Rękojmia a gwarancja – jaka jest różnica między nimi?

Przy dowolnym zakupie konsument ma prawo oczekiwać, że otrzyma rzecz wolną od wad, a w przypadku ich wystąpienia może skorzystać z uprawnień wynikających z rękojmi lub gwarancji. To dwa różne sposoby ochrony konsumenta, które mają na celu zabezpieczenie jego interesów przy zawarciu umowy zakupu towaru. Choć obie mają na celu ochronę konsumenta, różnią się one zarówno zakresem odpowiedzialności, jak i procedurami dochodzenia roszczeń. W tym artykule szczegółowo omówimy różnice między gwarancją a rękojmią. Przybliżymy również ich najważniejsze elementy oraz zasady składania reklamacji.

Spis treści:

• Co to jest gwarancja?
• Co to jest rękojmia?
• Różnica pomiędzy gwarancją a rękojmią
• Gwarancja a rękojmia – którą wybrać?
• Rękojmia a gwarancja – podsumowanie

Co to jest gwarancja?

Gwarancja to dokument wydawany przez producenta, zapewniający o jakości produktu. Udzielenie gwarancji następuje w momencie zakupu towaru i może obejmować jego naprawę lub wymianę, jeśli towar jest niezgodny z umową. Producent nie ma obowiązku wystawienia gwarancji. Udziela jej dobrowolnie i sam określa warunki i zakres uprawnień konsumenta oraz termin obowiązywania.

Gwarancji udziela zazwyczaj producent, ale może ją także zapewnić sprzedawca. Jej warunki określa tzw. oświadczenie gwarancyjne, które zawiera informacje o zobowiązaniach gwaranta, jego adresie oraz procedurze reklamacyjnej. Dokument zawiera również informację o czasie, w jakim obowiązuje gwarancja jakości oraz warunkach koniecznych do jej uwzględnienia. Dodatkowo powinien znaleźć się w nim zapis o niewyłączeniu, nieograniczeniu i niezawieszeniu gwarancji w przypadku niezgodności towaru z umową.

Zakres i czas ochrony gwarancyjnej

Zakres ochrony gwarancyjnej obejmuje określone wady fizyczne towaru, a gwarant zobowiązuje się, że wymieni rzecz wadliwą na nową lub ją naprawi w zależności od żądania konsumenta i okoliczności sprawy. Ochrona nie musi jednak obejmować wszystkich możliwych usterek, co odróżnia ją od rękojmi, która ma szerszy zakres.

Okres obowiązywania gwarancji jest ustalany przez gwaranta i może wynosić od kilku miesięcy do kilku lat. W niektórych przypadkach po naprawie towaru gwarancja może być przedłużona, jednak zależy to od warunków złożonego oświadczenia gwarancyjnego.

Co to jest rękojmia?

Rękojmia to ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy za wady fizyczne i wady prawne towaru, wynikająca z przepisów prawa. Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego za zapewnienie, że towar odpowiada jego oczekiwaniom, jest zgodny z umową i wolny od wad. Sprzedawca odpowiada za wady fizyczne rzeczy przez okres dwóch lat od dnia wydania rzeczy kupującemu.

Zakres ochrony z tytułu rękojmi

Rękojmia obejmuje wszelką niezgodność towaru z umową produktu, co oznacza, że jeśli przedmiot nie spełnia warunków określonych w umowie, jest wadliwy, niekompletny lub nie nadaje się do użytku, konsument ma prawo do dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi.

W przypadku rękojmi kupujący ma prawo żądać naprawy towaru, jeśli nie powoduje ona nadmiernych niedogodności. W innym wypadku może domagać się wymiany towaru na nowy, obniżenia ceny lub nawet odstąpienia od umowy, jeśli wada jest istotna. Wybór klienta jest wiążący dla sprzedawcy. Zwrot ceny zakupu jest rozwiązaniem ostatecznym, przysługującym wyłącznie wtedy, gdy nie ma możliwości usunięcia wady lub wymiany towaru.

Sprawdź też: Ofertę terminali płatniczych

Kiedy sprzedawca jest wolny od odpowiedzialności?

Sprzedawca na mocy prawa jest zobowiązany do odpowiedzialności za sprzedany, wadliwy produkt. Może być z niej zwolniony wtedy, gdy klient wiedział o wadzie w momencie kupna towaru. Dzieje się tak zazwyczaj wtedy, gdy cena produktu zostaje obniżona ze względu na jego wadę.

Zwolnienie z odpowiedzialności obejmuje wyłącznie wadę, o której klient został poinformowany. Jeżeli wystąpi inna, sprzedawca musi uwzględnić reklamację.

Jakie wady obejmuje rękojmia?

Rękojmia obejmuje zarówno wady fizyczne rzeczy, jak i wady prawne sprzedanego towaru. Wady fizyczne to te, które powodują niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową – na przykład gdy towar nie ma właściwości, o których zapewniał sprzedawca, lub jest niekompletny.

Natomiast wady prawne to sytuacje, w których sprzedawany towar jest obciążony prawem osoby trzeciej, na przykład gdy sprzedany samochód jest zastawiony na rzecz banku.

Czas obowiązywania rękojmi

Rękojmia trwa dwa lata od dnia wydania rzeczy kupującemu, a nie od dnia zakupu czy zawarcia umowy. Dla nieruchomości okres ten wynosi pięć lat. Kupujący musi zgłosić wadę sprzedawcy w ciągu roku od jej stwierdzenia. Jeśli jednak sprzedawca zataił wadę celowo, termin ten nie obowiązuje.

Różnica pomiędzy gwarancją a rękojmią

Rękojmia a gwarancja różnią się przede wszystkim zakresem odpowiedzialności oraz terminami dochodzenia roszczeń.

W przypadku rękojmi odpowiedzialność ponosi sprzedawca, podczas gdy w przypadku gwarancji – producent. Oświadczenie gwarancyjne nie jest obowiązkowe, natomiast ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy istnieje z mocy prawa. Warto również zauważyć, że czas trwania gwarancji jest określony w dokumencie gwarancyjnym, natomiast rękojmia zawsze trwa przez dwa lata od momentu zawarcia umowy sprzedaży.

Przy rękojmi klient ma prawo żądać wymiany towaru na nowy lub jego bezpłatną naprawę, a nawet zwrot pieniędzy. Gwarancja obejmuje zakres określony w dokumencie.

Bardzo ważną różnicą pomiędzy gwarancją a rękojmią jest termin ich ważności po wymianie wadliwej rzeczy. Rękojmia nie ulega wydłużeniu, jeżeli przedmiot zostanie wymieniony na nowy. Natomiast gwarancja w takim przypadku powoduje, że czas jest liczony od początku, od momentu wydania nowej rzeczy.

Porównanie rękojmi i gwarancji

Poniżej przedstawiamy tabelę z porównaniem rękojmi i gwarancji:

Gwarancja a rękojmia – którą wybrać?

Zazwyczaj konsumenci korzystają z gwarancji producenta. Wynika to z krótszego czasu uwzględnienia i realizacji reklamacji. Producent znający doskonale swój produkt szybko go naprawi, gdyż posiada odpowiednie sprzęty i materiały. Brak pośredników sprawia, że usterka naprawiana jest w krótkim czasie. Nie bez znaczenia jest także wydłużenie czasu gwarancji w przypadku wymiany towaru na nowy. Gdy jednak gwarant nie jest w stanie spełnić oczekiwania klienta, ten ma prawo skorzystać z rękojmi.

To, z której formy reklamacji klient skorzysta, zależy wyłącznie od niego. Nawet wymiana przedmiotu przez gwaranta na nowy nie zwalnia sprzedawcy z obowiązku rękojmi w przypadku wad, które mogą wystąpić w przyszłości w wymienionej już rzeczy. Termin ważności rękojmi zostaje zawieszony z dniem poinformowania sprzedawcy o wadzie, aż do czasu otrzymania przez klienta nowego produktu.

Warunki reklamacji

W sytuacji, gdy reklamację do producenta składa kontrahent, kwestię wyboru sposobu powinna regulować umowa zawarta pomiędzy nimi. W przypadku klienta indywidualnego sprzedawca odpowiada z mocy prawa. Producent może spełnić roszczenia klienta wyłącznie w zakresie dobrowolnie dołączonej gwarancji i warunków w niej zawartych.

Podstawą do reklamacji jest faktura, paragon lub umowa. Jednak sprzedawca nie może uzależniać jej przyjęcia od posiadania paragonu. Również oryginalne opakowanie nie jest warunkiem uwzględnienia reklamacji.

Nabywca ma prawo skorzystać z rękojmi bez względu na uprawnienia z tytułu gwarancji. Musi to zrobić w ciągu roku od wykrycia wady. Sprzedawca ma 14 dni na rozpatrzenie reklamacji i poinformowanie o sposobie jej rozwiązania. Odliczanie terminu rozpoczyna się od momentu, gdy kupujący poinformował sprzedawcę o wadzie, co jest ważne dla zachowania praw konsumenta. Jeżeli klient nie otrzyma odpowiedzi w tym terminie, reklamację uznaje się za przyjętą.

W przypadku sporu co do istnienia wady, konieczne może być zdobycie orzeczenia właściwego organu, np. rzeczoznawcy, dla ostatecznego rozstrzygnięcia reklamacji.

Kiedy skorzystać z gwarancji?

Korzystanie z gwarancji ma sens, gdy oferuje ona szerszy zakres ochrony niż rękojmia, na przykład gdy oferuje dłuższy okres ochrony. Warunki gwarancji zależą od treści oświadczenia gwarancyjnego, które określa zobowiązania gwaranta. Warto upewnić się, że gwarancja obejmuje pełną ochronę, w tym naprawę towaru oraz jego wymianę na nowy.

Zalety korzystania z gwarancji producenta obejmują również specjalistyczny serwis oraz możliwość wymiany towaru bezpośrednio u producenta. Często jest to także prostsza procedura, zwłaszcza w przypadku naprawy towaru lub jego wymiany na nowy.

Kiedy rękojmia może być bardziej korzystna niż gwarancja?

Rękojmia oferuje szerokie możliwości dochodzenia roszczeń, a sprzedawca odpowiada nawet za wady, które nie były widoczne przy zakupie. Co ważne, rękojmia uwzględnia zarówno wady fizyczne rzeczy, jak i prawne.

Rękojmia może być korzystniejsza, gdy producent lub sprzedawca nie oferują wystarczającej ochrony w ramach gwarancji, np. w przypadku wady rzeczy sprzedanej, która wymaga usunięcia lub gdy koszty naprawy byłyby zbyt duże.

Rękojmia a gwarancja – podsumowanie

Rękojmia i gwarancja to dwie różne formy ochrony konsumenta, które mają swoje specyficzne zasady i terminy obowiązywania. Choć oba mechanizmy mają na celu zabezpieczenie konsumenta przed wadliwymi produktami, różnią się zakresem odpowiedzialności oraz procedurami dochodzenia roszczeń. Ważne jest, aby konsument świadomie wybrał najkorzystniejszą formę ochrony, zwracając uwagę na przysługujące mu prawa oraz obowiązki sprzedawcy i producenta.