Podatek dochodowy jak obliczyć?

Podatek dochodowy obowiązuje osoby fizyczne i przedsiębiorców, ale w 2025 roku wprowadzono nowe zasady, m.in. dotyczące kasowego PIT-u i składki zdrowotnej. W tym artykule wyjaśniamy, jak obliczyć podatek dochodowy, jakie są stawki, progi i ulgi podatkowe, a także jak uniknąć błędów w rozliczeniu. Sprawdź, co się zmieniło i jak zoptymalizować swoje zobowiązania wobec urzędu skarbowego.

Podatek dochodowy – co warto wiedzieć?

Podatek dochodowy to jedno z najważniejszych zobowiązań finansowych, które dotyczy zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorców. Jego wysokość i sposób naliczania zależą od wybranej formy opodatkowania, wysokości dochodów oraz obowiązujących ulg i zwolnień. W 2025 roku wprowadzono kilka istotnych zmian w przepisach, które mogą wpłynąć na wysokość podatku dochodowego oraz sposób jego obliczania. W Polsce funkcjonują różne formy opodatkowania, które mają wpływ na sposób obliczania podatku i wysokość zobowiązań podatkowych.

Kogo dotyczy podatek dochodowy?

Podatek dochodowy obowiązuje:

• osoby fizyczne – zarówno pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak i osoby wykonujące działalność gospodarczą, umowy cywilnoprawne czy osiągające dochody z najmu,
• przedsiębiorców – prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, wspólników spółek osobowych, a także osoby korzystające z opodatkowania na zasadach ryczałtu,
• osoby osiągające dochody kapitałowe – np. z inwestycji, odsetek bankowych, dywidend czy sprzedaży papierów wartościowych.

Podstawowe pojęcia związane z podatkiem dochodowym

Aby prawidłowo obliczyć podatek dochodowy i zrozumieć, jakie zasady obowiązują w 2025 roku, warto znać podstawowe pojęcia związane z systemem podatkowym. Dotyczą one m.in. sposobu wyliczania dochodu, obowiązujących stawek oraz dostępnych form opodatkowania. Najważniejsze pojęcia, które pomogą Ci lepiej orientować się w przepisach i uniknąć błędów w rozliczeniach, obejmują:

• dochód – różnica między przychodem a kosztami uzyskania przychodu,
• podstawa opodatkowania – kwota, od której naliczany jest podatek po uwzględnieniu odliczeń, np. składek na ubezpieczenie społeczne,
• kwota wolna od podatku – dochód, do którego nie trzeba płacić podatku dochodowego (w 2025 roku wynosi 30 000 zł),
• skala podatkowa – stawki podatku obowiązujące w danym progu dochodowym (np. 12% i 32% dla skali progresywnej),
• podatek liniowy – stała stawka podatku w wysokości 19%, niezależnie od wysokości dochodu,
• podatek zryczałtowany – podatek liczony od przychodu, bez możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu.

Podatek dochodowy jest ważnym elementem systemu podatkowego, a jego prawidłowe rozliczenie wymaga znajomości aktualnych przepisów oraz stawek podatkowych.

Zmiany w przepisach podatkowych w 2025 roku

Rok 2025 przyniósł kilka istotnych zmian w zakresie podatku dochodowego, które wpływają zarówno na przedsiębiorców, jak i osoby zatrudnione na umowę o pracę. Nowe przepisy dotyczą m.in. rozliczania podatku dochodowego metodą kasową, sposobu naliczania składki zdrowotnej oraz zasad opodatkowania nieruchomości.

Kasowy PIT – nowa metoda rozliczania podatku

Od 2025 roku przedsiębiorcy zyskali możliwość rozliczania podatku dochodowego metodą kasową. Oznacza to, że dochód będzie podlegał opodatkowaniu dopiero w momencie faktycznego otrzymania płatności, a nie na podstawie wystawionej faktury.

Korzyści kasowego PIT to przede wszystkim:

• możliwość uniknięcia podatku od niezapłaconych faktur,
• lepsza płynność finansowa dla małych firm,
• prostota w rozliczaniu zaliczek na podatek dochodowy.

Składka zdrowotna – zmiany w naliczaniu i odliczaniu

W 2025 roku wprowadzono następujące zmiany w zakresie składki zdrowotnej:

• osoby na skali podatkowej mogą odliczyć część składki zdrowotnej od podatku,
• podatek liniowy – przedsiębiorcy rozliczający się liniowo mają możliwość częściowego odliczenia składki, ale na nowych zasadach,
• ryczałtowcy – wprowadzono nowe progi składki zdrowotnej zależne od wysokości przychodu.

Nowe zasady opodatkowania nieruchomości

Od 2025 roku zmieniają się definicje budynków i budowli w prawie podatkowym, co może wpłynąć na wysokość podatku od nieruchomości. Podatnicy muszą zwrócić szczególną uwagę na nowe przepisy dotyczące sprzedaży nieruchomości, ponieważ zmieniły się zasady dotyczące zwolnienia z podatku po upływie 5 lat od zakupu. Zmiany w przepisach podatkowych na rok 2025 mają na celu uproszczenie rozliczeń, ale także wprowadzenie większej transparentności w zakresie zobowiązań podatkowych.

Jak obliczyć podatek dochodowy na zasadach ogólnych?

Opodatkowanie na zasadach ogólnych to jedna z najczęściej wybieranych form rozliczania podatku dochodowego. Podatnicy korzystający z tej metody płacą podatek według skali podatkowej, która w 2025 roku obejmuje dwa progi:

• 12% dla dochodów do 120 000 zł,
• 32% dla nadwyżki ponad 120 000 zł.

Obliczanie podatku dochodowego na zasadach ogólnych krok po kroku

Poniżej znajdziesz prosty schemat, który krok po kroku pokazuje, jak obliczyć należny podatek w 2025 roku na zasadach ogólnych:

1. Oblicz dochód – od sumy przychodów odejmij koszty uzyskania przychodu.
2. Pomniejsz dochód o składki na ubezpieczenie społeczne (jeśli nie były uwzględnione w kosztach).
3. Ustal podstawę opodatkowania – zaokrąglij kwotę do pełnych złotych.
4. Zastosuj odpowiednią stawkę podatku:
   • Jeśli dochód nie przekracza 120 000 zł, podatek wynosi 12% minus kwota zmniejszająca podatek (3 600 zł w 2025 roku).
   • Jeśli dochód przekracza 120 000 zł, nadwyżkę ponad tę kwotę opodatkowuje się stawką 32%.
5. Odlicz zaliczki na podatek zapłacone w ciągu roku.

Podatek dochodowy na zasadach ogólnych daje możliwość skorzystania z ulg podatkowych oraz kwoty wolnej od podatku, jednak w przypadku wysokich dochodów może okazać się mniej korzystny niż np. podatek liniowy.

Podatek liniowy – stała stawka 19%

Podatek liniowy to alternatywna forma opodatkowania, często wybierana przez przedsiębiorców osiągających wysokie dochody. W przeciwieństwie do zasad ogólnych, w przypadku podatku liniowego nie ma progów podatkowych – niezależnie od wysokości dochodu, obowiązuje stała stawka 19%.

Dla kogo jest podatek liniowy?

Podatek liniowy może być korzystny dla przedsiębiorców, których dochody przekraczają 120 000 zł rocznie. Dzięki jednolitej stawce podatku nie muszą obawiać się przekroczenia drugiego progu podatkowego (32%), co pozwala na przewidywalne zarządzanie zobowiązaniami wobec urzędu skarbowego. Obliczanie podatku liniowego wygląda podobnie jak w przypadku zasad ogólnych, z tą różnicą, że:

• nie ma kwoty wolnej od podatku,
• obowiązuje stała stawka 19%,
• można odliczyć składki na ubezpieczenie społeczne.

Jak obliczyć podatek liniowy krok po kroku

Podatek liniowy to opcja dla przedsiębiorców, którzy chcą uniknąć wyższej stawki 32% i preferują stałe opodatkowanie dochodu na poziomie 19%. Choć nie daje możliwości skorzystania z kwoty wolnej od podatku, zapewnia prosty sposób rozliczania niezależnie od wysokości zarobków. Poniżej znajdziesz kroki, które pozwolą Ci poprawnie obliczyć podatek liniowy w 2025 roku:

1. Oblicz dochód: przychód – koszty uzyskania przychodu.
2. Pomniejsz dochód o składki na ubezpieczenie społeczne.
3. Ustal podstawę opodatkowania.
4. Pomnóż podstawę opodatkowania przez 19%.
5. Odlicz zapłacone zaliczki na podatek dochodowy.

Podatek liniowy to rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy osiągają wysokie dochody i cenią przewidywalność wysokości zobowiązań podatkowych. Jego główną zaletą jest stała stawka 19%, niezależnie od poziomu dochodów, co eliminuje ryzyko wejścia w drugi próg podatkowy. Dodatkowo podatnicy mogą skorzystać z niektórych ulg podatkowych, choć ich zakres jest ograniczony. Wady tego rozwiązania to brak kwoty wolnej od podatku oraz ograniczone możliwości stosowania ulg, takich jak ulga na dzieci. Podatek liniowy nie pozwala także na wspólne rozliczenie z małżonkiem, co w niektórych przypadkach może zwiększać całkowite obciążenie podatkowe.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – uproszczona forma opodatkowania

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma rozliczania podatku dochodowego, która może być korzystna dla przedsiębiorców, którzy nie ponoszą wysokich kosztów uzyskania przychodu. W przeciwieństwie do zasad ogólnych i podatku liniowego, w ryczałcie podatek naliczany jest od przychodu, a nie dochodu, co oznacza brak możliwości odliczenia kosztów prowadzenia działalności.

Dla kogo jest ryczałt?

Z tej formy opodatkowania mogą korzystać osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółek cywilnych i jawnych, pod warunkiem że ich działalność mieści się w katalogu działalności uprawnionych do ryczałtu. Nie mogą z niego korzystać np. osoby świadczące usługi na rzecz byłego pracodawcy.

Stawki ryczałtu w 2025 roku

Stawka ryczałtu zależy od rodzaju wykonywanej działalności i wynosi:

• 17% – np. dla wolnych zawodów,
• 15% – np. dla usług programistycznych,
• 12% – np. dla działalności handlowej,
• 8,5% – np. dla najmu prywatnego,
• 5,5% – np. dla działalności produkcyjnej,
• 3% – np. dla usług gastronomicznych.

Jak obliczyć podatek dochodowy na ryczałcie?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania, w której podatek naliczany jest od przychodu, bez możliwości odliczania kosztów uzyskania. Wysokość podatku zależy od stawki ryczałtu przypisanej do danej działalności, co sprawia, że jest to korzystna opcja dla przedsiębiorców o niskich kosztach prowadzenia firmy. Jak szybko i poprawnie obliczyć należny podatek?

1. Ustal przychód z danego miesiąca.
2. Odlicz składki na ubezpieczenie społeczne (jeśli dotyczy).
3. Pomnóż przychód przez odpowiednią stawkę ryczałtu.
4. Odlicz zapłacone zaliczki na podatek.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to atrakcyjna forma opodatkowania dla przedsiębiorców, którzy mają niskie koszty działalności i cenią prostotę rozliczeń. Jego główną zaletą są niższe stawki podatkowe w niektórych branżach oraz brak obowiązku prowadzenia pełnej księgowości. Podatek naliczany jest od przychodu, co upraszcza procedury, ale jednocześnie eliminuje możliwość odliczania kosztów uzyskania przychodu. Ryczałtowcy nie mogą również skorzystać z kwoty wolnej od podatku ani wielu ulg, co może sprawić, że w niektórych przypadkach inne formy opodatkowania będą bardziej opłacalne.

Kwota wolna od podatku i kwota zmniejszająca podatek w 2025 roku

Kwota wolna od podatku oraz kwota zmniejszająca podatek to dwa elementy, które pozwalają zmniejszyć wysokość zobowiązania podatkowego. W 2025 roku te wartości pozostają na poziomach ustalonych w poprzednich latach, ale nadal mają istotny wpływ na rozliczenia podatkowe.

Kwota wolna od podatku – ile wynosi w 2025 roku?

Kwota wolna od podatku to dochód, od którego nie trzeba odprowadzać podatku dochodowego. W 2025 roku wynosi ona 30 000 zł, co oznacza, że osoby zarabiające do tej kwoty nie zapłacą PIT. Jeśli dochód podatnika nie przekroczy tej wartości, podatek wynosi 0 zł, a opodatkowaniu podlega jedynie nadwyżka ponad 30 000 zł. Na przykład przy dochodzie rocznym 40 000 zł opodatkowana będzie kwota 10 000 zł, co przy stawce 12% daje podatek w wysokości 1 200 zł.

Dodatkowym mechanizmem obniżającym zobowiązania podatkowe jest kwota zmniejszająca podatek, która w 2025 roku wynosi 3 600 zł i dotyczy wyłącznie podatników rozliczających się według skali podatkowej. Stosuje się ją w pierwszym progu podatkowym, czyli do dochodów nieprzekraczających 120 000 zł. Dzięki niej miesięczne zaliczki na PIT są niższe, co oznacza, że osoby płacące podatek według stawki 12% realnie odprowadzają go mniej.

Jak obliczyć podatek z uwzględnieniem kwoty zmniejszającej:

1. Oblicz należny podatek według skali podatkowej.
2. Odlicz kwotę zmniejszającą podatek (3 600 zł).
3. Jeśli dochód przekracza 120 000 zł, dla nadwyżki stosuje się stawkę 32% – tu nie obowiązuje już kwota zmniejszająca podatek.

Przykład obliczenia podatku:

• Dochód: 100 000 zł
• Podatek (12%): 12 000 zł
• Kwota zmniejszająca podatek: 3 600 zł
• Podatek należny: 12 000 zł – 3 600 zł = 8 400 zł

Kto nie skorzysta z kwoty wolnej i zmniejszającej podatek?

Nie wszyscy podatnicy mogą skorzystać z kwoty wolnej od podatku i kwoty zmniejszającej podatek. Podatnicy rozliczający się według podatku liniowego (19%) nie mają możliwości odliczenia tych kwot, co oznacza, że ich podatek liczony jest od pełnej podstawy opodatkowania. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku osób rozliczających się ryczałtem, gdzie podatek naliczany jest od przychodu, bez uwzględniania kosztów i stosowania kwoty wolnej. Te mechanizmy są kluczowe dla osób korzystających ze skali podatkowej, ponieważ pozwalają znacząco obniżyć wysokość zobowiązań podatkowych.

Ulgi podatkowe w 2025 roku – jak obniżyć podatek dochodowy?

W 2025 roku podatnicy mogą skorzystać z różnych ulg podatkowych, które pozwalają na legalne obniżenie zobowiązania wobec urzędu skarbowego. Ulgi te przysługują zarówno osobom fizycznym, jak i przedsiębiorcom, w zależności od formy opodatkowania i źródła dochodów.

Ulga na dzieci (prorodzinna)

Ulga ta przysługuje rodzicom i opiekunom prawnym dzieci do 18. roku życia lub do 25. roku życia (jeśli dziecko nadal się uczy i nie osiąga określonego dochodu).

Kwoty ulgi:

• 1 112,04 zł rocznie na pierwsze i drugie dziecko,
• 2 000,04 zł rocznie na trzecie dziecko,
• 2 700 zł rocznie na czwarte i kolejne dziecko.

Warunkiem skorzystania z ulgi jest rozliczenie na zasadach ogólnych (skala podatkowa).

Ulga dla młodych (PIT-0)

Dotyczy osób do 26. roku życia, osiągających dochody z umowy o pracę lub umowy zlecenia, do kwoty 85 528 zł rocznie.

Ulga dla rodzin 4+ (PIT-0)

Ulga dla rodzin przysługuje rodzicom wychowującym co najmniej czworo dzieci, do kwoty 85 528 zł na każdego rodzica.

Ulga rehabilitacyjna

Skierowana jest do osób niepełnosprawnych i ich opiekunów. Od podatku można odliczyć wydatki na leki, sprzęt rehabilitacyjny, dojazdy do lekarza oraz inne koszty związane z leczeniem.

Ulga termomodernizacyjna

Ten rodzaj ulgi podatkowej kierowany jest do właścicieli domów jednorodzinnych, którzy ponieśli koszty na ocieplenie budynku, wymianę okien, montaż paneli fotowoltaicznych itp. Maksymalna kwota odliczenia to 53 000 zł.

Ulga na internet

W roku podatkowym można odliczyć koszty poniesione na internet (maksymalnie 760 zł rocznie). Dotyczy tylko osób, które wcześniej nie korzystały z tej ulgi przez kolejne dwa lata.

Ulga dla pracujących seniorów (PIT-0)

Jest to ulga dla osób, które osiągnęły wiek emerytalny, ale wciąż pracują. Obejmuje to zwolnienie z podatku dochodowego dla dochodów do 85 528 zł rocznie.

Ulga na składki zdrowotne (dla przedsiębiorców)

Przedsiębiorcy na podatku liniowym mogą odliczyć od dochodu do 10 200 zł rocznie z tytułu składek zdrowotnych. Z kolei przedsiębiorcy na ryczałcie mogą odliczyć składki zdrowotne według nowej skali zależnej od wysokości przychodów.

Jak skorzystać z ulg podatkowych?

Aby skorzystać z ulg podatkowych, należy przede wszystkim zgromadzić dokumenty potwierdzające poniesione wydatki, takie jak faktury, umowy czy zaświadczenia. Następnie podczas wypełniania deklaracji PIT należy uwzględnić odpowiednie rubryki przeznaczone na odliczenia. Ważne jest również sprawdzenie, czy dana ulga faktycznie przysługuje, ponieważ niektóre z nich mają limity dochodowe lub są dostępne tylko w określonych sytuacjach. Ostatecznym krokiem jest terminowe przekazanie deklaracji do urzędu skarbowego, co w większości przypadków należy zrobić do 30 kwietnia. Skorzystanie z ulg podatkowych może znacząco zmniejszyć zobowiązania wobec fiskusa i zwiększyć kwotę zwrotu podatku.