Działalność gospodarcza a umowa o pracę – czy pracując na etacie można prowadzić własna działalność?

Spis treści

• Umowa o pracę a własna działalność – czy można to połączyć?
• Działalność gospodarcza na etacie a zakaz konkurencji
• Działalność gospodarcza a umowa o pracę – podatki
• Etat i działalność gospodarcza a składki ZUS
• Praca na etacie i działalność gospodarcza a preferencyjny ZUS

Umowa o pracę a własna działalność – czy można to połączyć?

Jedną z dostępnych form zatrudnienia jest umowa o pracę, którą reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeksu pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141). Bez wątpienia praca na etacie gwarantuje dostęp do wielu korzyści niedostępnych w przypadku umów cywilnoprawnych. Jednak może się zdarzyć, że mimo to pracownik chce osiągnąć więcej, powołując do życia własny pomysł na biznes.

Nie da się ukryć, że pierwsze miesiące, a nawet lata mogą być trudne, a zamiast zysków przedsiębiorstwo odnotuje narastające koszty. W takiej sytuacji warto mieć zabezpieczenie, którym bez wątpienia będzie pozostawanie w stosunku pracy. Jednak tutaj pojawia się ważne pytanie. Czy pracując na etacie, można prowadzić własną firmę? Odpowiedź brzmi tak. Z pozoru nie ma ku temu żadnych przeciwwskazań. Jednak podejmując taką decyzję, należy być świadomym konsekwencji. O czym musi pamiętać przedsiębiorca, którego dotyczy zależność: umowa o pracę a własna działalność?

Działalność gospodarcza na etacie a zakaz konkurencji

Zanim pracownik na etacie zdecyduje się na założenie własnej firmy, powinien przede wszystkim przeanalizować swoją umowę o pracę. Zgodnie z zapisami w Kodeksie pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141) pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej lub pełnić obowiązków o takim charakterze na rzecz innego pracodawcy. Mowa tu o zakazie konkurencji, który obowiązuje uczestników rynku. Warto pamiętać, że wiele firm uwzględnia w swoich umowach taki zapis, blokując pracownikowi możliwość przejścia do konkurencyjnego przedsiębiorstwa lub założenia działalności o takim charakterze. Jeżeli mimo zakazu konkurencji i odpowiedniego zapisu w umowie dojdzie do takiej sytuacji, wówczas pracodawca ma prawo dochodzić swoich praw i oczekiwać odszkodowania za działanie na jego szkodę.

Zazwyczaj w umowie uwzględnia się również okres, podczas którego pracownik nie może zatrudniać się u pracodawców należących do konkurencji lub prowadzić działalności o takim charakterze. Po upływie tego czasu można przystąpić do działania. Natomiast założenie przedsiębiorstwa niezwiązanego z tym, czym się zajmuje obecny pracodawca, jest jak najbardziej możliwe. Jak widać, działalność gospodarcza na etacie nie jest wykluczona. Jednak spójrzmy, jak w takiej sytuacji wygląda obowiązek ubezpieczenia oraz opodatkowania?

Działalność gospodarcza a umowa o pracę – podatki

Nie powinno ulegać wątpliwości, że uzyskiwane dochody należy opodatkować. W przypadku umowy o pracę podlegają one zasadom ogólnym (18% dla kwot poniżej 85 528 zł oraz 32% od kwoty powyżej 85 528 zł). Jednak decydując się na prowadzenie własnej działalności gospodarczej, można wybrać jeden spośród czterech sposobów: na zasadach ogólnych, podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych oraz karta podatkowa. Od tego, którą formę wybierzemy, zależy również dostęp do ulg oraz rodzaj deklaracji. Teoretycznie każda z nich jest dostępna dla osób pracujących na etacie i prowadzących własną działalność. Jednak w praktyce bywa różnie. Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na opodatkowanie na zasadach ogólnych, ogranicza formalności do minimum, ponieważ wystarczy złożyć jedną deklarację. W przypadku pozostałych rozwiązań konieczne będzie dostarczenie do urzędu skarbowego dwóch oddzielnych dokumentów.

Warto również zaznaczyć, że podatek liniowy nie jest dostępny dla wszystkich! Jeżeli pracownik prowadzący własną działalność gospodarczą odnotował przychody z tytułu świadczenia usług byłemu lub obecnemu pracodawcy o charakterze do tych, które obowiązują go w ramach umowy o pracę za dany okres podatkowy, wówczas korzystanie z podatku liniowego będzie niemożliwe!

Etat i działalność gospodarcza a składki ZUS

Jeżeli pracownik został zatrudniony na podstawie umowy o pracę, pracodawca ma obowiązek opłacania składek ZUS. Dzięki temu decydując się na otwarcie własnej działalności gospodarczej, osoba zatrudniona zostanie zwolniona z opłacania ubezpieczenia społecznego, ponieważ nie ma obowiązku podwójnego oskładkowania. Jednak w tym przypadku należy liczyć się z limitem uzyskiwanych dochodów. Jeśli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze, czyli przykładowo na pół etatu, wówczas obowiązek ubezpieczenia społecznego tylko na podstawie umowy o pracę jest możliwy w przypadku wynagrodzenia równemu lub wyższemu niż minimalne wynagrodzenie w danym roku. W innej sytuacji należy liczyć się z obowiązkiem oskładkowania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Praca na etacie i działalność gospodarcza a preferencyjny ZUS

Etat i działalność gospodarcza, czy w takiej sytuacji można skorzystać z ZUS–u na zasadach preferencyjnych? Jak już wspomnieliśmy, przy jednoczesnym zatrudnieniu na umowę o pracę oraz prowadzeniu własnej firmy składki opłaca pracodawca. Natomiast kiedy okres zatrudnienia minie i jedynym źródłem dochodu pozostaje działalność gospodarcza, wówczas istnieje szansa na preferencyjny ZUS pod kilkoma warunkami. Pierwszy z nich to prowadzenie działalności gospodarczej po raz pierwszy lub jej ponowne podjęcie po 60 miesiącach przerwy. Natomiast drugi to brak świadczenia usług (wchodzących w zakres działalności firmy) na rzecz byłego pracodawcy w bieżącym lub poprzednim roku.

Ostatni z warunków to dotrzymanie terminu 24 pełnych miesięcy od rozpoczęcia działalności. To właśnie tylko przez ten czas można korzystać z preferencyjnego ZUS–u. Jeśli praca na etacie i działalność gospodarcza już nie dotyczy przedsiębiorcy i przyjmie on obowiązek opłacania składek po roku prowadzenia firmy, wówczas może opłacać niższe składki jedynie przez następnych 12 pełnych miesięcy.