Analiza finansowa przedsiębiorstwa – co to jest i na czym polega? Rodzaje analizy finansowej firmy

Jaka jest aktualna kondycja firmy? Czy ma ona płynność finansową, a może jest zadłużona i nawet nie jest tego świadoma? Jakie są prognozy na przyszłość? Odpowiedzi na te pytania może udzielić analiza finansowa. Dowiedz się, na czym ona polega, jakie są jej rodzaje oraz poszczególne metody. Sprawdź, jak ją zastosować w praktyce.

Czym jest analiza finansowa?

Prowadząc firmę, musisz wiedzieć, jak wygląda jej kompletny obraz struktury finansów. Wraz z jej rozwojem, taka ocena staje się jednak coraz bardziej skomplikowana. Dlatego analiza finansowa to nic innego niż dokładne badanie jej sytuacji na podstawie bilansu, rachunku zysków i strat, a także innych sprawozdań.

Na podstawie otrzymanych danych firma zna swoją kondycję, efektywność swoich działań, a nawet związane z nimi ryzyko. Tego rodzaju informacje mogą być następnie wykorzystywane przez:

• właścicieli firm;
• inwestorów;
• kredytodawców;
• pracowników;
• organy nadzoru.

Jednakże zakres takiej analizy finansowej może się różnić od sytuacji oraz celu, w jakim jest ona przeprowadzana. Niekiedy badanie może obejmować wyłącznie rentowność i płynność finansową firmy, a innym razem – zdolność do spłaty długu.

Kiedy wykonuje się analizę finansową firmy?

Analiza finansowa firmy pozwala ocenić jej ogólną kondycję, a także pomaga w prognozie przyszłych wyników. Z tego powodu może być ciągle wykorzystywana. Są jednak sytuacje, kiedy jest ona szczególnie potrzebna. O jakich przypadkach mowa?

Planowanie i kontrola rozwoju

Podczas planowania budżetu oraz kontroli w firmie, analiza finansowa jest w stanie określić cele, a także monitorować realizację wdrożonych planów. Na jej podstawie przedsiębiorstwo może podejmować strategiczne decyzje, wiedząc, w jaki sposób mogą one wpłynąć na budżet.

Ocena zdolności kredytowej

Analiza finansowa jest również używana przez kredytodawców. Banki przed udzieleniem kredytu sprawdzają sytuację firmy i na tej podstawie wydają decyzję o akceptacji lub odrzuceniu wniosku o kredyt.

Kontrola finansowa

Instytucje zewnętrzne, które przeprowadzają kontrolę finansową, wykorzystują omawianą analizę, aby zweryfikować ewentualne nieprawidłowości w firmie. Ma ona na celu sprawdzenie działań przedsiębiorstwa, aby upewnić się, że są one zgodne z przyjętymi założeniami.

Jakie są rodzaje analizy finansowej?

Z uwagi na to, jak skomplikowana i złożona może być analiza finansowa, można ją podzielić na kilka rodzajów oraz etapów. Zauważ, że mają one różne zastosowania i skupiają się na innych aspektach. Każda z nich jednak pozwala epiej zrozumieć sytuację finansową przedsiębiorstwa.

Rodzaje analizy finansowej:

• wstępna analiza sprawozdań finansowych;
• analiza bieżąca sprawozdań finansowych;
• następcza analiza sprawozdań finansowych.

Analiza wstępna sprawozdań finansowych

To pierwszy krok w analizie finansowej. Dostarcza nam podstawowych informacji, które są niezbędne do dalszych etapów. Analiza wstępna polega na sprawdzeniu bieżących sprawozdań takich jak bilans czy rachunek zysków i strat. Składa się na nią też analiza pionowa oraz pozioma.

Analiza pionowa

Analiza pionowa, nazywana także analizą struktury, sprawdza udział poszczególnych składników sprawozdania w bilansie oraz udział przychodów i kosztów w rachunku zysków i strat. Pozwala również zweryfikować aktywa obrotowe i trwałe, a do tego – zobowiązania i rezerwy przedsiębiorstwa.

Analiza pozioma

Analiza pozioma jest nazywana również analizą dynamiki. Przedstawia porównanie danych finansowych w różnych odstępach czasu. Tym samym umożliwia wykrycie tendencji wzrostowych i spadkowych. Pozwala ona też sprawdzić, jak firma rozwija się na przestrzeni i daje możliwość porównania wyników z danymi historycznymi.

Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowych

Celem takiej analizy finansowej jest ustalenie relacji pomiędzy wskaźnikami ze sprawozdania finansowego. Możemy podzielić je na kategorie takie jak:

• wskaźniki rentowności;
• wskaźniki zadłużenia;
• wskaźniki płynności finansowej;
• wskaźniki rotacji należności.

Ich interpretacja oraz przyjęte kryteria są kluczowe podczas tej analizy. Dzięki nim w szybki i efektowny sposób można sprawdzić sytuację finansową firmy. Z drugiej strony warto pamiętać o ograniczeniach tej metody. Opiera się ona na założeniach z przeszłości. Wciąż jednak może służyć do prognozowania przyszłych wyników, o ile zostanie właściwie wykonana. Omówmy teraz po kolei jej najważniejsze wskaźniki.

Wskaźnik płynności finansowej

Zacznijmy od tego, jak najprościej wytłumaczyć, że firma ma płynność finansową? Możemy tak powiedzieć, kiedy ma ona zdolność do terminowej spłaty zobowiązań, w tym faktur czy wynagrodzeń dla pracowników.

Płynność finansową możemy dodatkowo podzielić na 2 rodzaje:

• analiza bieżąca – wskaźniki płynności bieżącej pozwalają sprawdzić zdolność firmy do wywiązania się z bieżących zobowiązań;
• analiza szybka – określa ona, ile razy aktywa o wysokim stopniu płynności pokrywają zobowiązania firmy.

Wskaźnik rentowności

Kolejnym elementem analizy finansowej jest rentowność. To nic innego jak ocena efektywności firmy. Pokazuje ona zwrot z poniesionych inwestycji, a także stosunek zysku do przychodu.

Wskaźnik rotacji należności

Wskaźnik rotacji należności z kolei sprawdza skuteczność zarządzania należnościami i finansami przedsiębiorstwa. Słaby wynik oznacza problemy ze ściąganiem płatności od klientów i kontrahentów, co może przekładać się na ogólną kondycję firmy.

Wskaźnik zadłużenia

Jak wskazuje sama nazwa, wskaźnik zadłużenia pokazuje czas, w jakim firma spłaca swoje zobowiązania. W ten sposób można obliczyć ogólne zadłużenie w stosunku do całkowitych aktywów oraz kapitału własnego. Im większy udział kapitału obcego, tym firma jest bardziej zadłużona.

Następcza analiza sprawozdań finansowych

Po przeprowadzeniu analizy wstępnej oraz wskaźnikowej można przejść do ostatniego etapu, jakim jest kontrola następcza. Polega ona na sprawdzeniu działań z przyjętymi założeniami. Dzięki niej możesz dowiedzieć się, które decyzje okazały się najkorzystniejsze, a także prześledzić przyczyny takiego, a nie innego wyniku. Tym samym jest fundamentem do planowania kolejnych działań i wyciągania wniosków z poprzednich.

Postaw na terminal płatniczy w swojej firmie i miej finanse pod kontrolą!

Metody analizy finansowej

Jak widzisz, analiza finansowa firmy to nie tylko proces niezbędny w celu zarządzania finansami. Pomaga ona również ocenić jej stan, zweryfikować słabe strony, a także opracować prognozy dla przyszłych wyników. Aby tak się jednak stało, trzeba wybrać odpowiednią metodologię. Tych akurat nie brakuje. Na potrzeby naszego artykułu skupimy się na metodzie indukcyjnej, dedukcyjnej i redukcyjnej.

Metoda indukcyjna

Zacznijmy od metody indukcyjnej, która polega na szczegółowej analizie danych i badaniu indywidualnych wskaźników w sprawozdaniach, takich jak przychody, koszty, aktywa czy zobowiązania. Na tej podstawie można stworzyć szerszy obraz sytuacji finansowej firmy, począwszy od szczegółowych elementów, powoli przechodząc do ogólnych wniosków.

Metoda dedukcyjna

Tutaj zastosowana metodologia może wydawać się przeciwna w porównaniu do metody indukcyjnej. Od informacji ogólnych przechodzi się bowiem do pojedynczych zjawisk i analizy konkretnych przypadków. Trzeba jednak pamiętać, że mimo że wydaje się szybka i mniej pracochłonna, może okazać się myląca, jeśli ogólne założenia są błędne.

Metoda redukcyjna

Z kolei metoda redukcyjna polega na uproszczeniu ogólnej sytuacji firmy do bardziej zrozumiałych elementów. Tym samym może prowadzić do łatwej oceny finansowej. Z drugiej strony niesie ze sobą ryzyko pominięcia niektórych ważnych szczegółów oraz niuansów, które mogą być kluczowe dla zrozumienia sytuacji.

Jaką metodologię wybrać? Jak to zawsze bywa, wszystko zależy od konkretnego przypadku. Nie bez znaczenia są dostępne dane, a także sam cel analizy finansowej. Warto jednak pamiętać, że każda z tych metod ma swoje wady oraz zalety. Tym samym warto stosować je w różnych kombinacjach, aby mieć jak najlepszy obraz sytuacji i dynamiki finansowej danej firmy.

Jak często przeprowadzać analizę finansową przedsiębiorstwa?

Wiesz już, co to jest analiza finansowa. Definicja mówi wprost o tym, że jest to fundament oceny efektywności podejmowanych działań, a także prognozy przyszłych wyników. Jak często jednak przeprowadzać tego typu badania?

Nie mamy jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Wiele bowiem zależy od indywidualnej strategii firmy, a także od odbicia sytuacji na rynku. Przykładowo przedsiębiorstwo, które planuje rozwijać się na nowych rynkach czy zamierza znaleźć nowych inwestorów, może wymagać częstych i szczegółowych ocen sytuacji finansowej.

Pamiętajmy, że regularna analiza finansowa pozwala na bieżące monitorowanie zmian, a także szybsze reagowanie na nowe wyzwania. Im większa firma, tym bardziej może ona potrzebować. Niektóre przedsiębiorstwa przeprowadzają analizy co miesiąc, inne co kwartał, a jeszcze inne raz w roku. Ważne jednak, aby ich częstotliwość była dopasowana do obecnych warunków i sytuacji prawnej, ekonomicznej czy gospodarczej.

Analiza finansowa przedsiębiorstwa – co to jest i na czym polega? Podsumowanie

Z całą pewnością przeprowadzenie analizy działalności przedsiębiorstwa to punkt obowiązkowy niezależnie od skali prowadzonego biznesu. Zawsze warto bowiem wiedzieć, w jakiej sytuacji się znajdujemy. Otrzymane wyniki pomogą zaś nam obrać kolejne cele, a także zareagować w razie napotkanych nieprawidłowości. Z tego powodu warto zaznajomić się z wiedzą na temat poszczególnych metod oraz wskaźników, które pozwolą przeprowadzić efektywną analizę.

Źródła:

K. Stępień, A. Kasperowicz-Stępień, Analiza finansowa jako narzędzie wykorzystywane do badania sytuacji finansowej jednostki gospodarczej, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, nr 750, s. 167-184, Kraków 2007.