Zatrudnianie osoby niepełnosprawnej – o czym należy pamiętać? Jak uzyskać dofinansowanie?

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych

Badania statystyczne nie pozostawiają wątpliwości – z roku na rok rośnie liczba polskich podmiotów gospodarczych zatrudniających osoby z orzeczoną niepełnosprawnością. Przedsiębiorcy po pierwsze doceniają tego typu relacje, realizując ideę firmy odpowiedzialnej społecznie, po drugie wiąże się to ze sporymi oszczędnościami jeśli mowa o wynagrodzeniu dla niepełnosprawnych pracowników.

Osoba niepełnosprawna w firmie

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych to w Polsce coraz powszechniejsze zjawisko. Rodzimym pracodawcom naturalnie pod tym względem daleko jeszcze do ich kolegów z krajów zachodnich, ale można powiedzieć, że czerpią oni dobre wzorce. Nie bez znaczenia jest także pomoc państwa polskiego, które prowadzi specjalne fundusze pozwalające odciążyć nieco firmy zatrudniające niepełnosprawnych. Oczywiście każdy przedsiębiorca, który zdecyduje się na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej, jest zobligowany do zapewnienia jej należytych i w pełni dostosowanych do jej możliwości warunków pracy.

Niepełnosprawny pracownik – definicja

W pierwszej kolejności warto wyjaśnić, jak na gruncie przepisów polskiego prawa definiowana jest osoba niepełnosprawna. To bowiem osoba, której stan fizyczny, psychiczny czy umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności ogranicza zdolność wykonywania pracy zawodowej i zarobkowej. Można wyróżnić trzy stopnie niepełnosprawności, co ma znaczenie m.in. przy przyznawaniu dofinansowania z puli środków PFRON-u. W kontekście prawnym, ale i medycznym mówimy o znacznym, umiarkowanym oraz lekkim stopniu niepełnosprawności.

Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej – obowiązki i przywileje

Przedsiębiorca zatrudniający osobę niepełnosprawną musi liczyć się z pewnymi obowiązkami. Przede wszystkim czas pracy takiego zatrudnionego nie może przekraczać 8 godzin na dobę oraz 40 godzin tygodniowo. Nie ma więc możliwości, aby niepełnosprawny pracownik musiał zostawać po godzinach, a tym bardziej pracował w godzinach nocnych. Ponadto, zatrudnienie osoby niepełnosprawnej z umiarkowanym stopniem lub znacznym stopniem nie może przekroczyć 7 godzin dziennie oraz 35 godzin w ramach jednego tygodnia, przy czym należy dodać, że nie powoduje to zmniejszenia wynagrodzenia za pracę i czas jest liczony jako pełen etat.

Praca dla osób niepełnosprawnych – o czym trzeba wiedzieć

Praca chroniona lub praca w warunkach chronionych – z takimi określeniami możemy spotkać się w kontekście zatrudniania osób niepełnosprawnych.

Zakład pracy chronionej to z reguły przedsiębiorstwa posiadające specyficzny status prawny, które jest przygotowane do przyjęcia do pracy osób z wyższymi stopniami niepełnosprawności. Jednym z głównych celów działalności takiej firmy musi być aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych. Zasady tworzenia oraz funkcjonowania takich zakładów określa szczegółowo ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 1997 roku. Przedsiębiorca musi posiadać między innymi nieruchomości dostosowane do zasad bezpieczeństwa oraz higieny pracy, spełniające wymagania dostępności do nich oraz uwzględniające potrzeby osób niepełnosprawnych. Ponadto, właściciel podmiotu pracy chronionej jest zobligowany do zapewnienia niepełnosprawnym pracownikom specjalistycznej opieki lekarskiej, usług rehabilitacyjnych, wszelkiego rodzaju porad i pomocy.

Uprawnienia niepełnosprawnego pracownika

Abstrahując od zakładów pracy chronionej, każdy niepełnosprawny pracownik posiada zarówno obowiązki, jak i specjalne uprawnienia związane ze swoim statusem. Kodeks pracy stanowi, że zatrudnionemu przysługuje między innymi przerwa lub przerwy w pracy, które są zaliczane jako czas pracy, jak i prawo do dodatkowych urlopów – u osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności 10 dni roboczych w roku kalendarzowym, ale najwcześniej po roku od uzyskania stosownego orzeczenia lekarskiego. Przedsiębiorca musi także na specjalny wniosek zwolnić niepełnosprawnego pracownika na badania, a także dać mu wolne nawet na 21 dni roboczych z tytułu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym.

Dofinansowanie niepełnosprawnego pracownika

Każdy medal, jak widzimy, ma więc dwie strony. Z jednej przedsiębiorca musi liczyć się z większymi obostrzeniami prawnymi, jeśli chodzi o wymogi stawiane niepełnosprawnemu pracownikowi, z drugiej jednak ma możliwość skorzystania z państwowego dofinansowania do pensji takiego zatrudnionego, a także starać się o zwrot kosztów poniesionych w celu przystosowania stanowiska pracy, zwrot kosztów szkolenia pracownika niepełnosprawnego itd.

Kto może ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej?

Tego typu wsparcie finansowe przysługuje pracodawcom, którzy prowadzą opisany już wcześniej zakład pracy chronionej, zatrudniają w przeliczeniu na pełny etat mniej niż 25 pracowników lub zatrudniają minimum 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, w tym co najmniej w 6% załoga musi składać się z osób niepełnosprawnych.

Jak uzyskać dofinansowanie do wynagrodzenia niepełnosprawnego pracownika?

Istotne jest to, że aby móc otrzymać środki finansowe należy zatrudniać osoby na umowę o pracę, a nie na przykład w formie umów cywilnoprawnych. Pracodawcy spełniający wszystkie kryteria muszą zarejestrować się w PFRON, składając następujące dokumenty: wniosek WN-D, kopie aktualnych dokumentów potwierdzających pełną nazwę pracodawcy, numery REGON i NIP, formularz z informacją o miesięcznych wynagrodzeniach, stanie zatrudnienia, stopniach oraz rodzajach niepełnosprawności pracowników.

W niektórych przypadkach konieczne będą również sprawozdania finansowe i oświadczenia o kondycji finansowej podmiotu gospodarczego. Warto dodać, że przedsiębiorcy starający się o dofinansowanie nie mogą mieć żadnych zaległości finansowych wobec PFRON, a także nie mogą posiadać innej pomocy publicznej na ten sam cel.