Wymiar urlopu – ile urlopu przysługuje pracownikom?

Spis treści

• Komu i jaki wymiar urlopu przysługuje?
• Ile dni urlopu otrzyma pracownik w pierwszym roku pracy?
• Wymiar urlopu – wyliczenia
• Ilość dni urlopu a staż pracy
• Co wpływa na wymiar urlopu wypoczynkowego?
• Ile urlopu przysługuje po zmianie pracy w ciągu roku?

Komu i jaki wymiar urlopu przysługuje?

Najważniejsze informacje dotyczące urlopu wypoczynkowego znajdują się w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141). Takie prawo przysługuje również na podstawie art. 66 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Na podstawie zapisów w tych dokumentach prawo do urlopu nabywają osoby zatrudnione wyłącznie w ramach umowy o pracę. Jednak nie oznacza to, pracownicy, którzy wykonują swoje obowiązki na podstawie innej formy zatrudnienia, nie mogą skorzystać z tego prawa.

Jeśli obie strony ustalą taką możliwość lub przysługuje ona na podstawie przepisów szczególnych, wówczas nic nie stoi na przeszkodzie, aby zatrudniony mógł skorzystać z przewidzianego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Należy również pamiętać, że pracownik ma prawo do dni wolnych od pracy już po upływie pierwszego miesiąca zatrudnienia. W takiej sytuacji wymiar urlopu wypoczynkowego różni się od tego, który przysługuje osobom pozostającym w stosunku pracy w kolejnym już roku kalendarzowym. Na tej podstawie można stwierdzić, że ilość dni urlopu zależy od stażu zatrudnienia. Jednak jak wygląda sytuacja pracownika, który w danym roku kalendarzowym po raz pierwszy nawiązał stosunek pracy?

Ile dni urlopu otrzyma pracownik w pierwszym roku pracy?

Jeżeli dany pracownik nawiązał stosunek pracy po raz pierwszy w życiu, wówczas w tym roku kalendarzowym przysługuje mu niepełny wymiar urlopu wypoczynkowego. Szansę na skorzystanie z dni wolnych otrzymuje dopiero po przepracowaniu pierwszego miesiąca. Następnie wraz z upływem każdego kolejnego zyskuje prawo do dni wolnych od pracy w wymiarze 1/12 pełnego wymiaru. Oznacza to, że ilość dni urlopu do wykorzystania wzrasta proporcjonalnie do czasu przepracowanego w danej firmie. Jednak zasada ta obowiązuje jedynie w przypadku pierwszego roku zatrudnienia. Jeśli pracownik postanowi zmienić pracodawcę przed upływem pierwszego roku, w którym nawiązał stosunek pracy po raz pierwszy, wówczas sposób naliczania przysługujących mu dni wolnych pozostaje bez zmian. Dopiero następny rok kalendarzowy uprawnia pracownika do skorzystania z pełnego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Aby dowiedzieć się, jaka ilość dni wolnych przysługuje pracownikowi, wystarczy obliczyć, ile wynosi 1/12 z 20 dni. Następnie pomnożyć ten wynik przez liczbę przepracowanych miesięcy.

Wymiar urlopu – wyliczenia

Może zdarzyć się, że zgodnie z wyliczeniami danej osobie za przepracowanie trzech miesięcy przysługuje 6 i 2/3 dnia wolnego od pracy. W Kodeksie pracy nie ma zapisu wskazującego na konieczność zaokrąglenia 2/3 do pełnego dnia. Jeżeli pracownik zatrudniony jest na pełnym etacie, wówczas należy pomnożyć tę część przez 8 godzin. W takiej sytuacji danej osobie przysługuje 6 dni urlopu oraz 5 godzin i 20 minut. Na koniec warto zaznaczyć, że urlop przysługujący za przepracowanie kilku miesięcy w ciągu roku oblicza się z wymiaru 20 dni. To właśnie taką liczbę dni będzie miał do rozdysponowania pracownik po nadejściu kolejnego roku kalendarzowego.

Ilość dni urlopu a staż pracy

Ile dni urlopu przysługuje osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę w kolejnym roku? W tej kwestii wiele zależy od łącznego stażu pracy. W przypadku pierwszej pracy przyznaje się 1/12 pełnego wymiaru za każdy przepracowany miesiąc. Natomiast w kolejnych latach zmieniają się zasady naliczania dni wolnych od pracy. Jeśli dana osoba jest zatrudniona krócej niż 10 lat, przysługuje jej prawo do 20 dni urlopu. Z kolei pozostawanie w stosunku pracy od co najmniej 10 lat uprawnia do odebrania 26 dni wypoczynku. Jednocześnie należy podkreślić, że do stażu zatrudnienia wlicza się nie tylko doświadczenie zdobyte w aktualnej firmie, ale również okresy każdej poprzedniej pracy. Nie można również zapomnieć, że nie ma znaczenia, w jaki sposób została zakończona współpraca z innymi pracodawcami. Jeśli pracownik miał przerwę w zatrudnieniu, do łącznego stażu pracy zalicza się nawet czas przepracowany 5 czy 10 lat wstecz. Jednak należy podkreślić, że na wymiar urlopu wpływa również okres pobierania nauki. Jak to działa?

Co wpływa na wymiar urlopu wypoczynkowego?

Do okresu zatrudnienia wlicza się również dodatkowy staż z tytułu pobierania nauki w szkołach zawodowych, ogólnokształcących, policealnych i wyższych. Wyłączeniu podlega edukacja na poziomie podstawowym. Jaki okres należy doliczyć w konkretnych przypadkach? Do stażu pracy wlicza się:

1. nie więcej niż 3 lata w ramach ukończenia zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej,
2. nie więcej niż 5 lat za czas trwania nauki w średniej szkole zawodowej,
3. 5 lat dla absolwentów średniej szkoły zawodowej i zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych,
4. 4 lata za ukończenie średniej szkoły ogólnokształcącej,
5. 6 lat w ramach ukończenia szkoły policealnej oraz
6. 8 lat dla absolwentów szkół wyższych.

Warto zaznaczyć, że w przypadku równoległego pobierania nauki oraz pracy należy wziąć pod uwagę ten okres, który jest korzystniejszy dla pracownika. Oznacza to, że absolwenci szkół wyższych muszą przepracować jedynie dwa lata, aby otrzymać prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni.

Ile urlopu przysługuje po zmianie pracy w ciągu roku?

Warto również zwrócić uwagę również na wymiar urlopu po zakończeniu pracy w danej firmie przed zakończeniem roku kalendarzowego. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje urlop u dotychczasowego pracodawcy w wymiarze proporcjonalnym do stażu pracy u tego pracodawcy w tym roku kalendarzowym. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy pracownik wykorzystał wszystkie przysługujące mu dni wolne lub nawet ich nadwyżkę przed ustaniem stosunku pracy. Natomiast kolejny pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi prawa do urlopu w wymiarze proporcjonalnym do:

1. liczby miesięcy pozostałych do końca roku kalendarzowego, jeśli umowa została podpisana na okres nie krótszy niż do końca roku kalendarzowego lub
2. okresu zatrudnienia w danym roku, dotyczy to zatrudnienia na czas krótszy niż do końca roku kalendarzowego.

Jeśli zdarzy się, że pracownik wybrał u poprzedniego pracodawcy wyższą ilość dni urlopu, niż przysługiwała mu za przepracowany czas, wówczas w kolejnej firmie może skorzystać z urlopu w proporcjonalnie niższym wymiarze. Z kolei łączna liczba dni wypoczynku musi być adekwatna do całkowitego stażu pracy w danym roku kalendarzowym.