Zabezpieczenie wierzytelności – na czym polega i kiedy stosowane jest zabezpieczenie spłaty długu?

Niezapłacona faktura, brak płatności za wykonaną usługą, niedotrzymanie warunków umowy – to sytuacje, z którymi musimy się liczyć jako przedsiębiorcy. Każda sprzedaż jest bowiem obarczona ryzykiem. Nie musisz jednak z niej rezygnować. Zabezpieczenie wierzytelności pozwoli Ci odzyskać zaległości w szybszy i prostszy sposób. Poznaj je oraz dowiedz się, kiedy je stosować.

Spis treści:

1. Co to jest zabezpieczenie wierzytelności i na czym ono polega?
2. Kiedy stosować zabezpieczenie wierzytelności?
3. Jakie są rodzaje zabezpieczeń wierzytelności?
4. Na czym polega poręczenie?
5. Co to jest przewłaszczenie na zabezpieczenie?
6. Zastaw finansowy zwykłu i rejestrowy – kiedy się stosuje?
7. Czym jest dobrowolne poddanie się egzekucji?
8. Gwarancja bankowa i ubezpieczeniowa – co to takiego?
9. Hipoteka – kiedy ma zastosowanie?
10. Jak zabezpieczyć wierzytelność za pomocą weksla?
11. Jak wybrać sposób zabezpieczenia finansowego?
12. Zabezpieczenie wierzytelności – na czym polega? Podsumowanie

Co to jest zabezpieczenie wierzytelności i na czym ono polega?

Zabezpieczenie wierzytelności pozwala Ci odzyskać pieniądze wtedy, kiedy dłużnik nie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Dzięki temu możesz zapokoić swoją należność szybciej niż na drodze sądowej, a do tego uniknąć niepotrzebnego stresu.

Dlaczego warto skorzystać z takiego rozwiązania? Daje Ci ono komfort psychiczny, że możesz odzyskać swoją należność nawet w sytuacji, kiedy pojawią się problemy i zawirowania ze strony dłużnika. To zabezpieczenie nie tylko Twoich interesów finansowych, ale również spokoju ducha. Kiedy warto je zastosować?

Kiedy stosować zabezpieczenie wierzytelności?

Nie zawsze zabezpieczenie wierzytelności ma sens. Wszystko bowiem zależy od Twojej oceny sytuacji, zaufania do drugiej strony, a także rodzaju i wielkości transakcji. Zastanów się, jakie koszty jesteś w stanie ponieść.

Ważna uwaga na koniec. Ustalenie zabezpieczenia finansowego po podpisaniu już umowy, zmniejsza Twoje szanse negocjacyjne. Druga strona bowiem musi zaakceptować nowe warunki, co nie zawsze będzie możliwe. Dlatego warto, w miarę możliwości, pomyśleć o tym już na etapie zawierania kontraktu z nowym Klientem. W ten sposób jeszcze na początku ustalicie warunki ewentualnych roszczeń i odzyskiwania wierzytelności.

Jakie są rodzaje zabezpieczeń wierzytelności?

Istnieje wiele sposobów na zabezpieczenie wierzytelności. W zależności od rodzaju transakcji, a także potrzeb wierzyciela można wskazać takie rodzaje jak:

• • poręczenie;
  • przewłaszczenie na zabezpieczenie;
  • zastaw;
  • dobrowolne poddanie się egzekucji;
  • gwarancja bankowa;
  • hipoteka.

Zabezpieczenia finansowe mogą przyjąć różną formę. Niekiedy wierzyciel może dochodzić swoich należności z majątku osobistego dłużnika (zabezpieczenie osobiste np.: poręczenie, weksel, gwarancja bankowa, dobrowolne poddanie się egzekucji) lub z samego przedmiotu zabezpieczenia (np.: hipoteka, zastaw, przewłaszczenie na zabezpieczenie).

Terminal płatniczy od PEP to inwestycja w przyszłość Twojej firmy. Zamów już teraz!

W dalszej części artykułu opisaliśmy, na czym polegają poszczególne formy zabezpieczeń umowy i w jaki sposób są one egzekwowane.

Na czym polega poręczenie?

Zacznijmy od poręczenia. W przypadku tego zabezpieczenia finansowego poręczyciel, czyli osoba trzecia, zobowiązuje się do spłaty wierzytelności wtedy, kiedy główny dłużnik nie wywiąże się ze swojego zobowiązania.

Poręczenie jest często stosowane, gdy pożyczkobiorca ma niską zdolność kredytową. Poręczyciel, który ma dobrą sytuację finansową, podnosi jego szanse na uzyskanie pożyczki. Jednak musi być świadomy, że w razie problemów, to właśnie on będzie spłacać cały dług. Obciąży to nie tylko jego budżet, ale również zdolność kredytową.

Podstawa prawna: art. 876 z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93)

Co to jest przewłaszczenie na zabezpieczenie?

Przewłaszczenie na zabezpieczenie to specyficzna forma zabezpieczenia finansowego. W tym przypadku dłużnik przenosi prawo własności określonej rzeczy na rzecz wierzyciela. Co może być przedmiotem zabezpieczenia? Przykładowo może to być samochód dłużnika, ale nie tylko.

Prawo własności wraca po uregulowaniu zobowiązania. W wielu przypadkach jednak, przewłaszczenie na zabezpieczenie  nie oznacza tego, że druga strona nie może dalej korzystać z wybranej rzeczy. Ma bowiem prawo do jej posiadania oraz korzystania. Jeśli jednak dłużnik nie spłaci swojego długu, wierzyciel, jako formalny właściciel rzeczy, może ją wykorzystać, by odzyskać swoją należność.

Zastaw finansowy zwykły i rejestrowy – kiedy się je stosuje?

Ustanowienie zastawu finansowego to jedna z bardziej powszechnych form zabezpieczenia wierzytelności, Możemy spotkać się z jego dwoma rodzajami: zwykły i rejestrowy. Różnią się one w zakresie przedmiotu zabezpieczenia, a także szczegółów stosowanych procedur.

Zastaw finansowy zwykły

Zastaw zwykły jest stosowany tylko w przypadku ruchomości. Polega on na przenoszeniu rzeczy dłużnika na wierzyciela, który może dochodzić z tego tytułu zaspokojenia bez względu na to czyją jest własnością. Więcej na ten temat czytamy w ustawie o niektórych zabezpieczeniach finansowych:

„Zaspokojenie z zabezpieczenia finansowego, polegającego na przeniesieniu na przyjmującego zabezpieczenie prawa do środków pieniężnych, wierzytelności kredytowych lub instrumentów finansowych, następuje z chwilą wystąpienia podstawy realizacji zabezpieczenia. Przyjmujący zabezpieczenie zawiadamia ustanawiającego zabezpieczenie o wygaśnięciu roszczenia o zwrot przedmiotu zabezpieczenia.”

A zatem w przypadku niewywiązania się dłużnika z zobowiązania podlegającego zabezpieczeniu, możliwe jest przejęcie przedmiotu zastawu finansowego. Co więcej, dopuszcza się również do zastąpienia przedmiotu zabezpieczenia innym oraz ustanowienie prawa użycia przez przejęcie przedmiotu zastawu finansowego

Na temat zastawu finansowego i przeniesienia odpowiedniego przedmiotu zastępczego czytamy w ustawie z dnia 2 kwietnia 2004 r. o niektórych zabezpieczeniach finansowych: „Wierzytelność związana z wynikającym z umowy o ustanowienie zabezpieczenia finansowego zobowiązaniem przyjmującego zabezpieczenie do przeniesienia odpowiedniego przedmiotu zastępczego może być przedmiotem kompensaty, jeżeli zobowiązanie to nie zostało wykonane do chwili wystąpienia podstawy realizacji zabezpieczenia.”

Co jeszcze warto wiedzieć? Zastaw finansowy nie wymaga zawarcia umowy podpisami notarialnie poświadczonymi. Co więcej, wartość zastawu finansowego zabezpiecza także roszczenia o odsetki za trzy lata od momentu zbycia rzeczy. Jeśli zaś wierzyciel odda ruchomość dłużnikowi, zastaw wygasa.

Zastaw finansowy rejestrowy

Z kolei zastaw finansowy rejestrowy dotyczy przede wszystkim praw majątkowych, zbywalnych ruchomości czy papierów wartościowych. Ustanowienie zastawu finansowego w odpowiednim rejestrze, nie wymaga również wydania przedmiotu zabezpieczenia wierzycielowi.

Za to jednak wymaga zawarcia umowy na piśmie pod rygorem nieważności. Należy w niej wskazać przedmiot i wierzytelność, która jest nim zabezpieczona.

W przypadku zastawu finansowego, kiedy dłużnik nie wywiąże z zobowiązania podlegającego zabezpieczeniu, wierzyciel ma prawo do przejęcia przedmiotu. Co więcej, prawo przewiduje również możliwość zastąpienia przedmiotu zabezpieczenia innymi instrumentami lub środkami pieniężnymi oraz ustanowienie prawa użycia przez przejęcie przedmiotu zastawu.

Czym jest dobrowolne poddanie się egzekucji?

To kolejny rodzaj zabezpieczenia finansowego, w którym druga strona decyduje się na dobrowolne poddanie się egzekucji w razie pojawienia się długu. W tym celu sporządzany jest akt notarialny, dzięki któremu nie ma konieczności prowadzenia sporu sądowego w celu nadania tytułu egzekucyjnego.

Takie rozwiązanie jest znacznie korzystniejsze dla wierzyciela, ponieważ upraszcza procedurę dochodzenia swoich praw. Ponadto sprawa nie musi być kierowana do sądu, co przyspiesza odzyskanie należności.

W tym przypadku umowa musi być zawarta podpisami notarialnie poświadczonymi. W akcie notarialnym zaś musi znajdować się oświadczenie dłużnika o dobrowolnym poddaniu się egzekucji.

Podstawa prawna: art. 777 § 1 pkt 5 Kodeks Postępowania Cywilnego [Dz.U. 1964 Nr 43 poz. 296],

Gwarancja bankowa – co to takiego?

W tym przypadku mówimy o zabezpieczeniu wierzytelności, jakiej udziela bank. Jak to działa? Druga strona, czyli kontrahent lub klient podpisuje umowę z bankiem. Z taką sytuacją można się najczęściej spotkać w zamówieniach publicznych.

A zatem kiedy dłużnik nie wywiąże się z umowy, bank pokrywa należną kwotę do wysokości określonej w umowie. W praktyce oznacza to, że wierzyciel może zgłosić się do banku z żądaniem wypłaty środków z warunkami gwarancji.

Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to bezpłatna usługa. Jej koszt ponosi dłużnik, który dodatkowo musi mieć odpowiednią zdolność kredytową

Hipoteka – kiedy ma zastosowanie?

W przypadku hipoteki zabezpieczenie dotyczy konkretnej nieruchomości. Jeśli dłużnik nie wywiąże się ze zobowiązania, wierzyciel ma prawo sprzedać daną nieruchomość w celu odzyskania należności. W tym celu musi ona być wpisana do księgi wieczystej. Umowę zaś sporządza się w formie notarialnej między obiema stronami.

Jak zabezpieczyć wierzytelność za pomocą weksla?

Kiedyś służył jako środek płatniczy. Dzisiaj jednak może pełnić funkcję zabezpieczenia finansowego. Polega on na bezwarunkowym wpłaceniu określonej kwoty na rzecz remitenta, czyli wierzyciela.

Można się również spotkać z sytuacją wystawienia weksla in blanco, gdzie pole kwoty oraz terminu płatności pozostają puste. Wierzyciel wtedy może uzupełnić te rubryki w przypadku niewywiązania się dłużnika z zobowiązania podlegającego zabezpieczeniu.

Podstawa prawna: art. 101 ustawy Prawo wekslowe [Dz.U. 1936 nr 37 poz. 282]

Jak wybrać sposób zabezpieczenia finansowego?

Znasz już podstawowe sposoby zabezpieczenia wierzytelności. Zastaw, hipoteka, przewłaszczenie, weksel, a może dobrowolne poddanie się egzekucji? Jaka forma byłaby najlepsza w Twoim przypadku?

Przede wszystkim określ rodzaj wierzytelności. Czy są to zobowiązania długoterminowe, a może krótkoterminowe? Inne zabezpieczenie bowiem można zastosować w przypadku świadczenia usług, a inne w razie niewielkiej pożyczki.

Nie bez znaczenia jest również wiarygodność dłużnika. Jeśli masz do czynienia z osobą o niejasnej sytuacji finansowej, warto rozważyć skuteczne i najkorzystniejsze dla Ciebie zabezpieczenie finansowe.

Zwróć uwagę na to, że niektóre formy, takie jak gwarancja bankowa, weksel czy dobrowolne poddanie się egzekucji, pozwalają na szybszą i mniej skomplikowaną drogę do odzyskania należności. Z kolei przejęcie przedmiotu zastawu finansowego lub hipoteka daje Ci prawo do sprzedaży przedmiotu zastawu, lub nieruchomości objętej hipoteką.

Zabezpieczenie wierzytelności – na czym polega? Podsumowanie

Zabezpieczenie wierzytelności to sposób na to, jak ominąć długą i stresującą drogę sądową. Dzięki niemu możesz szybciej i prościej odzyskać swoją należność. Warto jednak pomyśleć o wybranej formie zabezpieczenia finansowego jeszcze przed podpisaniem umowy. W ten sposób zadbasz o swoje interesy już na samym początku współpracy. W przypadku bowiem zobowiązania podlegającego zabezpieczeniu masz asa w rękawie, który chroni Cię w razie nieprzewidzianych sytuacji.

Źródła:

https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00431