Samozatrudnienie – kiedy warto się na nie zdecydować?

Jak większość wyborów, przed jakimi stajemy na ścieżce kariery zawodowej, rozpoczęcie działalności gospodarczej ma swoje zalety i wady. Samozatrudnienie wiąże się ze zwiększoną ilością obowiązków, jednak może przynieść wymierne korzyści finansowe oraz łatwiejszy dostęp do klientów.

Kiedy zatem warto się na nie zdecydować?

Co to jest samozatrudnienie?

Zanim zapadnie decyzja o rozkręceniu własnego biznesu, najczęściej karierę zawodową zaczynamy od etatu, umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Jako szeregowi pracownicy skupiamy się jedynie na codziennych obowiązkach, by każdego miesiąca otrzymać wynagrodzenie, z którego potrącane są wszelkie składki.

Może nie interesować nas ogólna kondycja przedsiębiorstwa, w którym pracujemy, ani np. to, czy następnego dnia będą czekać nas nowe zadania. Jednak kiedy sami stajemy za sterami własnej firmy, czyli zakładamy jednoosobową działalność gospodarczą, obowiązków przybywa. Poszukiwanie klientów, marketing, księgowość – to tylko wybrane aspekty, o których wcześniej nie myśleliśmy.

Co dostajemy w zamian? Przede wszystkim możliwość rozwoju i decydowania o tym, co chcemy robić oraz w jakim kierunku podążać. Samozatrudnienie to w równym stopniu dodatkowe obciążenia, co przywileje. W dalszej perspektywie to również pieniądze, których prawdopodobnie nie zarobilibyśmy, wciąż pracując dla kogoś.

Faktury zamiast umów

W wielu zawodach na początku kariery trzeba liczyć się z tym, że najprawdopodobniej zostanie nam zaproponowana umowa zlecenie bądź umowa o dzieło. Te formy umów cywilnoprawnych wciąż cieszą się dużą popularnością, zwłaszcza wśród młodych ludzi, którzy dopiero wchodzą na rynek pracy. Nierzadko umowy takie obejmują mniejsze prace bądź pojedyncze zadania, zatem w ciągu miesiąca podpisujemy kilka dokumentów z różnymi pracodawcami.

Jeżeli żadna z tych umów nie opiewa na kwotę równą lub wyższą minimalnemu wynagrodzeniu w Polsce, od każdej pobierana będzie duża składka ZUS. Jeśli zatem pracujemy dorywczo w kilku miejscach, podpisywanie kilku umów zleceń będzie dla nas niekorzystne.

Dużo wygodniejszym rozwiązaniem będzie założenie działalności gospodarczej, dzięki czemu każdego miesiąca będziemy opłacać jedną składkę ZUS, która dla początkujących przedsiębiorców jest preferencyjna – wysokość składki naliczana jest od 30% minimalnego wynagrodzenia w Polsce, natomiast standardowa składka ZUS to 60% przeciętnego wynagrodzenia.

Co więcej, przez pierwsze pół roku można korzystać z ulgi na start, podczas której będziemy opłacać jedynie składkę zdrowotną. Przejście na system B2B (umowa zawarta między dwoma firmami) jest też bardziej atrakcyjne dla dotychczasowych i potencjalnych kontrahentów. Wystawiając fakturę za wykonaną pracę, znacznie ułatwiamy zadania księgowe klientom biznesowym, ponieważ bierzemy na siebie część obowiązków związanych z rozliczeniem faktury.

Jeżeli większość naszych klientów stanowią osoby fizyczne, jedyną nowością będzie konieczność posiadania kasy fiskalnej.

Samozatrudnienie u pracodawcy

Jako że firmy preferują współpracę w systemie B2B, czasami przychylnie patrzą na sytuację, kiedy osoba zatrudniona dotychczas na etat zakłada działalność gospodarczą i kontynuuje współpracę na nieco innych zasadach.

Warto jednak zaznaczyć, że jeśli nasze nowopowstałe przedsiębiorstwo miałoby działać z tym samym podmiotem, dla którego wcześniej pracowaliśmy na etacie, tracimy kilka przywilejów. Przede wszystkim nie możemy skorzystać ani z małego ZUS-u, ani wspomnianej ulgi na start. Zmienić musi się także zakres obowiązków. Umowa B2B nie może być kalką umowy o pracę, gdyż obu stron nie obowiązują chociażby regulacje Kodeksu pracy. W związku z tym kontrahent (czyli niedawny pracodawca) nie może narzucić nam m.in. miejsca wykonywania pracy.

Samozatrudnienie a działalność gospodarcza

Termin „samozatrudnienie” odnosi się dokładnie do założenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Podobnie jak na etacie lub innej umowie cywilnoprawnej to my jesteśmy odpowiedzialni za wykonaną pracę. Jednak do naszych obowiązków dochodzą także kwestie podatkowe, rozliczenia księgowe oraz dbałość o sytuację finansową firmy, za którą odpowiadamy całym majątkiem. To główne przyczyny, dla których wiele osób nie decyduje się na założenie działalności gospodarczej.

Niemniej, bardzo często własny biznes okazuje się bardziej opłacalny. Przykładem może być chociażby sposób rozliczeń podatkowych. Zwłaszcza wytwórcy oraz handlarze mogą zdecydować się na zryczałtowany podatek, który jest dużo niższy niż 18% w przypadku rozliczania się na zasadach ogólnych. Pracując na własny rachunek, przestajemy być uzależnieni od jednego pracodawcy. Możemy swobodnie współpracować z kilkoma podmiotami i to my decydujemy, któremu z nich poświęcimy najwięcej pracy, gdyż będzie to dla nas opłacalne.

Ważnym dla wielu przedsiębiorców aspektem jest swoboda. Wizyta u lekarza w środku dnia w tygodniu? Nie ma problemu. Zawiezienie dziecka na trening po południu? Wystarczy tak zorganizować swoje obowiązki, żeby mieć czas na załatwienie pilnych spraw. Nierzadko pracując na etacie, jesteśmy „przyklejeni” do biurka i nie możemy pozwolić sobie na odrobinę swobody i elastyczny czas pracy.

Zanim jednak nasza firma będzie widniała w CEIDG, trzeba się do tego kroku poważnie przygotować. Jeżeli nie jesteśmy zaznajomieni w wystarczającym stopniu z kwestiami podatkowymi, dobrze jest znaleźć rzetelne biuro rachunkowe. Warto porozmawiać z dotychczasowymi pracodawcami, jak zapatrują się na współpracę B2B. Wreszcie musimy zdać sobie sprawę, że rezygnując z etatu, pozbawiamy się wielu przywilejów, takich jak płatny urlop, firmowy pakiet medyczny czy karta multisport. Niemniej jako jednoosobowa działalność gospodarcza również możemy zapewnić sobie podobne udogodnienia, a ponadto sami o wszystkim będziemy decydować.