jak uniknąć podatku od darowizny od rodziców?
• Zgłoszenie darowizny w formie SD-Z2
• Darowizna a spadek – jakie są różnice?
• Darowizna od rodziców – podsumowanie

Czym jest darowizna? Podstawa prawna

Rodzice chcą wspierać swoje dzieci nawet wtedy, kiedy te są już dorosłe. Zakup nowego mieszkania, ślub czy nieprzewidziany remont to najczęstsze powody do przekazania darowizny. Czym ona tak naprawdę jest?

Darowizna to nic innego jak przekazanie majątku – pieniędzy, nieruchomości lub rzeczy, za darmo. Różni się tym samym od pożyczki, gdzie otrzymaną kwotę jesteśmy zobowiązani oddać wierzycielowi.

Mówią o tym przepisy prawa, a dokładnie kodeks cywilny (art. 888). Mowa jest w nim o tym, darowizna jest bezpłatnym świadczeniem na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Co więcej, darowizna od rodziców nie jest jedyną możliwością. Przekazanie majątku może mieć także miejsce pośród niespokrewnionych sobie osób, a nawet organizacji czy firm.

To właśnie stopień pokrewieństwa decyduje o tym, czy darowizna jest zwolniona z podatku. Jak to jest w przypadku rodziców oraz dzieci?

Jakie są rodzaje darowizn?

Darowizna może przyjmować różne formy, w zależności od rodzaju przekazywanego majątku oraz relacji między stronami. Najczęściej spotykane rodzaje darowizn to:

• Darowizna pieniężna – najprostsza forma darowizny, gdzie rodzice przekazują dziecku określoną sumę pieniędzy. Może być ona przelewana na konto bankowe lub przekazywana gotówką. Gdy przekazujesz darowiznę pieniężną, najlepiej przelać środki na rachunek płatniczy nabywcy, co ułatwi udokumentowanie transakcji i będzie dowodem przekazania środków.
• Darowizna rzeczowa – obejmuje przekazanie dóbr materialnych, takich jak samochód, biżuteria, sprzęt elektroniczny czy dzieła sztuki. W przypadku darowizny rzeczowej, konieczne może być oszacowanie wartości przekazywanych przedmiotów.
• Darowizna nieruchomości – obejmuje przekazanie nieruchomości, takiej jak mieszkanie, działka budowlana czy dom. Tego typu darowizny wymagają sporządzenia aktu notarialnego, a koszty notarialne mogą być znaczne.

Jeżeli darowizna polega na nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych, konieczne jest spełnienie formalności, takich jak zawarcie umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

Darowizny pieniężne i rzeczowe – różnice w przepisach

Darowizny pieniężne i rzeczowe różnią się pod względem przepisów podatkowych oraz formalności, jakie należy spełnić. W przypadku darowizny pieniężnej, konieczne jest udokumentowanie przelewu bankowego, jeśli wartość przekracza kwotę wolną od podatku. W darowiznach rzeczowych kluczową rolę odgrywa wycena przedmiotu darowizny, która musi być realistyczna i zgodna z rynkowymi wartościami.

Darowizny rzeczowe mogą wymagać dodatkowych dokumentów, takich jak umowy sprzedaży (w przypadku samochodów) czy świadectwa własności. Obdarowany może również ponieść dodatkowe koszty związane z przerejestrowaniem darowanej rzeczy.

Darowizna nieruchomości – co należy wiedzieć?

Darowizna nieruchomości to bardziej złożony proces niż darowizna pieniężna. Aby była prawnie skuteczna, musi zostać sporządzony akt notarialny. Koszt takiej usługi może być znaczny i zależy od wartości przekazywanej nieruchomości. Warto też wiedzieć, że notariusz ma obowiązek zgłosić darowiznę do Urzędu Skarbowego, co zwalnia obdarowanego z części formalności.

Przy darowiznach nieruchomości obowiązują te same przepisy podatkowe, co przy innych darowiznach – w pierwszej grupie podatkowej (rodzice-dzieci) darowizna nieruchomości może być zwolniona z podatku, pod warunkiem zgłoszenia jej do urzędu.

Darowizny między członkami rodziny a darowizny od obcych osób

Darowizny między najbliższymi członkami rodziny (np. rodzice-dzieci) są najczęściej zwolnione z podatku, o ile zgłosi się je do urzędu i spełni wymogi formalne. W przypadku darowizn między obcymi osobami, sytuacja wygląda inaczej – obowiązują inne, niższe limity kwoty wolnej od podatku, a proces darowizny może być bardziej skomplikowany.

Darowizna od osób niespokrewnionych podlega opodatkowaniu, jeśli jej wartość przekracza kwotę wolną od podatku, która dla osób spoza pierwszej i drugiej grupy wynosi 4902 zł. Ponadto, brak pokrewieństwa oznacza, że procedury zgłoszenia mogą być bardziej szczegółowe, zwłaszcza przy większych darowiznach.

Darowizna od rodziców a obowiązek podatkowy

Niekiedy niewiedza może cię sporo kosztować. Tak też jest w kwestii darowizny od rodziców. Czy możesz uniknąć w tym przypadku podatku? Stanie się tak, o ile dopełnisz niezbędnych formalności.

Rodzice oraz dzieci należą do pierwszej grupy podatkowej. Pozwala ona na uniknięcie podatku od darowizny bez względu na jej wysokość. Jest tylko jeden warunek – darowizna powyżej 9637 złotych musi być zgłoszona do Urzędu Skarbowego.

Pozostałe grupy podatkowe

W pozostałych grupach podatkowych kwota wolna od podatku jest niższa. Na przykład do grupy 2 należy:

• rodzeństwo rodziców;
• zstępni rodzeństwa;
• małżonkowie rodzeństwa;
• rodzeństwo małżonków;
• małżonkowie rodzeństwa małżonków;
• małżonka pasierbów.

W przypadku tych osób kwota wolna od podatku od darowizny wynosi 7276 złotych.

Jeszcze inaczej jest wtedy, kiedy darowizna jest między osobami, które nie zaliczają się do 1 i 2 grupy podatkowej. W ich przypadku kwota wolna od podatku wynosi 4902 złote.

Warto jeszcze pamiętać, że wartość darowizny sumuje się przez okres 5 lat od momentu, w którym nastąpiło ostatnie nabycie darowizny.

Jak uniknąć podatku od darowizny od rodziców?

Nie wystarczy tylko to, aby darowizna miała miejsce w przypadku najbliższych, żeby uniknąć opodatkowania. Na obdarowanej osobie spoczywa bowiem obowiązek zgłoszenia tego do Urzędu Skarbowego.

Kiedy należy się zgłosić do urzędu? Wtedy gdy przekazana kwota jest wyższa niż 9637 złotych. Konieczne jest też wypełnienie formularza SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od otrzymania darowizny. Należy dołączyć do niego także dowód, że taką darowiznę otrzymaliśmy. W tym celu wystarczy potwierdzenie z rachunku bankowego.

Trochę inaczej wygląda zgłoszenie darowizny od rodziców, kiedy przekazywana jest nieruchomość. Jeśli otrzymujesz mieszkanie, konieczna jest nie tylko umowa darowizny, ale także akt notarialny. Obecny w tym procesie notariusz ma obowiązek zgłosić darowiznę do Urzędu Skarbowego w twoim imieniu. Dopełni on wszystkich formalności, a ty nie musisz martwić się o należny podatek.

Osoba otrzymująca środki z darowizny na konto w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej również powinna pamiętać o prawidłowym zgłoszeniu tego faktu, zwłaszcza gdy wartość darowizny przekracza limity zwolnienia podatkowego.

PIT a darowizna od rodziców

Nie należy zapominać także o deklaracji podatkowej. Co prawda, nie ma obowiązku, aby wykazywać darowizny w formularzu PIT – nie jest ona źródłem przychodu, ale powinno się ją uwzględnić w osobnej deklaracji SD-Z2.

Zainwestuj w przyszłość swojej firmy z terminalem płatniczym od Polskich ePłatności. Zamów już teraz!

Zgłoszenie darowizny w formie SD-Z2

Aby zgłosić darowiznę, należy złożyć formularz SD-Z2, który można pobrać ze strony Urzędu Skarbowego lub otrzymać bezpośrednio w urzędzie. Formularz ten należy złożyć w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny, o ile jej wartość przekracza kwotę wolną od podatku (dla darowizn od rodziców wynosi ona 9637 zł).

W formularzu należy podać:

• dane obdarowanego oraz darczyńcy,
• rodzaj darowizny (pieniężna, rzeczowa, nieruchomość),
• wartość darowizny,
• datę jej otrzymania,
• sposób udokumentowania darowizny (np. potwierdzenie przelewu bankowego).

W przypadku darowizn rzeczowych lub nieruchomości, może być konieczne dołączenie dodatkowych dokumentów, takich jak umowa darowizny lub akt notarialny.

Jakie są konsekwencje niezgłoszenia darowizny?

Posłużmy się w tym celu przykładem. Kiedy rodzice dali dziecku w darowiźnie pieniądze na wkład własny na zakup mieszkania, fakt ten powinien być zgłoszony do właściwego Urzędu Skarbowego. Nie wiedzieli jednak o tym obowiązku i nie złożyli żadnych dokumentów. Co wtedy?

Niezgłoszenie darowizny niesie ze sobą konsekwencje nawet wtedy, kiedy przysługuje nam zwolnienie z podatku. Jeśli kwota jest wyższa niż 9637 złotych, spoczywa na nas obowiązek zgłoszenia darowizny.

W przeciwnym razie może zostać wytyczone przeciwko nam postępowanie i zostaniemy obarczeni karą zapłaty podatku według opodatkowania dla 1 grupy.

Darowizna a spadek – jakie są różnice?

Darowizna i spadek to dwie różne formy przekazywania majątku, choć obie wiążą się z przekazaniem wartości materialnych lub finansowych. Darowizna jest dokonywana za życia darczyńcy, natomiast spadek jest przeniesieniem majątku po śmierci osoby.

Pod względem podatkowym, obie te formy różnią się także kwotami wolnymi od podatku oraz formalnościami. Spadek zazwyczaj wymaga dłuższego postępowania spadkowego, które może wiązać się z kosztami notarialnymi, a w niektórych przypadkach z koniecznością rozliczenia podatku od spadków. Warto upewnić się więc, że mieści się on w kwotach wolnych od tego obowiązku i należy do zerowej grupy podatkowej.

Warto zauważyć, że w obu przypadkach, spadków i darowizn, członkowie najbliższej rodziny (np. dzieci) mogą być zwolnieni z podatku, ale muszą spełnić określone warunki formalne, jak zgłoszenie nabycia majątku w odpowiednim terminie.

Darowizna od rodziców – podsumowanie

Darowizna od rodziców to nie tylko wsparcie na początku wejścia w dorosłość. Niekiedy jest to nieoceniona pomoc, kiedy chcemy kupić dom czy sfinansować większe wydatki.

Zgłoszenie darowizny od rodziców zwalnia nas z podatku i oszczędza problemów z Urzędem Skarbowym. Jeśli zatem posiadasz darowiznę, nie zapomnij o spełnieniu wymaganych formalności, które uchronią Cię od ewentualnej kontroli podatkowej.