Rachunek przepływów pieniężnych – co to jest i jak go obliczyć?

Rachunek przepływów pieniężnych, obok bilansu oraz rachunku zysków i strat, to jeden z fundamentalnych elementów sprawozdania finansowego każdego przedsiębiorstwa. Pokazuje rzeczywisty przepływ środków pieniężnych w firmie i stanowi źródło informacji użytecznych dla inwestorów, analityków oraz zarządzających biznesem. Czym jest rachunek przepływów pieniężnych i jak go obliczyć?

Spis treści

• Rachunek przepływów pieniężnych – definicja
• Jak sporządzać rachunek przepływu środków pieniężnych?
• Elementy rachunku przepływów pieniężnych i ich interpretacja
• Cash flow a inne elementy sprawozdania finansowego
• Znaczenie rachunku przepływów pieniężnych
• Wyzwania związane z rachunkiem przepływów pieniężnych
• Rachunek przepływów pieniężnych – podsumowanie

Rachunek przepływów pieniężnych – definicja

Rachunek przepływów pieniężnych, nazywany również cash flow, prezentuje zestawienie wszystkich operacji finansowych firmy z danego okresu, najczęściej w skali roku. Pokazuje więc, jak zmieniają się przepływy środków pieniężnych przedsiębiorstwa w wyniku prowadzonej przez nie działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.

Głównym celem sporządzania rachunku przepływów pieniężnych jest zrozumienie kondycji finansowej biznesu. Dzięki temu można ocenić jego płynność finansową przedsiębiorstwa, jego zdolność do regulowania zobowiązań oraz potencjał inwestycyjny. Na podstawie analizy rachunku przepływów pieniężnych można też określić, skąd pochodzą środki pieniężne firmy i jak są wykorzystywane. To niezwykle ważne dla oceny zdolności przedsiębiorstwa do generowania dodatnich przepływów finansowych w przyszłości.

Elementy rachunku przepływów pieniężnych i ich interpretacja

Rachunek przepływów pieniężnych sporządza się w formie trzech części, które odpowiadają różnym obszarom działalności przedsiębiorstwa – działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. Każda z nich dostarcza unikalnych informacji o finansach firmy.

Przepływy z działalności operacyjnej

Przepływy z działalności operacyjnej związane są z podstawową działalnością firmy. Ta część zawiera wpływy ze sprzedaży towarów lub usług, a także wydatki stanowiące koszty operacyjne, takie jak zakup materiałów, wynagrodzenia czy podatki. Dzięki tym danym można ocenić czy przedsiębiorstwo jest w stanie generować środki pieniężne ze swojej głównej działalności.

Dodatnie przepływy z działalności operacyjnej to zazwyczaj pozytywny sygnał, wskazujący na dobrą sytuację finansową przedsiębiorstwa. Oznacza, że firma jest w stanie finansować swoją bieżącą działalność bez konieczności zaciągania dodatkowych zobowiązań.

Przepływy z działalności inwestycyjnej

Część obejmująca działalność inwestycyjną pokazuje długoterminowe inwestycje finansowe, czyli sprzedaż i nabycie wartości niematerialnych i prawnych, rzeczowych aktywów trwałych oraz aktywów finansowych.

Ujemne przepływy z działalności inwestycyjnej są typowe dla firm w fazie wzrostu, które inwestują w rozbudowę swoich mocy produkcyjnych, rozwój nowych produktów czy ekspansję na nowe rynki. Jednak zbyt duże ujemne przepływy w tej kategorii powinny budzić obawy, czy firma będzie w stanie finansować te inwestycje w dłuższej perspektywie czasu.

Przepływy z działalności finansowej

Ostatnia część rachunku przepływów pieniężnych wykazuje przepływy związane z finansowaniem działalności firmy. Zawiera m.in. wpływy z emisji akcji, środki z zaciągniętych kredytów oraz koszty ich spłaty, a także wydatki związane z wypłatą dywidend. Przepływy z działalności finansowej dostarczają informacji o tym, jak pozyskiwane są środki na finansowanie przedsiębiorstwa i jak zarządza ono zadłużeniami oraz zobowiązaniami wobec właścicieli i inwestorów.

Interpretacja przepływów z działalności finansowej zależy od kontekstu. Dla szybko rozwijającego się przedsiębiorstwa dodatni wynik może oznaczać skuteczne pozyskiwanie kapitału na rozwój, a dla dojrzałej firmy – problemy z płynnością finansową.

Jak sporządzać rachunek przepływu środków pieniężnych?

Istnieją dwie główne metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych – bezpośrednia i pośrednia. Każda z nich ma swoje zalety i wady.

Metoda bezpośrednia polega na wykazywaniu rzeczywistych wpływów i wydatków gotówkowych, dzięki czemu dostarcza dokładniejszych danych o źródłach środków pieniężnych firmy i sposobach ich wykorzystania.

Metoda pośrednia jest łatwiejsza do sporządzenia i wykorzystuje dane z rachunku zysków i strat oraz z bilansu. Od wyniku finansowego netto odejmuje się pozycje, które nie mają charakteru pieniężnego, zmiany stanu rezerw, należności na spłaty kredytów i zobowiązań, a także inne operacje dotyczące działalności inwestycyjnej lub finansowej.

Cash flow a inne elementy sprawozdania finansowego

Na pełny obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, oprócz rachunku przepływów pieniężnych, składają się również bilans finansowy oraz rachunek zysków i strat. Wszystkie trzy są ze sobą ściśle powiązane.

Zmiany w bilansie mają bezpośredni wpływ na przepływy pieniężne. Jeśli, na przykład, firma nie otrzymała jeszcze zapłaty za sprzedane towary, co zwiększa należności wykazane w bilansie, to przepływ pieniężny w części operacyjnej rachunku będzie ujemny. Bilans, podobnie jak rachunek zysków i strat, jest podstawą sporządzania rachunku przepływów pieniężnych metodą pośrednią.

Znaczenie rachunku przepływów pieniężnych

Podstawową wartością rachunku przepływów pieniężnych dla biznesu jest dostarczanie informacji użytecznych dla różnych grup interesariuszy. Na jego podstawie można przeanalizować i ocenić:

• Płynność finansową firmy, która oznacza zdolność przedsiębiorstwa do generowania środków pieniężnych i spłaty zobowiązań. Dzięki tej informacji kredytodawcy i dostawcy mogą ocenić, czy firma jest wypłacalna i będzie w stanie uregulować należności w terminie.
• Efektywność zarządzania środkami pieniężnymi w poszczególnych obszarach działalności. To pozwala określić obszary, które generują najwięcej gotówki, oraz te, które wymagają największych nakładów finansowych.
• Jakość zysków, porównując zyski z rachunku zysków i strat z rzeczywistymi przepływami pieniężnymi. Przykładowo, wysoki zysk księgowy i niskie lub ujemne przepływy pieniężne równocześnie powinny budzić wątpliwości co do rzeczywistej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Co więcej, bazując na danych z rachunków przepływów pieniężnych z lat poprzednich można stworzyć prognozy finansowe, które są niezbędne w procesie planowania strategii i budżetu biznesu.

Wyzwania związane z rachunkiem przepływów pieniężnych

Sporządzanie i interpretacja rachunku przepływów pieniężnych to zadanie wymagające uwagi i doświadczenia, a także zdolności analitycznych. Stworzenie takiego sprawozdania niesie za sobą pewne wyzwania.

Złożoność operacji gospodarczych

Niektóre przepływy pieniężne nie dają się jednoznacznie przypisać do właściwych rodzajów działalności. Na przykład, nabycie spółki zależnej można zaliczyć zarówno do działalności inwestycyjnej (zakup aktywów), jak i finansowej (zaciągnięcie zobowiązań). W takich przypadkach konieczna jest dogłębniejsza analiza charakteru transakcji.

Różnice kursowe

Jeśli na rachunku przepływów pieniężnych pojawiają się operacje w walutach obcych, należy uwzględnić różnice kursowe. Zmiany kursów walut mogą zmieniać wartość przepływów pieniężnych, szczególnie w firmach prowadzących działalność międzynarodową. Prawidłowe ujęcie zmian z tytułu różnic kursowych w rachunku przepływów pieniężnych wymaga dodatkowej uwagi.

Transakcje bezgotówkowe

Niektóre istotne transakcje, takie jak leasing finansowy, mogą nie mieć bezpośredniego wpływu na przepływy pieniężne. Mimo to, wciąż mogą mieć duże znaczenie dla sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Właściwe ujęcie takich transakcji bezgotówkowych w cash flow wymaga dodatkowego wyjaśnienia. Tylko wtedy osoby korzystające ze sprawozdania będą miały pełny obraz rzeczywistej sytuacji firmy.

Jesteś przedsiębiorcą lub prowadzisz sklep internetowy? Ułatw swoim klientom zakupy i postaw na płatności bezgotówkowe. Dzięki programowi Polska Bezgotówkowa możesz otrzymać wsparcie na terminal płatniczy dla swojej działalności.

Rachunek przepływów pieniężnych – podsumowanie

Cash flow jest kluczowym narzędziem do analizy finansowej przedsiębiorstwa, dostarczając informacji o zdolności firmy do generowania i zarządzania środkami pieniężnymi. Wraz z bilansem i rachunkiem zysków i strat, tworzy kompleksowy obraz kondycji finansowej, umożliwiając podejmowanie świadomych decyzji inwestycyjnych i biznesowych. Zrozumienie i interpretacja tych danych są niezbędne dla inwestorów, analityków i menedżerów.