Podatek liniowy – dla kogo jest i jakie są jego zalety i wady?

Wybór formy opodatkowania to jedno z najważniejszych zagadnień, które muszą rozważyć przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą. W polskim systemie podatkowym istnieje kilka możliwości, w tym podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, karta podatkowa oraz opodatkowanie na zasadach ogólnych. Każda z tych form ma swoje specyficzne zasady, zalety i ograniczenia. W tym artykule przyjrzymy się szczegółowo podatkowi liniowemu, jego zasadom, zaletom i wadom oraz omówimy inne formy opodatkowania dostępne w polskim systemie podatkowym.

Spis treści:

1. Podatek liniowy – definicja i zasady
2. Podatek liniowy – co można odliczyć?
3. Podatek liniowy – dla kogo jest korzystny?
4. Inne formy opodatkowania w polskim systemie
5. Podatek liniowy – wady i zalety

Podatek liniowy – definicja i zasady

Podatek liniowy (nazywany również płaskim) jest formą opodatkowania, która przewiduje jeden próg podatkowy w wysokości 19% bez względu na to, czy podatnik zarabia mało, czy dużo. Należy to mieć na uwadze, gdy wybiera się tę formę rozliczenia z fiskusem. W ramach tej formy opodatkowania nie ma progresywnej skali podatkowej, co sprawia, że stawka podatku liniowego jest szczególnie korzystna dla przedsiębiorców uzyskujących wyższe dochody z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Podatkiem liniowym może się rozliczać zarówno podatnik, który prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, jak i wspólnicy spółki, która nie ma osobowości prawnej. To forma rozliczenia także dla osiągających dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z tzw. działów specjalnych produkcji rolnej (np. uprawy w szklarniach, tunelach foliowych itp.).

Podatek liniowy nie umożliwia skorzystania z ulg podatkowych takich jak wspólne rozliczenie z małżonkiem czy ulga na dzieci. Z tego powodu przedsiębiorcy powinni dokładnie przeanalizować, która forma opodatkowania będzie dla nich korzystniejsza.

Zmiany w podstawie prawnej

Warto podkreślić, że od 2019 roku zmieniły się zasady korzystania z podatku liniowego. Do tej pory wystarczyło zadeklarować do 20 stycznia, że w danym roku podatnik będzie się rozliczał podatkiem liniowym. Natomiast od 1 stycznia 2019 roku deklaracja o wyborze podatku liniowego musi zostać złożona do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik osiągnął pierwszy przychód. Jeśli jednak pierwszy przychód zostanie osiągnięty w grudniu, informację o wyborze formy opodatkowania można złożyć do końca roku.

Obowiązki podatników rozliczających się podatkiem liniowym

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym podatnicy, którzy wybierają podatek liniowy, muszą przestrzegać określonych obowiązków podatkowych. Przede wszystkim są zobowiązani do prowadzenia Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów (KPiR), w której ewidencjonowane są przychody oraz koszty ich uzyskania.

Co miesiąc lub co kwartał podatnicy muszą odprowadzać zaliczki na podatek, które wynoszą 19% od dochodu. Dodatkowo, podatnicy korzystający z podatku liniowego muszą składać roczne zeznanie podatkowe na formularzu PIT-36L do końca kwietnia roku następującego po zakończonym roku podatkowym. Ważnym obowiązkiem jest również terminowe odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które mogą być odliczane od dochodu lub podatku.

Podatnicy powinni także pamiętać, że w przypadku zmiany formy opodatkowania, konieczne jest zgłoszenie tej zmiany w odpowiednich terminach.

Podatek liniowy – co można odliczyć?

W przypadku podatku liniowego opodatkowaniu podlega dochód. Wylicza się go, odejmując od przychodu koszty jego uzyskania. Przychody oraz koszty ich uzyskania muszą być ewidencjonowane w Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów (KPiR).

Od dochodu można odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne ZUS, składki IKZE, koszty związane z badaniami i rozwojem oraz straty z ubiegłych lat. Natomiast od podatku można odliczyć składki zdrowotne ZUS i ulgę abolicyjną. Nie można za to odliczyć kwoty zmniejszającej podatek.

Wybór podatku liniowego oznacza konieczność dokonywania wpłat zaliczek na poczet tego podatku. Można je płacić co miesiąc lub co kwartał – wtedy wyliczane jest 19% od dochodu. Istnieje również możliwość płacenia co miesiąc zaliczek w uproszczonej formie. Wówczas wysokość zaliczki jest stała niezależnie od wysokości dochodu i oblicza się ją na podstawie zeznań podatkowych z ostatnich 2 lat. Roczne zeznanie składa się do końca kwietnia roku następnego po roku podatkowym na formularzu PIT-36L.

Podatek liniowy – dla kogo jest korzystny?

Podatek liniowy nie zawsze jest korzystny dla podatnika. Wybierają go najczęściej duże podmioty i przedsiębiorcy, którzy w przypadku skali podatkowej podlegaliby pod drugi próg podatkowy, czyli 32%. Najlepiej wybrać podatek liniowy, gdy:

• roczny przychód przekracza co najmniej 85 528 zł, a najlepiej 100 000 zł;
• nie korzysta się z ulgi na dzieci;
• nie korzysta się z ulgi na Internet;
• podatnik nie rozlicza się wspólnie z małżonkiem;
• podatnik nie rozlicza się z samotnie wychowywanym dzieckiem;
• podatnik uzyskuje dochody także z innych źródeł, które są opodatkowane skalą podatkową, co pozwala korzystać z niektórych ulg, ale konieczne jest składanie dwóch deklaracji rocznych.

Podatek liniowy jest najbardziej opłacalny dla przedsiębiorców o wysokich dochodach, którzy nie korzystają z większości popularnych ulg podatkowych. Jest to forma opodatkowania szczególnie atrakcyjna dla osób, których zarobki znacząco przekraczają pierwszy próg podatkowy, a jednocześnie nie mają oni potrzeby lub możliwości korzystania z ulg związanych z sytuacją rodzinną.

Kiedy podatek liniowy nie jest dobrym wyborem?

Podatek liniowy, mimo swojej popularności wśród przedsiębiorców, nie zawsze stanowi najkorzystniejsze rozwiązanie finansowe. Istnieją sytuacje, w których ta forma opodatkowania może okazać się mniej opłacalna niż alternatywne opcje.

Przede wszystkim, osoby o niższych dochodach mogą stracić na wyborze podatku liniowego. Dla zarobków poniżej 85 528 zł rocznie, stała stawka 19% może przewyższać opodatkowanie w pierwszym progu skali progresywnej, wynoszącym 12%. W takim przypadku podatnik zapłaci więcej, niż gdyby rozliczał się według skali podatkowej.

Kolejnym istotnym ograniczeniem jest brak możliwości korzystania z popularnych ulg podatkowych. Przedsiębiorcy wybierający podatek liniowy rezygnują z takich przywilejów jak ulga na dzieci czy możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Dla rodzin może to oznaczać znaczące straty finansowe.

Podatek liniowy nie jest też dobrym wyborem w przypadku przedsiębiorców zatrudnionych w ramach spółdzielczego stosunku pracy, zwłaszcza gdy ich dochody są niskie. Jeśli ich nie przekraczają pierwszego progu podatkowego (85 528 zł), to w ramach skali podatkowej płaciliby 12% podatku, co jest znacznie korzystniejsze niż stała stawka 19% w podatku liniowym. Dlatego dla osób o niższych dochodach zatrudnionych w ramach spółdzielczego stosunku pracy, wybór podatku liniowego może wiązać się z wyższymi zobowiązaniami podatkowymi i utratą możliwości skorzystania z ulg.

Należy również pamiętać, że z podatku liniowego nie mogą korzystać ci podatnicy, którzy świadczą usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Chodzi tu o usługi o takim samym charakterze jak te wykonywane na rzecz pracodawcy w ramach stosunku pracy na etacie.

Inne formy opodatkowania w polskim systemie

Polski system podatkowy oferuje różnorodne formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej, które są dostosowane do specyfiki prowadzonej działalności. Poniżej omówimy cztery główne formy opodatkowania: na zasadach ogólnych, ryczałt oraz kartę podatkową.

Opodatkowanie na zasadach ogólnych

Opodatkowanie na zasadach ogólnych to najbardziej powszechna forma rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych. W przypadku opodatkowania dochodów na zasadach ogólnych, podatnik jest zobowiązany do płacenia podatku dochodowego według progresywnej skali podatkowej.

Podatek dochodowy od osób fizycznych rozlicza się tutaj według dwóch progów podatkowych – 12% i 32%, co oznacza, że wysokość opodatkowania zależy od wysokości uzyskanego dochodu.

Ta forma jest szczególnie korzystna dla osób, które nie uzyskują wysokich dochodów z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie. Dochód może być pomniejszany o koszty uzyskania przychodu, a podatnik jest zobowiązany do regularnego opłacania zaliczki na podatek dochodowy do naczelnika właściwego urzędu skarbowego.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to alternatywna metoda rozliczania podatku dochodowego, skierowana do przedsiębiorców prowadzących działalność na własny rachunek. Ta forma opodatkowania wyróżnia się tym, że podstawą do naliczenia podatku jest wyłącznie przychód, bez uwzględniania kosztów jego uzyskania.

Charakterystyczną cechą ryczałtu jest zróżnicowanie stawek podatkowych, które wahają się od 2% do 17%. Wysokość stawki jest ściśle powiązana z rodzajem prowadzonej działalności gospodarczej, co oznacza, że różni przedsiębiorcy mogą płacić różne stawki podatku w zależności od specyfiki swoich usług lub produkcji.

Ryczałt może być szczególnie atrakcyjny dla firm, których działalność wiąże się z relatywnie niskimi kosztami operacyjnymi. Wynika to z faktu, że w tej formie opodatkowania nie ma możliwości odliczania wydatków ponoszonych w związku z prowadzeniem biznesu. Dlatego też przedsiębiorcy, których koszty stanowią znaczącą część przychodów, mogą uznać tę formę za mniej korzystną.

Warto podkreślić, że wybór ryczałtu jako formy opodatkowania wymaga formalnego zgłoszenia. Przedsiębiorca musi poinformować o swojej decyzji naczelnika odpowiedniego urzędu skarbowego. Termin na dokonanie tego zgłoszenia upływa z końcem miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęto działalność gospodarczą.

Karta podatkowa

Karta podatkowa stanowi jedną z najbardziej przystępnych metod opodatkowania działalności gospodarczej w Polsce. Charakteryzuje się tym, że wysokość podatku jest ustalana przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, który bierze pod uwagę rodzaj świadczonych usług, lokalizację działalności oraz liczbę zatrudnionych pracowników. To, co wyróżnia kartę podatkową, to brak konieczności prowadzenia skomplikowanej dokumentacji finansowej, co znacznie upraszcza rozliczenia z fiskusem.

Podatnicy korzystający z tej formy opodatkowania płacą stałą, miesięczną kwotę podatku, niezależnie od faktycznie osiągniętego w danym okresie dochodu. Jest to rozwiązanie szczególnie atrakcyjne dla drobnych usługodawców i rzemieślników, choć należy pamiętać, że nie każdy rodzaj działalności kwalifikuje się do rozliczania w ten sposób. Możliwość wyboru karty podatkowej zależy od spełnienia określonych kryteriów, w tym limitu zatrudnienia i specyfiki oferowanych usług.

Istotną zaletą karty podatkowej jest zwolnienie przedsiębiorców z obowiązku składania rocznej deklaracji podatkowej. Ta cecha, w połączeniu z uproszczoną księgowością, sprawia, że karta podatkowa jest rozwiązaniem, które minimalizuje formalności i ułatwia prowadzenie małej działalności gospodarczej. Dzięki temu przedsiębiorcy mogą skupić się na rozwoju swojego biznesu, zamiast poświęcać czas na skomplikowane rozliczenia podatkowe.

Podatek liniowy – wady i zalety

Podatek liniowy ma dobre i złe strony. Zastanawiając się nad tą formą opodatkowania, należy wziąć to pod uwagę i przeanalizować, czy rzeczywiście w przypadku konkretnego podatnika jest więcej zalet, czy też może przeważają wady.

Dużą zaletą podatku liniowego jest to, że bez względu na wysokość dochodu podatnik rozlicza się jedną stawką podatkową 19%. Do plusów należy także zaliczyć fakt, że podatek liniowy pozwala odliczyć od przychodu koszty jego uzyskania.

Nie bez znaczenia jest także to, że dochody rozliczane podatkiem liniowym nie doliczają się do innych dochodów rozliczanych skalą podatkową i tym samym nie ma niebezpieczeństwa, że podatnik zostanie zakwalifikowany do wyższego progu podatkowego. Poza tym podatek liniowy łatwiej wyliczyć niż inne formy opodatkowania.

Niestety, podatek liniowy ma również wady. Do największych należy to, że podatnikowi nie przysługuje na przykład jedna z najpopularniejszych w Polsce ulg, czyli na dziecko. Nie przysługują mu także niektóre inne ulgi. Przy niskich dochodach, które nie przekraczają 85 528 zł, podatek liniowy będzie wyższy niż rozliczenie według skali podatkowej. W przypadku podatku liniowego nie można także rozliczać się wspólnie z małżonkiem.

Podatek liniowy może być dobrym sposobem na zoptymalizowanie wysokości zobowiązania podatkowego. Warto jednak dokładnie przeanalizować, czy w konkretnym przypadku rzeczywiście będzie to dobre rozwiązanie i przyniesie więcej pożytku niż problemów.

Podatek liniowy – podsumowanie

Podatek liniowy to jedna z popularnych form opodatkowania dochodów, szczególnie atrakcyjna dla przedsiębiorców uzyskujących wysokie dochody z działalności gospodarczej. Dzięki stałej stawce 19% bez względu na wysokość dochodu podatek liniowy eliminuje konieczność stosowania progresywnej skali podatkowej, co w przypadku osób o wysokich zarobkach może przynieść znaczące oszczędności.

Jednak wybór tej formy opodatkowania wiąże się również z ograniczeniami – brak możliwości korzystania z ulg podatkowych, takich jak ulga na dzieci czy wspólne rozliczenie z małżonkiem, sprawia, że nie zawsze jest to optymalna opcja, zwłaszcza dla osób o niższych dochodach.

Podatek liniowy jest korzystny głównie dla osób przekraczających pierwszy próg podatkowy, dla których stawka 19% będzie niższa niż 32% w skali progresywnej. Przedsiębiorcy muszą jednak pamiętać o licznych obowiązkach, takich jak prowadzenie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów oraz terminowe składanie deklaracji i opłacanie zaliczek na podatek.