Umowa o świadczenie usług – co powinna zawierać?

Umowa na świadczenie usług a kodeks cywilny

Kodeks cywilny normuje szereg umów. Do najpopularniejszych, z których korzysta wielu przedsiębiorców, należą: umowa o dzieło, umowa zlecenie i umowa o roboty budowlane. Wymienione w kodeksie cywilnym umowy są określane mianem umów nazwanych. Obok nich funkcjonują umowy nienazwane, czyli takie które nie zostały uregulowane w żadnych aktach prawnych, w tym właśnie kodeksie cywilnym.

Do umów, które nie zostały wymienione choćby w kodeksie cywilnym, należą m.in.: umowa o świadczenie usług, umowa faktoringu, umowa franchisingu i kontrakty autoryzacyjne. Treść umów nienazwanych tworzą same zainteresowane strony, zgodnie z zasadą swobody umów. Zasada swobody umów wynika zarówno z konstytucji, jak i wspomnianego kodeksu cywilnego. Oznacza ona tyle, że strony zawierające umowę mają prawo kształtować jej treść w granicach zakreślonych przez prawo.

Kiedy ma zastosowanie umowa świadczenia usług?

Standardowa umowa na wykonanie usługi jest szczególnie często zawierana między przedsiębiorcami. Osoby prowadzące firmy często współpracują z kontrahentami, aby wspólnie osiągać założone cele gospodarcze. Umowa o świadczenie usług nie ma jednak zastosowania jedynie w przypadku podmiotów równorzędnych – może zostać zawarta również między przedsiębiorcą a osobą fizyczną.

Umowa o świadczenie usług jest popularna m.in. wśród freelancerów współpracujących z firmami. Ma ona zastosowanie choćby wówczas, gdy freelancer podejmuje się optymalizacji i pozycjonowania strony internetowej lub zajmuje się tłumaczeniem tekstów.

Co powinna zawierać umowa o świadczenie usług?

Konstruując umowę o świadczenie usług, strony ustalają jej treść zgodnie ze swoimi potrzebami, mając jednocześnie na uwadze przepisy dotyczące zlecenia. Z tego względu w treści powinny znaleźć się informacje o:

• miejscu i dacie zawarcia umowy,
• stronach umowy (należy podać dane osobowe i adresowe zarówno zleceniodawcy, jak i zleceniobiorcy, a jeżeli stroną umowy jest firma, należy uwzględnić dane osoby, która ją reprezentuje),
• przedmiocie umowy – powinien on zostać szczegółowo opisany, aby uniknąć niedomówień i rozbieżności w interpretacji,
• obowiązkach zleceniobiorcy i zleceniodawcy,
• wysokości wynagrodzenia i sposobie jego płatności – jeżeli umowa o świadczenie usług jest zawierana między przedsiębiorcami, to rozliczenie nastąpi na podstawie faktury; gdy będzie to faktura VAT, w treści umowy powinno znaleźć się oświadczenie strony o byciu płatnikiem VAT,
• terminie wykonania umowy,
• zgłaszania usterek i ich usunięcia,
• sposobie rozwiązania umowy,
• odpowiedzialności za niewywiązanie się stron z postanowień umowy,
• sądzie, który będzie właściwy do rozstrzygnięcia ewentualnego sporu,
• prawach autorskich, jeżeli w efekcie umowy powstaną autorskie utwory.
• postanowieniach końcowych, np. liczbie egzemplarzy umowy.

Umowa na świadczenie usług może zawierać informacje o środkach dyscyplinujących zleceniobiorcę. Przykładem są kary umowne, do uiszczenia których będzie zobowiązany wykonawca, gdy nie wykona pracy w ustalonym terminie.

Czy umowa świadczenia usług musi zostać sporządzona na piśmie?

Niektóre umowy dla swojej ważności muszą zostać zawarte w formie pisemnej lub aktu notarialnego. Standardowa umowa na wykonanie usługi nie musi zostać sporządzona na piśmie – strony mogą zawrzeć umowę podczas rozmowy. Z drugiej strony dla celów dowodowych taką umowę warto sporządzić w formie pisemnej.

Od 2016 r. obok form pisemnej i kwalifikowanej (np. akt notarialny), dopuszczalna jest także forma dokumentowa umowy. Przedsiębiorcy mogą zawrzeć umowę o świadczenie usług w formie ustnej, a następnie potwierdzić najważniejsze jej założenia (cenę, termin wykonania, obowiązki stron) np. mailowo lub w treści SMS-a.

Umowa na świadczenie usług a umowa o dzieło

Zgodnie z zapisami kodeksu cywilnego w przypadku umowy świadczenia usług stosuje się przepisy o zleceniu. Inaczej mówiąc, przygotowując treść standardowej umowy na wykonanie usługi, strony powinny stosować przepisy odwołujące się do umowy zlecenia. Jednocześnie stronom zawierającym umowę często trudno określić, czy dokonane ustalenia powinny przybrać formę umowy o dzieło, czy też umowy o świadczenie usług. Czym różni się umowa świadczenia usług od umowy o dzieło?

Umowa o świadczenie usług oznacza tyle, że wykonawca powinien wykazać się należytą starannością podczas wykonywania uzgodnionych prac. W przypadku umowy o dzieło jest inaczej – najważniejsze jest osiągnięcie założonego rezultatu. Stosowanie kryterium w postaci staranności i rezultatu nie zawsze wystarcza, aby prawidłowo określić, czy zawarta powinna zostać standardowa umowa na wykonanie usługi, czy też umowa o dzieło, a to dlatego, że zakres ustalonych między stronami prac może mieć charakter mieszany.

W wyborze prawidłowej umowy pomaga również coraz bogatsze orzecznictwo sądowe. Jest ono wynikiem m.in. coraz częstszych kontroli umów o świadczenie usług ze strony ZUS (z takimi umowami wiąże się konieczność odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne i ubezpieczenia społeczne). Przykładowo zgodnie z wyrokami:

• z dnia 28 czerwca 2016 r., sygn. akt II UK 288/15 za umowy rezultatu zostały uznane umowy, na podstawie których zleceniobiorcy mieli sklejać papierowe torby (sąd uznał, że nie były to czynności o charakterze incydentalnym, ale systematyczne świadczenie pracy),
• z dnia 14 września 2016 r., sygn. akt II UK 342/15 umowa o dzieło nie jest właściwa wówczas, gdy zadanie zleceniodawcy sprowadza się do nauczania języka w szkole językowej,
• z dnia 25 października 2016 r., sygn. akt I UK 446/15 ochrona osób czy mienia polega na powtarzaniu czynności, które nie pozwalają uzyskać rezultatu i w związku z tym właściwa jest umowa o świadczenia usług.

W razie wątpliwości warto skontaktować się ze specjalistami. Pomóc mogą zarówno prawnicy specjalizujący się w prawie pracy, jak i pracownicy ZUS.