Rodzaje kart płatniczych – czy znasz różnice między nimi?

Z danych NBP wynika, że w III kwartale 2018 roku w portfelach Polaków znajdowało się 40,4 mln kart płatniczych. O ich rosnącej popularności świadczy fakt, że we wspomnianym okresie wzrosła liczba i wartość transakcji kartami płatniczymi. W samym tylko III kwartale 2018 przeprowadzono 1,23 mld transakcji bezgotówkowych, z czego 87,1% to były płatności bezgotówkowe kartami, a 12,9% to transakcje gotówkowe (wypłaty z bankomatów, cashback, wypłaty z kas bankowych).

Pisząc o kartach, mamy tak naprawdę na myśli różne rodzaje kart płatniczych. W Polsce przeważają karty debetowe (79,1% wszystkich kart w użyciu). Na rynku jest ich aż 32 mln sztuk. Na drugim miejscu pod względem popularności znajdują karty kredytowe (14,5%) – 5,87 mln sztuk, potem karty przepłacone (5,8%) – 2,3 mln sztuk i karty obciążeniowe (0,6%) – 234 tys. sztuk. To podstawowy podział, jeśli chodzi o rodzaje kart według sposobu rozliczenia transakcji.

Na marginesie warto jeszcze dodać, że karty płatnicze można podzielić również według systemów kartowych na: wydane przez organizację VISA (53,9% kart na rynku), organizację MasterCard (45,1%) oraz pozostałe organizacje (0,9%). Inny podział dokonywany jest ze względu na technologię zapisu danych na: karty z mikroprocesorem i paskiem magnetycznym, czyli tzw. hybrydowe (92,1% kart na rynku), tylko z paskiem magnetycznym (5%), karty wirtualne (1,7%) i karty tylko z mikroprocesorem (1,2%). Do tego można jeszcze dodać karty z funkcją zbliżeniową – 82,8% wszystkich kart płatniczych na rynku (źródło: https://www.nbp.pl/systemplatniczy/karty/q_03_2018.pdf).

Karta debetowa

Omawiając różne rodzaje kart bankowych, najlepiej zacząć od najpopularniejszego ich typu, a więc od kart debetowych. Jeszcze w latach 90. XX wieku i na początku kolejnego stulecia, gdy te karty służyły głównie do wypłacania pieniędzy z bankomatów, nazywano je często także kartami bankomatowymi. Poprawna nazwa to jednak karta debetowa. To narzędzie, które jest ściśle powiązane z konkretnym kontem bankowym.

Karta debetowa pozwala dokonywać płatności bezgotówkowych lub umożliwia wypłacanie gotówki tylko do wysokości środków zgromadzonych na powiązanym z nią rachunku bankowym. W większości przypadków transakcje kartami debetowymi wymagają autoryzacji (wyjątek to użycie funkcji zbliżeniowej w trybie offline). Przeważnie odbywa się to za pomocą kodu PIN. Banki wydają karty debetowe do każdego otwieranego konta, chyba że klient sam zrezygnuje z takiego narzędzia płatniczego.

Karta kredytowa

Karty kredytowe to drugie pod względem popularności narzędzia płatnicze w Polsce. Można ich używać w podobny sposób jak kart debetowych. Jednak nie należy w żaden sposób utożsamiać tych dwóch rodzajów kart. Karty kredytowe to tak naprawdę jeden z rodzajów kredytu, który jest udzielany klientowi, natomiast sama karta jest jedynie narzędziem, które pozwala skorzystać z tego kredytu. Łatwo się domyślić, że skoro chodzi o kredyt, nie dla wszystkich jest on dostępny. To oznacza, że kartę kredytową może otrzymać tylko osoba, która ma odpowiednią zdolność kredytową.

Dla każdej karty kredytowej jest ustalony limit środków, z jakich można skorzystać. Karta powiązana jest z rachunkiem technicznym, na którym znajdują się wspomniane środki. W przypadku tego rodzaju karty wydajemy tak naprawdę pieniądze należące go banku, gdy tymczasem przy karcie debetowej były to pieniądze właściciela konta bankowego.

W przypadku karty kredytowej mamy okres bezodsetkowy, który zazwyczaj wynosi pięćdziesiąt kilka dni. Jeśli w tym czasie spłaci się pożyczone od banku pieniądze (najczęściej wystarczy 5%), ten nie obciąży użytkownika żadnymi odsetkami, a więc kredyt będzie tak naprawdę darmowy. Przy czym, o ile opłaca się używać karty kredytowej na zakupach, o tyle nie opłaca się pobierać nią gotówki z bankomatu. Przy takiej operacji nie obowiązuje okres bezodsetkowy.

Karta obciążeniowa

Karta obciążeniowa, nazywana także charge, to karta z odroczonym terminem płatności. Najczęściej wydaje ją bank i jest ona połączona z konkretnym rachunkiem klienta. Jej zasada działania jest podobna do karty kredytowej, ale w tym przypadku obciążane jest konto klienta, a raz w miesiącu następuje automatyczna spłata całego zadłużenia. Tego rodzaju karty nie cieszą się dużą popularnością.

Karta przedpłacona

Karta przedpłacona, nazywana także kartą prepaid, jest rodzajem elektronicznego portfela. Aby można z niej korzystać, najpierw należy zasilić powiązany z nią rachunek środkami (przelewem lub wpłatą w kasie banku). Nie można się tutaj zadłużyć. Korzysta się tylko z tych środków, które aktualnie znajdują się na rachunku powiązanym z kartą przedpłaconą. Tego rodzaju karty płatnicze często rodzice przekazują dzieciom i nastolatkom, wpłacając na ich rachunek kieszonkowe. Dzięki temu najmłodsi uczą się gospodarowania pieniędzmi i korzystania z nowoczesnych narzędzi płatniczych, a wszystko pozostaje pod kontrolą rodziców, którzy zasilają kartę.

Karty płatnicze stają się coraz większą konkurencją dla gotówki. To wygodny sposób płacenia, a do tego nie trzeba nosić przy sobie pieniędzy, co zwiększa bezpieczeństwo. Jednak kartami, szczególnie kredytowymi, trzeba posługiwać się z rozwagą. Dzięki temu, że dostępne są różne rodzaje kart płatniczych, każdy może wybrać tę, która mu najbardziej odpowiada.