Ryczałt czy VAT – zakładanie działalności gospodarczej

Spis treści

• Co to jest ryczałt?
• Jak zgłosić i rozliczyć ryczałt?
• VAT – podatek od towarów i usług
• Plusy i minusy podatku VAT

Ryczałt i VAT to dwa zupełnie inne podatki.

Ryczałt jest jedną z czterech głównych form podatku dochodowego. Pozostałe to: podatek na zasadach ogólnych, karta podatkowa oraz podatek liniowy. VAT natomiast jest podatkiem od towarów i usług, który jest niezależny od podatku dochodowego.

VAT nie jest obowiązkowy dla każdego przedsiębiorcy. Przed rozpoczęciem działalności przedsiębiorca może zdecydować, czy chce być płatnikiem podatku od towarów i usług, czy skorzysta ze zwolnienia z podatku VAT w określonych ustawowo przypadkach.

Oba podatki podlegają odrębnym przepisom prawa i nie każdy przedsiębiorca może skorzystać z opcji rozliczenia działalności w formie ryczałtu lub zwolnienia z VAT.

Kto i na jakich zasadach może rozliczać się w formie ryczałtu i skorzystać z płatności VAT lub ze zwolnienia z płatności podatku?

Co to jest ryczałt?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest formą opodatkowania podatkiem dochodowym. Podmioty gospodarcze, które mogą skorzystać z ryczałtu są wymienione w Ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne z dn. 28 listopada 1998 roku (źródło: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19981440930/U/D19980930Lj.pdf).

Z tej formy opodatkowania mogą skorzystać osoby fizyczne prowadzące np. działalność handlową. Z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych korzystać nie mogą:

• apteki,
• firmy prowadzące handel częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
• przedsiębiorstwa prowadzące handel wartościami dewizowymi,
• lombardy,
• przedstawiciele wolnych zawodów (poza firmami lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położnych, pielęgniarek, tłumaczy oraz nauczycieli w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny),
• przedsiębiorstwa świadczące np. usługi reklamowe, księgowo-kadrowe czy prawnicze.

Podstawę opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych stanowi przychód niepomniejszony o koszty jego uzyskania. Jest szczególnie opłacany dla działalności, które nie ponoszą dużych kosztów funkcjonowania (umowy najmu, wynajmu, zakupy firmowe).

Działalność gospodarcza może zostać opodatkowana w formie ryczałtu stawkami 20%, 17%, 12,5, 8,5%, 5,5%, 3% lub 2%, a ich wysokość uzależniona jest od rodzaju prowadzonej działalności.

Dla przykładu 20% stawka dotyczy wolnych zawodów, 17% stawka podatku jest płacona przez agencje tymczasowe, 12,5% dotyczy przychodów z czynszu najmu po przekroczeniu kwoty 100 000 zł, 8,5% dotyczy rękodzieła z materiałów powierzonych przedsiębiorcy, 5,5% dotyczy prowizji z tytułu prowadzonej działalności handlowej, a 3% dotyczy gastronomii i działalności usługowej w zakresie handlu.

Jak zgłosić i rozliczyć ryczałt?

Aby rozliczać się w formie ryczałtu, przedsiębiorca musi zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego na wniosku CEIDG-1 do 20. dnia następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca osiągnął pierwszy przychód w nowym roku podatkowym. Wpłaty podatku dokonuje się za miesiąc lub kwartał do 20 następnego miesiąca. Rozliczenie roczne następuje do 31 stycznia następnego roku podatkowego na formularzu PIT-28.

Poza niskim podatkiem, dogodną formą rozliczenia i prostą księgowością ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ma również wady. Na jego podstawie nie można rozliczyć się ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Forma podatku uniemożliwia zmianę opodatkowania w ciągu roku i odpisania kosztów uzyskanego przychodu.

VAT – podatek od towarów i usług

Podatek VAT nie jest formą opodatkowania dochodu, a towarów i usług.

Zgłoszenie do celów VAT jest zupełnie odrębnym procesem, podlegającym innej ustawie i bazującym na innych zasadach. Przedsiębiorca sam decyduje przed rozpoczęciem działalności gospodarczej o tym, czy chce być płatnikiem VAT, czy skorzystać ze zwolnienia z płatności podatku. Firma rozpoczynająca działalność może zostać zwolniona z podatku VAT ze względu na limit obrotów do 200 000 zł. W przypadku firm rozpoczynających działalność w trakcie trwania roku podatkowego VAT jest ustalany proporcjonalnie.

Nie wszyscy przedsiębiorcy mogą zostać zwolnieni z płatności podatku VAT. Jak wynika z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT ze zwolnienia nie mogą skorzystać podatnicy, którzy:

• dokonują dostawy nowych środków transportu;
• dokonują dostawy terenów budowlanych;
• świadczą usługi prawnicze;
• świadczą usługi jubilerskie – wyroby z metali szlachetnych.

Poza podmiotowym zwolnieniem z podatku VAT wyróżnia się również przedmiotowe zwolnienie, które jest opisane w Ustawie o podatku od towarów i usług z dn. 11 marca 2004 roku.

Plusy i minusy podatku VAT

Płatność podatku VAT jest opłacalna, gdy prowadzi się działalność dla innych podatników VAT. Podatek należny urzędowi skarbowemu można pomniejszyć o podatek zapłacony np. w towarach i usługach zakupionych na rzecz własnego przedsiębiorstwa.

Płatność podatku VAT jest opłacalna także przy dużych inwestycjach, gdyż jego nadwyżka zostanie zwrócona przedsiębiorcy. Natomiast płatność podatku VAT jest nieopłacalna dla przedsiębiorców, którzy ponoszą niewielkie koszty uzyskania przychodu, współpracują z firmami niebędącymi płatnikami VAT lub przy niskiej skali inwestycji własnych.

Rozliczenie podatku następuje miesięcznie na deklaracji VAT-7 lub kwartalnie na deklaracji VAT-7K i przy użyciu JPK (Jednolity Plik Kontrolny) rejestracji sprzedaży i zakupu. Deklarację składa się do 25 dnia następnego miesiąca lub kwartału.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i VAT to dwa odrębne podatki, które wystąpić mogą w jednym przedsiębiorstwie, ale nie są opcjami do wyboru między sobą. Ryczałt to forma opodatkowania przychodów przedsiębiorstwa, a VAT to podatek płatny od towarów i usług.

Płatnik rozliczający swoje dochody na podstawie ryczałtu może stać się płatnikiem podatku VAT, ale równie dobrze może zostać z niego zwolniony.