Limit nadgodzin w roku i możliwości jego zmiany

Polacy pracują najwięcej w Europie. Według Kodeksu Pracy wymiar czasu pracy nie może przekraczać 40 godzin w tygodniu. Co jednak w przypadku nadgodzin? Ile wynosi limit i czy może on ulec zmianie? Dowiedz się tego z naszego artykułu.

Kiedy pracodawca może zlecić nadgodziny?

Jeśli pracujesz na umowę o pracę, pracodawca nie może zlecić Ci więcej godzin, niż wynika to z zapisów w Kodeksie Pracy. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy trzeba zostać dłużej. O jakich przypadkach mowa?

Nadgodziny mogą być zlecone przez pracodawcę w razie:

• szczególnych potrzeb;
• nieprzewidzianej awarii;
• konieczności przeprowadzenia akcji ratowniczej czyjegoś życia lub zdrowia;
• ochrony mienia.

Co oznaczają “nieprzewidziane potrzeby’? Niestety nie są one szerzej omówione w Kodeksie Pracy. Mogą być zatem różne w zależności od charakteru pracy, jaką wykonujesz. Niemniej jednak nie mogą być nagminnie wykorzystywane. Dotyczy to także ich ilości, których pracodawca powinien przestrzegać.

Czytaj też: Księgowanie leasingu operacyjnego – jak to zrobić poprawnie?

Z kolei nadgodziny, które wynikły z powodu awarii lub akcji ratunkowej nie są brane pod uwagę przy ustalaniu ich limitu.

Ile wynosi limit nadgodzin w ciągu doby?

Niezależnie do tego, czy pracujesz na hali produkcyjnej, czy w biurze, Twój pracodawca musi przestrzegać limitu nadgodzin. W ciągu doby wynosi on 13 godzin. Nie zawsze będzie on jednakowy. Wynika to z różnych systemów pracy. Możesz bowiem pracować po 8 godzin dziennie lub 12. Dlatego Twoje nadgodziny mogą wynosić od 1 godziny do 5 godzin maksymalnie.

Ile wynosi limit nadgodzin w ciągu tygodnia?

Fakt, że w ciągu doby możesz pracować 13 godzin z nadgodzinami, nie oznacza, że tygodniowy limit wynosi 65 godzin. Kodeks Pracy uwzględnił bowiem, że pracownikowi przysługuje 11 godzin odpoczynku. Wpływa to na limit nadgodzin w ciągu tygodnia, który wynosi 48 godzin.

Ile wynosi limit nadgodzin w roku?

Wiesz już, ile wynosi limit nadgodzin w ciągu dnia, a także ile maksymalnie możesz pracować w tygodniu. Co jednak z resztą roku? Ile możesz pracować przez pozostałe miesiące?

Roczny limit nadgodzin nie powinien być większy niż 150 godzin. W wyjątkowych sytuacjach może być on jednak zmieniony, o czym napisaliśmy poniżej.

Zmiana limitu nadgodzin

Najwyższa liczba nadgodzin wynosi 416 godzin. Nie wzięła się ona przez przypadek. Jest bowiem wynikiem pomnożenia tygodni (52 w ciągu roku) przez 8 godzin pracy. Aby tak się stało, pracodawca ma obowiązek zmienić zapisy w regulaminie pracy lub zawrzeć taką informację w umowach z pracownikami.

Co ciekawe, Ministerstwo Pracy interpretuje inaczej zmianę limitu nadgodzin w ciągu roku, która powinna być pomniejszona o urlop wypoczynkowy. Z tego powodu wynosi ona 376 godzin (przy 26-dniowym urlopie) lub 284 godzin (przy 20-dniowym urlopie).

Związki zawodowe mają prawo głosu

Nie jest tak, że zmiana limitu nadgodzin może być dowolnie ustalona. Oprócz przestrzegania wyżej wspomnianych przepisów kluczowe są także związki zawodowe. Jeśli są one powołane w danym miejscu pracy, muszą one wyrazić zgodę na zwiększenie ilości nadgodzin. Jeśli tak się nie stanie, pracodawca nie może podjąć takiej decyzji samodzielnie.

Nieprzestrzeganie limitu nadgodzin

Niestety nie zawsze przepisy o limicie nadgodzin są przestrzegane. Zdarzają się bowiem pracodawcy, którzy wykorzystują niewiedzę pracowników i obciążają ich dodatkową pracą. Jakie konsekwencje grożą im za przekroczenie ilości nadgodzin?

Pracodawca musi liczyć się z karami pieniężnymi. Wynoszą one nawet do 30 000 złotych. W skrajnych przypadkach grozi też pozbawienie wolności do dwóch lat.

Czytaj też: Zwolnienie lekarskie na umowie zlecenie

Pamiętaj, że możesz zgłosić nieprzestrzeganie limitu nadgodzin jako pracownik. Zrobisz to w Państwowej Inspekcji Pracy, która sprawdzi sytuację i ma prawo nałożyć karę na pracodawcę.

Rekompensata za nadgodziny

Czy pamiętasz, że przysługuje Ci rekompensata za nadgodziny? Pracodawca może przyznać Ci ją na dwa sposoby:

• czas wolny – liczba nadgodzin staję się Twoim czasem wolnym, który możesz dowolnie wykorzystać. Wtedy 1 nadgodzina jest równa 1 godzinie wolnego.
• dodatkowe wynagrodzenie – w ciągu tygodnia za nadliczbowe godziny możesz otrzymać 150% wynagrodzenia. W przypadku świąt, godzin nocnych, a także innych dni, które nie są dla Ciebie dniami pracy, możesz liczyć na 200% wynagrodzenia.

Podsumowanie

Chociaż w niektórych firmach nadgodziny są częścią czasu pracy, pamiętaj, że według prawa należą one do wyjątkowych sytuacji. W żadnym wypadku nie mogą one być stałym elementem harmonogramu. Powinni o tym pamiętać nie tylko pracodawcy, ale również pracownicy, którzy mają swoje prawa. Czy jesteś ich świadomym?